Grupa dzieci podwyższonego ryzyka chorób pneumokokowych, szczepiona od 2008 r. obowiązkowo przeciw pneumokokom, została poszerzona od 30.09.2011 r. o wcześniaki. Dla całej tej grupy Ministerstwo Zdrowia zakupiło dwie szczepionki skoniugowane przeznaczone do uodparniania dzieci do 5 r.ż.
W efekcie pierwszego przetargu, w którym jedynym kryterium była cena, wybrano szczepionkę 10-walentną. Szczepionkę 13-walentną, zapewniającą najszerszą ochronę - którą dotychczas były szczepione dzieci z grupy podwyższonego ryzyka - dokupiono po kolejnym przetargu, w którym - po raz pierwszy - wprowadzono kryterium jakościowe.
U podstaw organizacji drugiego przetargu leżą - po pierwsze - opinie ekspertów, z których wynikała konieczność posiadania szczepionki 13-walentnej do kontynuowania szczepień przez część dzieci z grupy podwyższonego ryzyka; po drugie – najnowsze dane epidemiologiczne wskazujące na rosnące zagrożenie ze strony serotypów zawartych tylko w szczepionce 13-walentnej, w tym głównie serotypu 19A opornego na wiele antybiotyków. Waga najnowszych badań epidemiologicznych nie mogła zostać zignorowana i w efekcie szczepionka zapewniająca najszerszą ochronę przed pneumokokami została wzięta pod uwagę i udostępniona dzieciom znajdującym się w szczególnej sytuacji zdrowotnej.
Po raz pierwszy Ministerstwo Zdrowia uwzględniło kryterium jakościowe, a nie tylko kosztowe w projektowaniu przetargu na szczepionkę skoniugowaną przeciwko pneumokokom dla dzieci z grup podwyższonego ryzyka. Wzięto pod uwagę skuteczność w ograniczaniu zapadalności oraz śmiertelności, a także możliwość zapobiegania inwazyjnym zakażeniom poprzez ochronę dzieci przed konkretnymi, najbardziej niebezpiecznymi serotypami pneumokoków występującymi w Polsce.
Dostępne na rynku szczepionki skoniugowane, poza różną liczbą wskazań, zawierają także różną liczbę serotypów pneumokoków, wywołujących inwazyjne, czyli najcięższe postaci chorób pneumokokowych (zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, bakteriemię zwaną sepsą, zapalenie płuc z bakteriemią). Szczepionka 13-walentna posiada o trzy serotypy więcej niż 10- walentna, w tym zawiera wielocukier otoczkowy szczepu 19A, jednego z najbardziej niebezpiecznych – często opornego na wiele antybiotyków; w tym na penicylinę.
Zobacz również:
- Pierwsze szczepienie - o czym należy pamiętać?
- Na co warto zaszczepić dziecko?
- Nie tylko dzieci potrzebują szczepień!
- Mamo – chroń swoją córkę!
- Szczepienie dziecka przeciwko ospie wietrznej
- Jakie są najczęstsze choroby podczas podróży zagranicznych?
- Jakie szczepienia czekają dziecko w 1 roku życia ?
- Kalendarz szczepień
Sytuacja epidemiologiczna jest dynamiczna - bakterie zmieniają się, „wytwarzają” i pozyskują nowe mechanizmy oporności na różne leki, a te oporne rozprzestrzeniają się w błyskawicznym tempie. Zarówno w Europie, jak i w Polsce, obserwujemy obecnie wzrost zakażeń wywołanych serotypem 19A.
- Według informacji z naszego ośrodka, od 2009 wzrasta udział serotypu 19A w inwazyjnych zakażeniach także u dzieci poniżej 5 r.ż – mówi Prof. Waleria Hryniewicz, konsultant krajowy w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej, szef PGRds.IChP**. – Dodatkowo, obserwujemy systematyczny i dynamiczny wzrost zakażeń serotypami 3 i 6A. Serotypy te zawarte są tylko w szczepionce 13-walntnej. Najnowsze badania dowodzą, że szczepionka 13-walentna mogłaby zapobiec 15-20% zakażeń więcej niż 10-walentna w ostatnich dwóch latach - kontynuuje.
- Dzieci z grupy wysokiego ryzyka, w tym wcześniaki, są szczególnie narażone na wystąpienie zakażenia i rozwój inwazyjnej choroby pneumokokowej (IChP) ze względu na niesprawne mechanizmy odporności wrodzonej i nabytej, związanej z niedoborem swoistych przeciwciał matczynych. Podwyższona zapadalność na IChP tej grupy jednoznacznie wskazuje na potrzebę stosowania wczesnej, zgodnej z wiekiem kalendarzowym immunizacji. Możliwe jest to już w 6 tygodniu życia i powinno być wykonane po uzyskaniu stabilizacji klinicznej – mówi prof. Maria Katarzyna Borszewska- Kornacka, kierownik Kliniki Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego w Szpitalu Klinicznym im. ks. Anny Mazowieckiej; Wojewódzki konsultant ds. neonatologii i Prezes Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego.
Szczepionki skoniugowane
10-walentna - wskazania do stosowania - zapobieganie (czynne uodparnianie)
1. Inwazyjnej Chorobie Pneumokokowej
2. ostremu zapaleniu ucha środkowego wywołanemu przez serotypy szczepionkowe Streptococcus pneumoniae
Pokrycie serotypowe: 1, 4, 5, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19F 23F
13-walentna - wskazania do stosowania - zapobieganie (czynne uodparnianie)
1. Inwazyjnej Chorobie Pneumokokowej
2. ostremu zapaleniu ucha środkowego wywołanemu przez serotypy Streptococcus pneumoniae zawarte w szczepionce
3. zapaleniu płuc
Pokrycie serotypowe: 1, 4, 5, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19F 23F oraz 3, 6A, 19A
Dzieci z grup wysokiego ryzyka objęte dotychczas refundacją szczepień przeciw pneumokokom [Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24.06.2008 r., Dziennik Ustaw Nr 122, poz. 795.]
1. Dzieci przedwcześnie urodzone do ukończenia 1 r.ż. chore na dysplazję oskrzelowo-opłucną.
2. Dzieci od 2 m.ż. do ukończenia 5 r.ż.: po urazach i z wadami ośrodkowego układu nerwowego przebiegającymi z wyciekiem płynu mózgowo-rdzeniowego, chorujące na:
- przewlekłe choroby serca z niewydolnością układu krążenia,
- schorzenia immunologiczno-hematologiczne,
- małopłytkowość idiopatyczną,
- ostrą białaczkę, chłoniaki, sferocytozę wrodzoną,
- asplenię wrodzoną lub po splenektomii,
- zespół nerczycowy o podłożu genetycznie uwarunkowanej strukturopatii,
- pierwotne zaburzenia odporności,
- zakażone HIV,
- przed planowanym przeszczepem lub po przeszczepie szpiku, narządów wewnętrznych lub wszczepieniu implantu ślimakowego
Komentarze do: Refundacja szczepionek dla wcześniaków