Lignany lniane – nowe rozwiązanie w walce z menopauzą

Uderzenia gorąca, bezsenność, wahania nastrojów, a czasem nawet osteoporoza, choroby serca czy nowotwór. Sprawcą takiego zamieszania w organizmie kobiety może być menopauza, a właściwie towarzyszące jej zmiany hormonalne w postaci spadku poziomu estrogenów. Jak złagodzić negatywne skutki tych procesów? Radzimy sięgnąć po len i zawarte w nim lignany lniane.

Menopauza - pauza w produkcji estrogenów

To, jak kobieta wygląda, jak się zachowuje i jak funkcjonuje w dużej mierze zależy od estrogenów. Te produkowane przez jajniki hormony regulują procesy rozrodcze i nadają paniom charakterystyczne cechy żeńskie. Maksymalna produkcja estrogenów przypada na 20-30 r.ż., a następnie stopniowo opada, by ostatecznie osiągnąć gwałtowny spadek w okresie menopauzy. - Okres przekwitania jest ważnym punktem zwrotnym. W organizmie kobiety zachodzą wówczas liczne zmiany, które dotyczą zarówno strefy somatycznej, jak i psychicznej. Dzieje się tak, gdyż estrogeny są bardzo ważnymi hormonami, które mają wpływ na funkcjonowanie wielu układów i narządów, m.in. sercowo- naczyniowego, oddechowego, nerwowego, moczowo-płciowego, a także na skórę, tkankę łączną i kostną. Oddziałują również na nastrój, samopoczucie czy seksualność. Spadek ich produkcji w okresie przekwitania może znacząco oddziaływać na życie kobiety i jej dalsze losy - wyjaśnia lekarz ginekolog, Maksymilian Kurkowski.

U około 70% przekwitających pań pojawiają się zlewne poty, uderzenia gorąca i dreszcze. Większości dokucza bezsenność, drażliwość, nerwowość, labilność emocjonalna, bóle głowy i kołatanie serca. Natomiast po menopauzie - wskutek niedoboru estrogenów - dochodzi czasem do upośledzenia pracy układu krążenia (nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca w odpowiedzi na wzrost poziomu cholesterolu i rozwój miażdżycy), układu kostnego (osteoporoza) czy moczowo-płciowego (osłabienie libido, nietrzymanie moczu, stany zapalne pochwy i sromu, swędzenie/pieczenie okolic intymnych), a także do rozwoju nowotworów hormonozależnych (piersi, jajników, macicy).

Lignany lniane - roślinny substytut estrogenów

Wyrównanie poziomu kobiecych hormonów pozwala złagodzić dolegliwości związane z klimakterium i obniżyć ryzyko wystąpienia chorób ogólnoustrojowych. Współczesna medycyna proponuje paniom nie tylko hormonalną terapię zastępczą z wykorzystaniem syntetycznych hormonów ludzkich (często przeciwwskazaną i wywołującą skutki uboczne), ale też środki na bazie lignanów lnianych. Są to fitohormony, czyli hormony roślinne, które budową chemiczną i działaniem przypominają ludzkie estrogeny, a dokładnie 17ß-estradiol - główny hormon żeński.

Lignany lniane zlokalizowano w ziarnach lnu, popularnie zwanych siemieniem lnianym. Należą one do nielicznych występujących w przyrodzie związków, które mogą regulować poziom estrogenów w organizmie ludzkim. Skoro łudząco przypominają te hormony, komórki reagujące u człowieka na estrogeny nie odróżniają związków roślinnych od ludzkich i przyłączają do swoich receptorów produkty przemian enzymatyczno-metabolicznych lignanów lnianych - enterolakton (ENL) i enterodiol (END) - które są kompatybilne z estrogenami. Po związaniu z receptorem cząsteczki lignanów działają na komórki w taki sam sposób jak ludzkie estrogeny, jednak o wiele słabiej, a przez to znacznie łagodniej dla kobiecego organizmu.

Tą drogą można nie tylko neutralizować objawy menopauzy, ale także przedwczesnego klimakterium (wygasanie czynności jajników u kobiet przed 40., a nawet 30. r.ż.). Lignany lniane niwelują również nadmiar estrogenów (diagnozowany przeważnie u młodych kobiet, grożący endometriozą czy nowotworami piersi i macicy). Przyłączając się do receptorów estrogenowych, blokują bowiem miejsce przynależne normalnie estrogenom ludzkim i subtelnie je zastępują.

