Zaburzenia mowy u dziecka z autyzmem

Autyzm dziecięcy inaczej nazywany zespołem Kennera (od nazwiska lekarza, który tę chorobę wyodrębnił) to całościowe zaburzenie rozwoju, które obejmuje zaburzenia komunikacji, interakcji społecznych oraz przejawianie przez dziecko stereotypowych, powtarzalnych zachowań, ucieczka od dostosowywania się do rzeczywistości. Poniżej omówione zostaną zaburzenia mowy w autyźmie.

Przyczyny autyzmu

Przyczyny autyzmu nie są do tej pory jasno określone. Można jednak wymienić w tym miejscu czynniki genetyczne, urazy okołoporodowe, uszkodzenie centralnego układu nerwowego, dziecięce porażenie mózgowe, osłabioną sprawność immunologiczną, poważne infekcje, intensywne antybiotykoterapie w okresie niemowlęcym, toksoplazmozę i kilka innych.

Zaburzenia mowy a autyzm

W poniższym artykule skupimy się głównie na zaburzeniach mowy występujących u dzieci z autyzmem, które są jednym z wielu objawów.

Kwestią najważniejszą jest to, że dzieci z autyzmem nie posługują się językiem w celu nawiązania kontaktów interpersonalnych. Dziecko takie nazywa przedmioty, może używać nawet bardzo trudnych słów, ale nie jest w stanie przekazać swoich myśli i pragnień. Może zadawać bardzo trudne pytania, nawet jedno po drugim, ale nie oczekując żadnej odpowiedzi.

Owe zaburzenia mowy przejawiają się m. in. w echolaliach (wynikającym z zaburzeń myślenia ciągłym powtarzaniu słów, zwrotów wypowiedzianych przez inne osoby, stwarzanie swego rodzaju echa). Rozróżniamy dwa typy echolalii: bezpośrednie, czyli takie, kiedy dziecko powtarza zadane mu pytania, zwroty bez zmiany formy gramatycznej oraz odwleczone, czyli powtarzanie zdań, tekstów piosenek usłyszanych nawet kilka miesięcy wcześniej.

Kolejnym przejawem jest całkowite niemówienie (mutyzm), które jest spotykane u ok. 25% dzieci autystycznych. Bardzo silna jest również tendencja do okazywania emocji ekstremalnych takich jak śmiech czy płacz, które mogą pojawiać się naprzemiennie w krótkich odstępach czasu. Dzieci autystyczne swoje potrzeby często okazują poprzez krzyk, pisk, wycie. Nie przechodzą przez etap, w którym zdrowe dzieci używają intonacji do przekazania sygnałów emocjonalnych, w odpowiedzi na to sugeruje się fakt nieprawidłowego funkcjonowania półkuli dominującej.

Dzieci chore na autyzm nie używają zaimka „ja”, „się”, „siebie”, który wskazuje na niewykształcenie identyfikacji osobowości. Wypowiedzi często są układane w trzeciej osobie, mają charakter telegraficzny, bardzo skrótowy i ubogi.

Do momentu, w którym nie zaobserwuje się u dziecka większości objawów podawanych w specjalistycznej literaturze, nie skonsultuje się ze specjalistą, nie powinno się stwierdzać autyzmu. Jeśli jednak autyzm zostanie stwierdzony, należy zrobić wszystko, aby wspierać rozwój i codzienne funkcjonowanie chorego dziecka. Im wcześniej zainterweniujemy, tym większe szanse na to, że dziecko będzie w stanie sprawniej funkcjonować.

Autor: Aleksandra Duda