"Pomóż dziecku sucho przespać noc"

Moczenie nocne u dzieci to wstydliwy, ale dość powszechny problem wywierający wpływ zarówno na psychikę dziecka, jak i funkcjonowanie całej rodziny. Z moczeniem nocnym mamy do czynienia u dziecka, które ukończyło 5-ty rok życia, ale nadal mimowolnie i bezwiednie moczy się w czasie snu. Szacuje się, w oparciu o dane populacyjne, iż w Polsce problem ten dotyczy 240 000 dzieci w wieku 5-14 lat.

Wprawdzie wraz z wiekiem liczbata stopniowo się zmniejsza, jednak moczenie u dzieci w wieku szkolnym staje się uciążliwą dolegliwoscią mającą wpływ na funkcjonowanie dziecka w środowisku rówieśników. Wczesna diagnostyka oraz prawidłowo zastosowana terapia pozwalają na uchronienie dziecka przed wystąpieniem zaburzeń w sferze emocjonalnej, dając przy tym możliwość normalnego życia całej rodzinie.

Dziecko z problemem moczenia nocnego, obawiając się odrzucenia czy poniżenia, izoluje się w środowisku rówieśników, jest zestresowane, niewyspane, gorzej się uczy, nie bierze udziału w wyjazdach związanych z noclegiem. Budzenie się w mokrym łóżku jest dla niego upokarzające, wytwarza poczucie winy i kompleks niższości. Nie rozumie, dlaczego nie potrafi opanować fizjologicznej potrzeby.

Rodzice, najczęściej nie mając wystarczającej wiedzy na temat moczenia nocnego, czasem lekceważą te objawy, zamykają się na problem, nie potrafią o nim mówić, a tym samym są bezradni w postępowaniu z dzieckiem moczącym się i zbyt późno zgłaszają się do lekarza. Nie znając przyczyn szukają winy w sobie lub w dziecku, są zestresowani, wykazują większą drażliwość i brak cierpliwości.

Natomiast ich zadaniem powinno być szukanie sposobów radzenia sobie z sytuacją i umiejętnewspieranie dziecka.
Moczenie nocne to również większe koszty finansowe ponoszone przez rodzinę z tytułu zakupu dodatkowej ilości ubrań czy bielizny, wymiany materaca, częściej wykonywanego prania.

Z danych szacunkowych wynika, że moczenie nocne dziecka to dodatkowy roczny koszt około 1000 złotych. Wstępna diagnostyka i ustalenie początkowego postępowania w zakresie moczenia nocnego u dzieci może być dokonana przez lekarza rodzinnego, który oprócz dobrze przeprowadzonego wywiadu powinien wykonać lub zlecić odpowiednie badania.

Podstawowe znaczenia ma dzienniczek mikcji, czyli obserwacja godzin i ilości przyjmowanych płynów oraz częstotliwości i objętości oddawanego moczu. Istotne jest również wykonanie badania ogólnego oraz USG jamy brzusznej z oceną nerek i pęcherza moczowego przed i po mikcji. Badania te mają na celu wykluczenie współistnienia innych chorób układu moczowego wymagających odmiennego leczenia oraz orientacyjną ocenę czynnościowej pojemności pęcherza moczowego i zalegania moczu po jego oddaniu.

Za wystąpienie moczenia nocnego odpowiedzialne są zasadniczo trzy zjawiska:

• nadmierna produkcja moczu w nocy (tzw. poliuria nocna), niewystarczająca pojemność pęcherza

• nadreaktywność wypieracza pęcherza, często występująca jedynie w czasie snu.

Jednak niezależnie od wymienionych czynników, mimowolne, nocne oddanie moczu może wystąpić wyłącznie w przypadku niemożności obudzenia się dziecka przed rozpoczęciem mikcji, bądź niemożności wyhamowania skurczu mikcyjnego pęcherza.

