Zaburzenia snu w dzieciństwie - wpływ na zdrowie

Dzieci w wieku 6-10 lat powinny przesypiać do 11 godzin na dobę, tymczasem średnia długość nocnego odpoczynku wynosi u nich 8,9 godziny. Nastolatki z kolei, śpią jedynie 7,7 godziny każdego dnia, przy właściwej normie 10- 11 godzin. Te dane, pochodzące z badań NSF, wykonanych w 2014 roku, pokazują, że problem zaburzeń snu jest wszechobecny we współczesnym społeczeństwie.

Przyczyny zaburzeń snu w dzieciństwie

U noworodków i niemowląt najczęstszymi przyczynami bezsenności są kolki niemowlęce i przyzwyczajenie się organizmu dziecka do określonych pór karmienia. Bezsenność może być powodowana również stanem zdrowia malucha i być wynikiem przeziębiania lub innej choroby.

Starsze dzieci, szczególnie w wieku od 3 do 7 lat mogą cierpieć na nocne lęki, które powodują, że dziecko nagle budzi się w środku nocy z towarzyszącym mu poczuciem strachu, a wręcz paniki. Taki atak może występować nawet kilka razy w ciągu nocy, a prawdopodobieństwo jego pojawienia się wzrasta, gdy dziecko przeżywa stresujące sytuacje (np. pierwszy dzień w szkole). Przebieg takich zaburzeń snu może mieć różne nasilenie w zależności od predyspozycji dziecka. Często towarzyszy mu przyspieszone bicie serca, pocenie się i kłopoty z oddychaniem. Maluchy mogą mieć problemy ze snem również ze względu na moczenie się w nocy.

Jeżeli zaburzenia snu występują u nastolatków, to najczęściej ich przyczyną jest podłoże emocjonalne i problemy, z którymi młodzi ludzie borykają się na co dzień. Źródłem bezsenności u dziecka mogą być kłopoty w szkole, brak akceptacji ze strony rówieśników lub inne sytuacje stresowe.

Zobacz także:

Zaburzenia snu u dzieci – przyczyny i metody leczenia

Skutki bezsenności dla zdrowia dziecka

Statystyki pokazują, że aż 90% zaburzeń snu u dzieci nie jest diagnozowane i co się z tym wiąże, w żaden sposób nie są leczone. Rodzice najczęściej nie zdają sobie sprawy, że prawidłowy czas nocnego odpoczynku dziecka i jego jakość, wywierają wpływ na jego zdrowie.

U każdej osoby, która cierpi na bezsenność, bez względu na wiek, pojawiają się pewne skutki uboczne, zarówno fizyczne jak i psychiczne. Najczęściej są nimi: rozdrażnienie, kłopoty z koncentracją, osowiałość i brak zainteresowania otoczeniem. Kiedy brak snu trwa przez dłuższy czas, mogą nawet wystąpić halucynacje i agresywność.

Ale zaburzenia snu mogą być przyczyną znacznie poważniejszych kłopotów ze zdrowiem, niż złe samopoczucie. W grudniu 2014 roku The Journal of Pediatrics opublikowało wyniki badań, które dowodzą, że brak snu w dzieciństwie wiąże się z podwyższonym ryzykiem otyłości również w dorosłym życiu. Dlatego tak ważne jest, aby rodzice nie bagatelizowali tego problemu i leczyli swoje dzieci, dbając o ich zdrowie, co zaowocuje również w przyszłości. Prawidłowy sen nie tylko obniża ryzyko wystąpienia otyłości, ale także towarzyszących mu często innych chorób takich jak: cukrzyca, choroby serca, a nawet udar mózgu.

Udowodniono, że właściwy rozwój intelektualny, a szczególnie proces uczenia się, jest znacznie efektywniejszy, gdy śpimy dostatecznie długo i regularnie. Wtedy komórki mózgu komunikują się ze sobą szybciej i skuteczniej. Mechanizm ten sprawdza się już w przypadku niemowlaków, które łatwiej przyswajają nowe umiejętności, kiedy są wyspane. Wpływ snu na naukę jest szczególnie widoczny wśród dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. W 2013 roku naukowcy z Boston Collage w Wielkiej Brytanii przeprowadzili badania, których wyniki wykazały, że najczęstszą przyczyną złych stopni wśród uczniów, były ich kłopoty ze snem. Mieli oni także mniejsze szanse na pełny rozwój swoich talentów i posiadanego potencjału, co może przynieść negatywne skutki. w dorosłym życiu.

Ponadto,  bezsenność może osłabić układ odpornościowy, prowadzić do stanów lękowych, a nawet do depresji, która u osób cierpiących na zaburzenia snu występuje aż cztery razy częściej w porównaniu do tych, które się wysypiają. Podnosi się także ryzyko wystąpienia chorób sercowo- krążeniowych, moczowych, oddechowych, a także schorzeń układu pokarmowego.

Jak radzić sobie z zaburzeniami snu u dziecka?

Gdy dziecko cierpi na bezsenność, najważniejsze jest aby rodzice zauważyli problem i podjęli konkretne działania, ponieważ czekanie aż kłopoty znikną samoistnie, może zaszkodzić zdrowiu i rozwojowi malucha.

Jeżeli problemy ze snem są sporadyczne lub spowodowane konkretnymi, stresującymi sytuacjami, to zazwyczaj można sobie z nimi poradzić domowymi sposobami. Warto wprowadzić regularne godziny snu, do których organizm się przyzwyczai, rozmawiać z dzieckiem o przyczynach bezsenności lub wprowadzić pewne wieczorne rytuały, jak picie gorącego mleka lub czytanie bajek przed snem.

Natomiast jeżeli problem trwa długo i znacznie utrudnia dziecku funkcjonowanie, a domowe sposoby zawodzą, nie warto liczyć, że bezsenność minie sama. Wtedy należy udać się do lekarza, który przeprowadzi badania i w razie potrzeby zastosuje właściwe leczenie.

Zaburzenia snu u dziecka mogą znacząco wpływać na jakość jego życia, rozwój intelektualny, a także zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia w przyszłości wielu niebezpiecznych chorób. Są to wystarczające powody ku temu, aby nie lekceważyć tej przypadłości i dbając o właściwy sen dziecka, zatroszczyć się o jego zdrowie.

Autor: Natalia Kocoń