Negatywny wpływ środków masowego przekazu na rozwój i zachowanie przedszkolaka

W dzisiejszym świecie, kiedy to środki masowego przekazu skutecznie nami zawładnęły, pozostajemy bezradni, szybko godząc się z istniejącym stanem rzeczy. Sami nie potrafimy opędzić się od telewizji i komputera, które wypełniają nasz czas zarówno w pracy, jak i w domu. Ta niepokojąca sytuacja w szczególności tyczy się dzieci, którym środki przekazu odbierają szansę na „prawdziwe” dzieciństwo.

Zapewne każdy rodzic wspominając swoje dziecięce lata, powraca myślami do zabaw z przyjaciółmi przed domem, na podwórku czy w piaskownicy, popularnych gier w klasy, kapsle czy zabaw w chowanego i berka, o których niestety nasze dzieci mają teraz nikłe pojęcie.

Doba komputerów i telewizji zawładnęła bowiem nawet najmłodszymi, stając się częścią ich codzienności. Dlaczego tak się dzieje? Rodzice przestają zwracać uwagę na to w jaki sposób ich dziecko organizuje sobie czas wolny, zwykle są tak zapracowani, że liczy się jedynie panująca w domu cisza, by móc odpocząć po ciężkim dniu pracy, bądź zająć się w dalszej kolejności obowiązkami domowymi. Często dzieje się też tak, iż sami nie mają sił, aby spędzać aktywnie czas na świeżym powietrzu, nie dając tym samym przykładu dziecku.

Dziecko w wieku przedszkolnym nie potrafi sobie zorganizować samo czasu, potrzebuje pomocy dorosłych oraz chwil spędzanych wspólnie w gronie rodzinnym. Kiedy jednak zostaje skazane na ciągły brak czasu i zainteresowania ze strony dorosłych, zaczyna szukać sobie rozwiązań, które w skuteczny sposób zabiją nudę. Zresztą kiedy maluch jest świadkiem, iż wszyscy domownicy spędzają czas przed telewizorem bądź komputerem, nie widzi w tym nic złego, a już na pewno nie jest świadome konsekwencji, jakie będą wynikać z takiego trybu życia.

Jakie zagrożenia mogą płynąć z ciągłego "przesiadywania" przed komputerem i telewizją?

Bajki i gry przesłaniają dziecku rzeczywistość

Kiedy dziecko zaraz po przyjściu z przedszkola bądź szkoły, od razu zasiada przed szklanym ekranem, zostaje całkowicie pochłonięte przez współczesne środki masowego przekazu, które stały się już pomocnikiem w wychowaniu, a właściwie w zajmowaniu uwagi dziecka. Co najbardziej zatrważające, rodzice nie kontrolują tego, co ogląda ich dziecko w telewizji bądź na komputerze oraz nie zastanawiają się nawet nad negatywnym wpływem owych treści na rozwój i zachowanie malca. Dziecko w wieku przedszkolnym nie potrafi jeszcze odróżniać fikcji od rzeczywistości, dlatego angażuje się całym sobą, stając się aktywnym widzem i słuchaczem. Co za tym idzie, dziecko zaczyna powielać oglądane schematy. Pamiętajmy, iż dzieci w tym wieku, uczą się poprzez naśladownictwo.

Nieodpowiednio dobrane treści przyczyniają się do wzrostu agresji w zachowaniu dziecka

W dzisiejszych czasach, już nawet media nie panują nad treściami, jakie prezentują w swojej – jakby nie było szerokiej ofercie. Zatem kreskówki i programy dla dzieci w niczym nie przypominają już doskonale znanego nam „Reksia”, „Krecika” czy „Pszczółki Mai”. Obecnie nawet bajki przeznaczone dla najmłodszych widzów, obfitują w przemoc i agresję. Nie ukazują pozytywnych wzorców oraz autorytetów, ale negatywnych bohaterów, którzy jedynie poprzez brutalną walkę mogą rozwiązać swoje problemy. Dziecko będące świadkiem scen propagujących zachowania pełne przemocy, samo będzie naśladowało ten model, uważając go za prawidłowy. Zatem będzie można zaobserwować wzrost zachowań agresywnych u dziecka, zarówno w domu, jak i w przedszkolu oraz w grupie rówieśniczej.

Zobacz również:

Problemy w porozumieniu się z dzieckiem w życiu codziennym

Kiedy dziecko większość swojego czasu spędza przed komputerem czy telewizorem, staje się częścią prezentowanego tam świata. Dlatego, kiedy rodzice zaczną podejmować próby oderwania malca od tych środków przekazu, zauważą, że dziecko, pomimo wyłączonego telewizora, wciąż pozostaje w fikcyjnym świecie, żyjąc losami swoich ulubionych bohaterów. Głównym objawem takiego stanu rzeczy, będzie pewna monotematyczność, pojawiająca się w zachowaniu dziecka. W rozmowach będzie opowiadało wyłącznie o przygodach swoich ulubieńców, a w zachowaniu będzie przejawiało te same cechy i wartości, jakimi odznacza się główny bohater bajki czy gry komputerowej.

