Szkoła - jak nauczyciel może pomóc dziecku z ADHD?

Dla ucznia z ADHD powrót do szkoły oznacza powrót do rutyny i codziennych obowiązków. Dzieci cierpiące na zespół hiperkinetyczny z jednej strony mają problemy z koncentracją, z drugiej są nadmiernie ruchliwe i impulsywne. Wszystko to sprawia, że przystosowanie się do reguł panujących w klasie stanowi dla nich nie lada wyzwanie. Dlatego też wymagają stałego wsparcia i pomocy dorosłych. Od zaangażowania nauczyciela w dużej mierze zależy sukces dziecka z ADHD w szkole.

Najważniejsze, aby nauczyciel umiał odróżniać objawy ADHD od niepożądanego, celowego zachowania. Dzięki temu może zapewnić choremu dziecku fachową opiekę, wysyłając je na diagnozę do psychologa, który w następnej kolejności skieruje ucznia z podejrzeniem zaburzenia do psychiatry dzieci i młodzieży.

Jeżeli dziecko ma notoryczny bałagan na biurku mimo prób utrzymania porządku, wciąż zapomina odrobić zadanie domowe a nawet zapisać je podczas lekcji, ciężko mu usiedzieć w ławce lub nie reaguje na polecenia wydawane całej klasie, najprawdopodobniej cierpi na zespół hiperkinetyczny. Rolą pedagoga jest zwrócenie uwagi rodzicom na problem dziecka i zasugerowanie wizyty u specjalisty w celu potwierdzenia lub wykluczenia zaburzenia.

Kiedy diagnoza potwierdzi się, nauczyciel, wiedząc, że ma w klasie ucznia z ADHD, ma szanse stworzyć warunki pracy dostosowane do potrzeb edukacyjnch chorego dziecka. Dla nauczyciela praca z klasą, do której uczęszcza uczeń z zespołem nadpobudliwości i zaburzeniami koncentracji to duże wyzwanie oraz ogromna odpowiedzialność. Żeby dziecko z ADHD  było w stanie w pełni sprostać zadaniom stawianym mu przez szkołę, a jednocześnie samo mogło jak najlepiej wykorzystać swoje zdolności w trakcie i po zajęciach lekcyjnych, ważne jest przestrzeganie kilku zasad. Kluczowe może okazać się usadzenie dziecka w klasie. Najlepiej, aby siedziało z dala od okna, blisko nauczyciela (w pierwszej lub pobliskiej ławce) i ze spokojnym uczniem. Należy zadbać, żeby w zasięgu jego wzroku nie znajdowało się zbyt dużo rozpraszających uwagę rzeczy, typu gazetka szkolna, kolorowa choinka.

Istotne jest też budowanie stałej struktury lekcji z powtarzalnymi elementami, takimi jak przywitanie, sprawdzenie zadania domowego, praca w grupach, etc. Uczniowie z ADHD nie potrafią dobrze przewidywać ani planować, dlatego lepiej pracują, kiedy znają oczekiwania nauczyciela, zasady panujące w czasie lekcji oraz konsekwencje pewnych zachowań.W pracy z dzieckiem z ADHD bardzo ważne jest indywidualne podejście do podopiecznego. Wymaga to dużej cierpliwości.  Niejednokrotnie trzeba uczniowi kilkakrotnie powtórzyć dane polecenie, sprawdzić, czy je zrozumiał i zaczekać, aż zacznie je wykonywać. Uczeń bardzo potrzebuje motywacji. Zadaniem nauczyciela jest w tym wypadku skłanianie do systematycznej pracy, chwalenie i nagradzanie małych zwycięstw oraz rozbudzanie wiary we własne możliwości.

Dzieci z nadpobudliwością psychoruchową i zaburzeniami koncentracji zwykle pozostają pod opieką psychologa, który prowadzi psychoterapię pacjenta. Część dzieci z ADHD wymaga dodatkowo leczenia farmakologicznego, które w połączeniu z psychoterapią daje najlepsze efekty terapeutyczne. W Polsce obecnie refundowane są dwa leki na ADHD. Należy pamiętać, iż objawy ADHD utrzymują się całodobowo, dlatego nowoczesna farmakoterapia ułatwia prawidłowe funkcjonowanie dziecka zarówno w szkole, jak i w domu, na podwórku, czy podczas zajęć pozalekcyjnych. Zmniejszając, lub całkowicie niwelując objawy zespołu nadpobudliwości psychoruchowej, nowoczesna farmakoterapia pozwala dziecku w pełni korzystać z jego zdolności intelektualnych, budować relacje społeczne, czy w dalszej perspektywie chroni przed powikłaniami nieleczonego ADHD, jak np. depresją. Według najnowszych standardów NICE (National Institute for Health and Clinical Excellence) lekiem pierwszego rzutu w leczeniu ADHD jest metylofenidat o zmodyfikowanym uwalnianiu, zapewniający kontrolę objawów przez cały dzień przy jednorazowym podaniu leku.

Kompleksowa pomoc, obejmująca indywidualną pracę z nauczycielem w szkole, opiekę rodziców w domu, terapię pod okiem specjalisty i farmakoterapię dostosowaną do rytmu dnia pacjenta, jest dla dziecka szansą na prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie. Dzięki wsparciu uczeń ma znacznie lepsze wyniki w nauce, poprawia się jego samoocena, a trudne zachowania pojawiają się dużo rzadziej. Jednocześnie wpływa to pozytywnie na pracę nauczyciela i reszty klasy.

Nie warto więc walczyć z ADHD. Lepiej zrozumieć zaburzenie i pomóc cierpiącemu na nie dziecku. Ułatwi to życie zarówno jemu jak i innym!