Menopauza a osteoporoza

W okresie po menopauzie następuje gwałtowna utrata masy kostnej, dochodząca nawet do 5% w ciągu roku. Większość kobiet niestety nie myśli o niej przed 50. rokiem życia, a tymczasem to zasadniczy błąd. O układ kostny warto zacząć dbać już dużo wcześniej. Osteoporoza dotyczy około 40% kobiet, mających ponad 50 lat. Odpowiednie ilości wapnia w pokarmie nie wystarczą, by zapobiec szybko postępującej utracie jego z kości.

Suplementacja wapnia w połączeniu z naturalnymi estrogenami, np. Climagyn, pomaga przeciwdziałać złamaniom w przebiegu osteoporozy, a tym samym w bezpieczny sposób łagodzi dolegliwości związane z menopauzą.

Czym jest osteoporoza

Osteoporoza stanowi obecnie jeden z największych problemów społecznych. Należy jednak wiedzieć, że jest to choroba, której można zapobiec i skutecznie ją leczyć. Osteoporoza polega na zmniejszeniu gęstości prawidłowo zmineralizowanej kości. Kość staje się patologicznie porowata i cienka, a wówczas rośnie ryzyko złamań przy niewielkim urazie, a nawet bez jego udziału. Złamaniu ulegają najczęściej kręgi, kości przedramienia w okolicy nadgarstka i kość udowa (biodro).

Kość każdego z nas starzeje się - wówczas jest jest usuwana (tzw. resorpcja kości) i zastępowana przez nową tkankę kostną. Osteoporoza pojawia się, gdy resorpcja kości jest zbyt szybka lub gdy tworzenie (odnowa) następuje zbyt wolno.

Menopauza a kości

Z ostatnią miesiączką, zwaną menopauzą, ustaje czynność hormonalna jajników. U co trzeciej kobiety obniżenie poziomu hormonów jako skutek menopauzy niekorzystnie odbija się na gęstości kości. Deficyt estrogenów jaki ma wówczas miejsce zakłóca blisko 400 przemian metabolicznych organizmu. Spadek żeńskich hormonów płciowych powoduje, że komórki tkanki kostnej zwane osteoklastami (komórki niszczące kość) są aktywniejsze i odbierają szkieletowi wapń. Odbudowa struktur kostnych jest przy tym utrudniona, ponieważ budujące kość komórki, osteoblasty, przy niskim poziomie estrogenów są działają wolniej i słabiej.

Menopauza zatem powinna być sygnałem, że najwyższy czas zatroszczyć się o zdrowie kości.

Najszybsza utrata masy kostnej występuje u kobiet w ciągu pierwszych kilku lat po menopauzie i wtedy najczęściej zaczyna się osteoporoza.

Kobiety częściej niż mężczyźni zapadają na osteoporozę na skutek obniżania się u nich poziomu estrogenów podczas menopauzy. Suplementacja hormonalna jest jednym z elementów standardowego jej leczenia. Jednakże od kiedy zaczęły napływać informacje o ujemnych skutkach stosowanej już od wielu lat hormonalnej terapii zastępczej (HTZ), kobiety z większą rezerwą podchodzą do przyjmowania hormonów. Estrogeny roślinne - czyli fitoestrogeny (izoflawony) stanowią doskonałą alternatywę suplementacji hormonalnej dla kobiet, które nie chcą, nie mogą lub obawiają się przyjmowania HTZ, lub też z zasady wolą przyjmować preparaty roślinne.

Sześciomiesięczna dieta z dużą ilością hormonów pochodzenia sojowego (znajdujących się w preparatach takich jak Climagyn lub Menoplant Soy-a 40+) zastosowana u kobiet po menopauzie spowodowała zauważalny wzrost gęstości kości.

Zobacz również:

Czynniki ryzyka

Nie jest tajemnicą, że osteoporoza ma uwarunkowania genetyczne, aczkolwiek znalezienie genów wywołujących jej przyczyny nastręcza sporo trudności. Przypuszcza się, że wśród nich są gen sterujący syntezą witaminy D (receptora estrogenowego), geny kolagenu typu 1 i gen kolagenazy.

Osteoporoza ma podłoże rodzinne. Duże jest prawdopodobieństwo jej wystąpienia u kobiety, która dziedziczy po matce wysoki wzrost, drobną kość czy jasną skórę. Czynniki modyfikowalne to: zmniejszone spożycie wapnia i witaminy D, palenie papierosów i siedzący tryb życia. Czasem zbyt intensywny wysiłek fizyczny może negatywnie oddziaływać na miesięczne cykle. Należy wymienić jeszcze uwarunkowania zdrowotne, zwiększające ryzyko osteoporozy: brak owulacji w okresie reprodukcyjnym, nadczynność tarczycy, przytarczyc, przewlekłe choroby nerek oraz stany chorobowe wymagające stosowania kortykoterapii systemowej (syntetyczne hormony kory nadnerczy).