Klasyfikacja kliniczna wyróżnia dwa rodzaje moczenia nocnego:

• moczenie monosymptomatyczne,które rozpoznajemy wówczas, gdy nietrzymanie moczu w czasie snu jest jedynym objawem ze strony dróg moczowych
  
• moczenie niemonosymptomatyczne, któremu towarzyszą inne objawy, jak nietrzymanie moczu w ciągu dnia.

Postępowanie lecznicze zależy od danych klinicznych i labolatoryjnych, które uzyskaliśmy w czasiediagnostyki. Nie sposób przecenić znaczenia terapii behawioralnej polegającej na zmianie zachowań i nawyków dziecka związanych z przyjmowaniem płynów i oddawaniem moczu, która wraz z wytworzeniem odpowiedniej motywacji u dziecka i jego opiekunów przynosi zwykle korzystne efekty już po paru tygodniach u około 20% pacjentów. Farmakoterapia odgrywa ważną rolę w terapii moczenia nocnego. Leki obecnie stosowane w leczeniu moczenia nocnego są dobrze tolerowane przez dzieci i co najważniejsze, bezpieczne - jeżeli podawane zgodnie z zaleceniami lekarza.

W przypadku stwierdzenia małej czynnościowej pojemności pęcherza, bądź klinicznych cech pęcherza nadreaktywnego dobre efekty przynosi zastosowanie leków antycholinergicznych (oksybutynina, solifenacyna).

Poliurię spowodowaną nocnym niedoborem hormonu antydiuretycznego możemy skutecznieograniczyć doustnym podaniem jego syntetycznego analogu - desmopresyny. Leczenie to jest niezwykle popularne ze względu na natychmiastowy efekt w ograniczeniu ilości epizodów moczenia i wysoką początkową skuteczność dochodzącą do 60-70%. Niestety leczenie jest stosunkowo drogie (brak refundacji), co stanowi główną przyczynę rezygnacji rodziców z tego rodzaju terapii. Obserwuje się również stosunkowo duży odsetek nawrotów moczenia po odstawieniu leku, co oznacza potrzebę powtórzenia terapii.

Zastosowanie alarmu wybudzeniowego, czyli względnie prostego urządzenia, które emitując silny sygnał dźwiękowy zaraz po rozpoczęciu mikcji ma za zadanie obudzić dziecko i wstrzymać opróżnienie pęcherza, daje największy odsetek trwałych wyleczeń. Metoda ta, która może być stosowana przy wszystkich rodzajach moczenia nocnego, przynosi najlepsze efekty u dzieci z normalną nocną produkcją moczu i prawidłową, bądź umiarkowanie zmniejszoną pojemnością pęcherza. Jednakże jej stosowanie wiąże się z koniecznością posiadania odpowiedniej motywacji i zachowania dyscypliny ze strony samego dziecka, jak i rodziców. Stąd wynika mała popularność
tej metody w Polsce, mimo iż odsetek trwałych wyleczeń dochodzi do 60%.Wprzypadkach opornych na wdrożone postępowanie możemy stosować terapię kombinowaną łączącąwymienione metody leczenia.

Jednak nie tylko odpowiednio przeprowadzona diagnostyka i postępowanie lecznicze jest gwarantem sukcesu. Problem dziecka moczącego się w nocy jest również problemem całej rodziny, a często i jego szerszego otoczenia.

Ze względu na potencjalne poważne konsekwencje psychologiczne i społeczne konieczne jest zapewnienie wsparcia ze strony psychologa, którego rolą jest leczenie współistniejących zaburzeń behawioralnych, jak i neutralizowanie negatywnych skutków emocjonalnych, będących skutkiem moczenia.

Konieczne jest zatem organizowanie ośrodków wyspecjalizowanych w problematyce zaburzeń oddawania moczu u dzieci, posiadających przygotowany i wyszkolony zespół uroterapeutyczny oraz niezbędny sprzęt diagnostyczny.