Problemy z koncentracją

Dzieci, które są uzależnione od środków masowego przekazu, mają wyraźnie problemy z koncentracją, w odróżnieniu od rówieśników, którzy spędzają wolny czas w zupełnie odmienny sposób. Dzieci, żyjące w świecie fikcyjnym, cechuje wspomniana już monotematyczność, jak też fakt, iż nie potrafią dłużej skupić uwagi na innych czynnościach, szybko zniechęcając się do różnych działań.

Problemy w relacjach z rówieśnikami

Maluchy, które cały swój czas przeznaczają na siedzenie przed ekranem telewizora czy przed monitorem komputera, nie mają ani czasu, ani ochoty, by spędzać go z rówieśnikami. Dlatego też, w grupie rówieśniczej będą czuły się wyobcowane i niechętnie będą chciały chodzić do przedszkola, szkoły czy współpracować w grupie. Nie będą potrafiły nawiązać stałych relacji interpersonalnych, już nie wspominając o wspólnych zabawach czy rozwiązywaniu konfliktów. Dzieci, które bacznie obserwują rozwiązywanie problemów i sytuacji trudnych za pomocą przemocy, będą powtarzać ten model w życiu codziennym.

Powyższe przykłady konsekwencji, jakie wynikają z uzależnienia od mediów przedszkolaków, to jedynie wierzchołek góry lodowej. Dlatego rodzice powinni uważać, na to jakie programy ogląda ich dziecko oraz od razu reagować, kiedy tylko zaczną zauważać pierwsze symptomy niepokojących zachowań.

Co można zrobić, aby stopniowo oduczyć małego widza od swoich dotychczasowych przyzwyczajeń? Oto kilka przykładowych rad.

1. Ograniczenie czasu spędzanego przed telewizorem bądź komputerem w ciągu dnia.

Kiedy chcemy oduczyć malucha ciągłego przesiadywania przed ekranem, najpierw musimy porozmawiać z dzieckiem i ustalić pewne zasady, których przestrzegać będą wszyscy domownicy. Wówczas należy wpisać na listę, ograniczenie czasowe korzystania ze środków masowego przekazu, jak również programy, które dziecko może oglądać, po ówczesnym zorientowaniu się, czy owe treści są adekwatne do wieku dziecka i nie wyrządzą mu więcej szkody niż pożytku.

2. Zainteresowanie dziecka nowymi pasjami i zajęciami hobbystycznymi

Dzieci zwykle bardzo chętnie podchodzą do nowych zajęć, w szczególności jeżeli mogą je wykonywać razem z rodzicami. Dlatego warto zadbać o to, aby poprzez wspólne spędzanie czasu, zainteresować dziecko czymś zupełnie nowym, czego do tej pory nie robiło, a co pozwoli mu odkryć możliwość rozwoju i wspaniałej zabawy.

3. Zachęcenie do uczestnictwa w dodatkowych zajęciach poza domem

Zajęcia poza domem, stwarzają dziecku możliwość do nawiązania nowych kontaktów z rówieśnikami, pomagają odnaleźć swoje zainteresowania bądź ukryte talenty, jak również uczą współpracy w grupie. Dziecko może dostrzec postępy, jakich dokonuje, jak również zyskać przyjaciół. Do takich zajęć należą np. zajęcia taneczne, plastyczne, ruchowe, muzyczne itp.

4. Towarzyszenie dziecku w kontaktach z innymi

Wiadome jest, iż dziecko, które ma problemy w kontaktach z rówieśnikami, będzie odczuwało trudność, aby wejść w grupę i zaadoptować się wśród kolegów. Dlatego na początku warto wesprzeć malca i towarzyszyć w zabawach z innymi dziećmi. Czy to na placu zabaw, czy w przedszkolu, należy zachęcać dziecko do podejmowania kolejnych prób w nawiązywaniu znajomości. Nigdy nie wolno wyśmiewać się z dziecka, to tylko przyczyni się do braku zaufania względem rodzica, jak również pogłębi traumatyczne przeżycia.

Współczesne środki masowego przekazu stanowią obecnie ogromne zagrożenie nie tylko dla dorosłych, ale szczególnie dla najmłodszych. Dlatego też rodzice od samego początku powinni dbać o to, w jaki sposób dziecko spędza czas wolny, jak również jakich treści jest świadkiem, podczas np. oglądania telewizji. Rodzice powinni czuć się zobowiązani do tego, aby organizować dziecku czas, wypełniając go wspólnymi zabawami i grami, które nie będą miały destruktywnego wpływu na ich pociechę, ale przyczynią się do prawidłowego rozwoju malucha.

Autor:
Sabina Maćkowicz