Skala Apgar

Skala Apgar jest w większości krajów, w tym w Polsce, powszechnie stosowaną metodą oceny stanu noworodka. Jednak dla wielu rodziców są to tylko niezrozumiałe cyfry, które niewiele im mówią o stanie dziecka. Jak je rozszyfrować? Co może oznaczać ta, wydawałoby się, dziwna punktacja?

Czym jest skala Apgar?

Od 1 do 5 minut po urodzeniu, lekarz przeprowadza krótki test, który ma określić jak dziecko funkcjonuje poza organizmem matki. Noworodek oceniany jest w 5 różnych obszarach. Dostaje za każdy z nich 0, 1 lub 2 punkty. Następnie wynik sumuje się. Na tej podstawie lekarze oceniają, czy dziecko potrzebuje opieki medycznej, czy też jest zdrowe i nic mu nie dolega. Od tej oceny może zależeć, jak dużo czasu noworodek spędzi w szpitalu.

Nie należy jednak przywiązywać zbyt dużej wagi do tej oceny. Maksymalna liczba punktów, czyli 10, jest osiągana bardzo rzadko. Przeciętny rezultat noworodka to 7 – 9. Warto pamiętać, że niemal każde dziecko ma po urodzeniu zabarwienia na dłoniach i stopach, za co traci 1 punkt. Nie należy się tym przejmować, gdyż jest to całkowicie normalne.

Problem pojawia się, gdy wynik spada poniżej 7 punktów. Wówczas dziecko może wymagać bardziej intensywnej opieki medycznej. Nie oznacza to jednak jakiegoś poważnego schorzenia. Pamiętajmy, że dla noworodka jest to wejście w zupełnie nowy świat, a zatem może on potrzebować pomocy z zewnątrz, żeby przystosować się do nowego środowiska.

Co oznaczają poszczególne cyfry?

Wspomnianych zostało, że maluch oceniany jest 5 obszarach. Czas omówić je dokładnie. Zacznijmy od oddechu. 0 punktów to brak oddechu, 1 to oddech wolny i nieregularny, a 2 prawidłowy i regularny. W tym ostatnim przypadku dziecko powinno płakać. Kolejnym obszarem do oceny jest tętno. I tak 0 oznacza jego brak, 1 poniżej 100 uderzeń na minutę, a 2 powyżej tej wartości. W przypadku tych dwóch obszarów, jeśli wykryte są nieprawidłowości, podejmowana jest natychmiastowa akcja. Mam tutaj na myśli brak oddechu lub bicia serca. Zaniechanie działania mogłoby się zakończyć zgonem.

Kolejne obszary nie są już tak istotne jak dwie wymienione już podstawowe funkcje życiowe, ale nadal ważne dla lekarzy i rodziców. Jednym z nich jest kolor skóry. Jeśli całe ciało jest sine przyznaje się 0 punktów. Za częściowo sine 1, a za całkowicie różowe 2. Następny obszar to reakcja na bodźce zewnętrzne. Zazwyczaj lekarze wkładają dziecku cewnik do nosa. Za brak reakcji noworodek otrzymuje 0 punktów, za grymas twarzy 1, a za parskanie, kichanie lub kaszel 2. Ostatnim z obszarów jest napięcie mięśni. Wiotkość oznacza 0 punktów, częściowy ruch 1 a wiercenie się i ruch ciała daje noworodkowi 2 punkty.

Czy warto się niepokoić?

Jak już zostało wspomniane, skala Apgar nie jest wyrocznią w sprawie stanu zdrowia nowo narodzonego dziecka. Przyznanie małej ilości punktów nie musi oznaczać, że coś jest nie tak. Zazwyczaj, gdy test jest powtarzany po kilku minutach, noworodek otrzymuje lepszy wynik niż początkowo. Jest to spowodowane szokiem, który przeżywa, kiedy po raz pierwszy znajduje się w nieznanym sobie, nowym świecie. Po kilku minutach dziecko przyzwyczaja się do nowych warunków i jego reakcje stają się prawidłowe.

Jednak pamiętajmy, że pierwsze dwie wymienione przeze mnie pozycje są dla noworodka szczególnie ważne. Mówią bowiem, jak w przypadku każdego człowieka, o podstawowych funkcjach życiowych, którymi są – dla przypomnienia – oddech i tętno. Ich brak może bowiem nieść poważne konsekwencje dla zdrowia, a nawet życia.

Czy jednak mamy powody do obaw, gdy ogólny wynik jest niski, a funkcje życiowe są zachowane? Otóż musimy pamiętać, że skala Apgar jest jedynie wstępną oceną stanu noworodka. Jeśli pojawią się jakieś komplikacje, lekarze z pewnością je wykryją w dalszych badaniach. Zaufajmy ich ocenie i umiejętnościom, a życie i zdrowie naszego dziecka będzie w dobrych rękach.

Autor: Rafał Tomczak