Wagę problemu moczenia nocnego u dzieci dostrzegło też Ministerstwo Zdrowia powołując grupę ekspertów i prowadząc działania skierowane na podniesienie standardów dotyczących prewencji i terapii w tym zakresie.

14 kwietnia 2011 roku w Warszawie odbyła sie konferencja prasowa pt. „Pomóż dziecku sucho
przespać noc”, zorganizowana przez Stowarzyszenie Uronef - Nasze Dzieci.

W konferencji prasowej udział wzięli m in.: Elżbieta Karasek - przedstawiciel Rzecznika Praw Dziecka, dr med. Grzegorz Paruszkiewicz - chirurg dziecięcy, lekarz zajmujący się diagnostyką i leczeniem moczenia nocnego u dzieci, dr med. Michał Maternik - z Kliniki Chorób Nerek i Nadciśnienia Dzieci i Młodzieży Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, ICCS Regional Representative, lek. med. Jerzy Czyż - specjalista urologii dziecięcej współpracujący ze Stowarzyszeniem Uronef - Nasze Dzieci, Anna Resler-Maj - psycholog dziecięcy z Samodzielnego Publicznego Dziecięcego Szpitala Klinicznego wWarszawie, Beata Remańska - Prezes Zarządu Stowarzyszenia Uronef - Nasze Dzieci, Dorota Różycka - Rzecznik Stowarzyszenia Uronef – Nasze Dzieci.

Na spotkanie przybyli również Aktorzy i Artyści wspierający akcję: Małgorzata Lewińska i Marzanna Graff Oszczepalińska, Aleksander Mikołajczak  oraz przedstawiciele mediów.

Podczas konferencji eksperci podkreślili, iż moczenie nocne to powszechny problem dotykający dużej grupy dzieci, a zarazem mający wpływ na psychikę dziecka oraz życie całej rodziny. Ze względu na samą wstydliwość tematu, brak odpowiedniej wiedzy ze strony rodziców, jak i lekarzy, jest on często bagatelizowany, a tym samym późno rozpoznawany.

Obecnie dostępne skuteczne metody leczenia są w stanie w krótkim czasie uzyskać odczuwalny efekt leczenia oraz zdecydowanie poprawić jakość życia pacjenta oraz jego rodziny.W trakcie spotkania odczytano list Minister Zdrowia Ewy Kopacz adresowany do gospodarzy konferencji, która wyraziła uznanie dla wszystkich osób działających w Stowarzyszeniu na rzecz edukowania oraz wspierania dzieci i rodzin dotkniętych problemem moczenia nocnego. Zaznaczyła, iż podjęta „…inicjatywa zorganizowania konferencji prasowej oraz przeprowadzenia spotkań edukacyjnych dla osób dotkniętych problemem jest niezwykle cenna zarówno ze względu na potrzebę podniesienia świadomości społecznej na temat zjawiska, jak też zapewnienie profesjonalnej pomocy rodzicom i ich pociechom”.

W trakcie konferencji Stowarzyszenie Uronef - Nasze Dzieci zapowiedziało pierwsze, bezpłatne edukacyjne spotkanie dla rodziców dzieci z problemem moczenia nocnego oraz innymi chorobami urologicznymi i nefrologicznymi, które odbędzie się w Warszawie w dniu 27 maja br., o godz. 14.00 w Centrum Konferencyjnym, ul. Zielna 37, wejście C, piętro V. Podczas spotkania będzie można dowiedzieć się:

• jakie są przyczyny poszczególnych schorzeń,
• jakie są skuteczne metody ich leczenia oraz jak współpracować z lekarzem, aby zwiększyć szanse na powodzenie terapii,
  
• jak radzić sobie ze stresem i trudnymi sytuacjami,
  
• jakie materiały medyczne w ramach refundacji przysługują dzieciom z moczeniem nocnym.
  

W trakcie spotkania rodziców, dzieci będą miały zapewnioną opiekę oraz gry i zabawy z aktorami.