Przyczyny nadpobudliwości u dziecka

Specjaliści, psycholodzy, pedagodzy dyskutują co do prawdziwości choroby ADHD. Zdaniem jednych ADHD jest poważnym zespołem nadpobudliwości psychoruchowej, zdaniem innym - „sfabrykowaną chorobą”. Nie zmienia to jednak faktu, że niektóre dzieci sprawiają rodzicom ogromne kłopoty wychowawcze właśnie poprzez swoją nadpobudliwość. Dlaczego niektóre dzieci są ciche, spokojne, „grzeczne”, a inne energiczne, impulsywne, nadruchliwe?

Co to znaczy nadpobudliwość u dziecka?

Nie każde energiczne dziecko ma od razu ADHD. Nie możemy mylić ciekawości świata, chęci do zabawy, mnóstwa codziennej dawki energii z nadpobudliwością. Właściwa choroba wiąże się z niekontrolowaniem energii, przechodzeniem z jednej nieskończonej aktywności do innej, brakiem zaangażowania.

Nadpobudliwość może ujawniać się w trzech sferach: ruchowej, poznawczej i emocjonalnej. Do pierwszej z nich należy: niemożność dłuższego ustania w jednym miejscu bez ruchu, dotykanie wszystkich przedmiotów będących w zasięgu ręki, niekontrolowane wymachiwanie rękami, podskakiwanie, bieganie, ciągłe huśtanie się na krześle.

Nadpobudliwość w sferze poznawczej to przede wszystkim: trudność w koncentracji i skupieniu dłuższej uwagi na jednym zadaniu, niekończenie rozpoczętych czynności, przeskakiwanie z jednej aktywności do drugiej, udzielanie nieprzemyślanych odpowiedzi czy bezwład mowy.

Nadpobudliwe dziecko ma również problemy ze sferą emocjonalną: płacze bez powodu, jest agresywne, kłótliwe, szybko traci motywację, ma częstą huśtawkę nastrojów.

Dlaczego moje dziecko jest nadpobudliwe?

Bezpośrednią przyczyną nadpobudliwości u dzieci może być przewaga procesów pobudzania nad procesami hamowania w układzie nerwowym.

Dzieci z nadpobudliwością mają uszkodzony ośrodkowy układ nerwowy. Alkohol, narkotyki, choroby zakaźne przebyte w czasie ciąży przyczyniają się do nadpobudliwości u dzieci. Jak również: niewłaściwe odżywanie, zatrucia w trakcie ciąży, urazy mechaniczne, niedotlenienie podczas porodu, czy urazy czaszki w wieku dziecięcym.

Zdaniem lekarzy nadpobudliwość jest wynikiem nie tylko czynników biologicznych, ale także czynników społecznych. Niezaspokajanie potrzeb psychicznych dziecka, niesprzyjająca atmosfera w domu, nieprawidłowy styl wychowawczy, wydawanie sprzecznych komunikatów przez rodziców, brak konsekwencji metod wychowawczych, niskie poczucie bezpieczeństwa; nadmierny perfekcjonizm, znerwicowanie czy depresyjność rodziców, odrzucenie przez rówieśników, ośmieszanie, poniżanie - to wszystko może przyczynić się do występowania nadpobudliwości u dzieci.

Jak pracować z nadpobudliwym dzieckiem?

Przede wszystkim należy dyskretnie kierować działaniami dziecka. Pilnować, aby kończyło rozpoczętą aktywność, skierowało na właściwy tor swoją energię. Zapisanie na dodatkowe zajęcia ruchowe, pomoc w porządkach domowych, znalezienie hobby może pozytywnie wpłynąć na regulację poziomu energii u dziecka.

Ważne jest także skorzystanie z pomocy specjalisty. W poradniach psychologiczno-pedagogicznych prowadzone są specjalne zajęcia dla dzieci z nadpobudliwością. Wprowadza się muzykoterapię, treningi relaksacyjne oraz ćwiczenia pomagające w koncentracji uwagi na wykonywanych, krótkich czynnościach.

Beata Marcinowska