Len - bezpieczne i bogate źródło fitoestrogenów

Lignany są obecne nie tylko w lnie - występują także w pełnych ziarnach zbóż, wielu owocach i warzywach, czerwonym winie, kawie czy herbacie. Len jednak ma ich wyjątkowo dużo. Podczas gdy na przykład brokuł zawiera ich ok. 4500 µg/100g, czarne jagody 3700 µg/100g, a otręby żytnie 8790 µg/100 g, w 100 g siemienia lnianego stwierdza się obecność 300 000 µg lignanów lnianych.

Jednak nie dostarczy się ich organizmowi, spożywając olej lniany, gdyż związki te są rozpuszczalne w wodzie, a nie w tłuszczach. W celu wzbogacenia jadłospisu o lignany lniane należy raczej sięgnąć po całe ziarna lnu, len mielony odtłuszczony lub suplementy diety - np. Ligunin - zawierające lignany lniane w postaci ekstraktów z siemienia lnianego. Te ostatnie przyjmowane w zalecanej dziennej dawce 50 mg pokrywają niemal w całości dobowe zapotrzebowanie organizmu na fitoestrogeny, które powinno wynosić ok. 60 mg, podczas gdy przeciętny Polak spożywa wraz z jedzeniem zaledwie 5-8% zalecanej dawki.

Środki apteczne typu Ligunin dzięki właściwościom obecnych w nich lignanów lnianych regulują żeńską gospodarkę hormonalną i łagodnie uzupełniają braki estrogenów, redukując tym samym uciążliwe objawy klimakterium. Dodatkowo zawarty w preparacie Ligunin ekstrakt z szyszek chmielu wzmacnia działanie neutralizujące neurowegetatywne symptomy przekwitania, a szczególnie uderzenia gorąca, pocenie się, rozdrażnienie i problemy ze snem. Jest to rozwiązanie cieszące się coraz większym zainteresowaniem wśród kobiet, które nie mogą lub nie chcą stosować hormonalnej terapii zastępczej.

Stanowią również alternatywę dla zdecydowanie częściej polecanych paniom w okresie menopauzy środków bazujących na fitoestrogenach soi, czyli izoflawonach. Soja nie dla każdej kobiety jest produktem bezpiecznym i nieuczulającym. Choć nie można zaprzeczyć właściwościom leczniczym tej rośliny, jest ona bardziej typowa dla menu Azjatek niż Europejek, u których może wywoływać reakcje alergiczne - w przeciwieństwie do lnu bliższego naszej diecie.

Lignany - broń na menopauzę i tarcza chroniąca zdrowie

Kiedy warto sięgnąć po lignany? - Nie istnieje żaden przełomowy moment, w którym kobieta powinna zacząć uzupełniać braki estrogenów. W okresie, w którym zaczynają występować zaburzenia miesiączkowania, pojawiają się objawy menopauzy lub dysfunkcje seksualne, warto wybrać się do ginekologa i optymalnie dobrać metody dalszego postępowania - podkreśla lekarz, Maksymilian Kurkowski. To, jak kobieta dba o siebie w trakcie menopauzy, rzutuje bowiem nie tylko na jej funkcjonowanie w tym okresie, ale również na ogólną kondycję organizmu po przekwitaniu.

Regulowanie żeńskiej gospodarki hormonalnej za pomocą fitoestrogenów chroni organizm przed rozwojem licznych chorób hormonozależnych. Fitoestrogeny, w tym lignany lniane, zapobiegają bowiem zwiększonej produkcji cholesterolu i rozwojowi chorób układu krążenia (np. miażdżycy, choroby wieńcowej czy zawału serca). Uzupełniany lignanami lnianymi niedobór estrogenów korzystnie wpływa też na metabolizm i szybkość przemiany materii, zapobiegając otyłości. Udowodniono również hamujący wpływ fitoestrogenów na rozwój nowotworów piersi, jajników i macicy.

Ponadto suplementacja diety lignanami w połączeniu z aktywnością fizyczną sprzyja zwiększeniu masy kostnej, co przeciwdziała osteoporozie, która skutkuje zwiększoną podatnością kości na złamania. Istotne znaczenie w hamowaniu odwapniania kości mają także przeciwutleniające właściwości lignanów lnianych, a te są 4-5-krotnie wyższe niż w przypadku popularnego antyoksydantu, jakim jest witamina E. Dlatego obecne w lnie lignany skutecznie likwidują nadmiar ubocznych produktów przemiany materii, czyli wolnych rodników. Tym samym chronią nas przed powodowanymi przez nie uszkodzeniami białek i tłuszczów komórkowych, ścian tętnic i DNA, obniżając ryzyko wystąpienia poważnych schorzeń, a także - co szczególnie istotne dla płci pięknej - opóźniając procesy starzenia się skóry.

Artykuł został opracowany we współpracy z lekarzem Maksymilianem Kurkowskim - specjalistą ginekologiem.