Diagnoza

Pomiar gęstości mineralnej kości (ang. BMD - bone mineral density) pozwala zdiagnozować osteoporozę, określić ryzyko złamań oraz wyselekcjonować grupę kobiet, które odniosą korzyści z interwencji terapeutycznych. odstawową techniką pozwalającą określić BMD jest dwuwiązkowa absorpcjometria promieniowania rentgenowskiego (ang. DXA - dual x-ray absorptiometry) - bliższego odcinka kości udowej oraz kręgosłupa. BMD wyraża się w postaci wskaźnika T, który jest liczbą odchyleń standardowych od średniej dla zdrowych, młodych kobiet. Wskaźnik T powyżej -1 uważa się za prawidłowy, zakres od -1 do -2,5 określa się jako osteopenię, poniżej -2,5 oznacza osteoporozę. Występuje silna zależność między BMD a ryzykiem złamań, ale na ryzyko to wpływają także: wiek kobiety, ogólny stan zdrowia oraz ryzyko upadku.

Określenie gęstości mineralnej kości przy użyciu DXA zaleca się u wszystkich kobiet powyżej 65. roku życia (niezależnie od czynników ryzyka) oraz u młodszych kobiet po menopauzie, obciążonych co najmniej jednym czynnikiem ryzyka innym niż rasa biała.

Profilaktyka

W profilaktyce i leczeniu osteoporozy kluczowe znaczenie ma właściwa dieta. Odpowiednia podaż wapnia (np. Osteovit 1000) i witaminy D, a przede wszystkim - szczególnie u kobiet przed 50. roku życia - hormony płciowe (estrogeny) - to podstawowe środki lecznicze. Istotną rolę odgrywa suplementacja wapnia wraz z izoflawonami, których bogatym źródłem jest soja. Mają one powinowactwo do receptorów estrogenowych alfa i beta. Receptory alfa znajdują się w gruczole piersiowym, błonie śluzowej macicy i jajniku, zaś receptory beta w układzie nerwowym krążenia, moczowym i kostnym. Polski preparat dwufazowy Climagyn w bezpieczny sposób łagodzi dolegliwości związane z menopauzą. W dzień Climagyn uzupełnia dietę w pochodzące z soi izoflawony. Fitoestrogeny dodatkowo korzystnie wpływają na poziom cholesterolu oraz funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego. Witaminy B6 i B12 oraz kwas foliowy (folacyna) również korzystnie wpływają na funkcjonowanie układu krążenia. Postać nocna preparatu wzbogacona została wyciągiem z melisy i szyszek chmielu oraz uzupełniona o magnez i witaminę B6. Melisa i chmiel mają naturalne działanie uspokajające, relaksujące i ułatwiające zasypianie. Magnez natomiast wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, uspokaja i tonizuje, a witamina B6 zwiększa jego przyswajalność. Rzucenie palenia, ograniczenie alkoholu oraz regularne ćwiczenia fizyczne zmniejszają również ryzyko osteoporozy.

Osteoporoza to poważna choroba, ograniczająca sprawność, ale nie każda z nas musi być na nią skazana. W okresie okołomenopauzalnym dobrze jest pomyśleć o skutecznym wsparciu swojego organizmu fitoestrogenami. Życie po menopauzie nie musi wiązać się z ograniczeniem naszej swobody ruchu. Niezmiernie ważnym czynnikiem dla prawidłowej budowy kości jest wysiłek i aktywność fizyczna. Ruch i ćwiczenia fizyczne stymulują wzrastanie kości i zapobiegają utracie masy kostnej. Życie po menopauzie nie musi wiązać się z ograniczeniem naszej swobody ruchu.

Dotychczas na rynku nie było dużego wyboru wśród suplementów glukozaminy. Rezultaty badań pozwoliły na opracowanie unikalnych formuł suplementu diety wspomagającego odbudowę tkanki chrzęstno-stawowej - Artresanu. Artresan zawiera w swoim składzie glukozaminę, która korzystnie wpływa na strukturę i funkcjonowanie chrząstki stawowej.

O ile łatwiej jest odpowiednio wcześnie uświadomić sobie fakt, że zdrowie mamy tylko jedno a brak dbałości o nie zwyczajnie nie opłaca się. Aktywna prozdrowotna postawa powinna cechować każdą z nas. Pokochajmy siebie, a wyrazem tej miłości niech będzie troska o zdrowie.

Źródła:

J. L. Shifren, I. Schiff, Menopauza
G. Andryskowski, Suplementacja wapnia po menopauzie, w: Przegląd Menopauzalny 5/2006
climagyn - http://www.asa.eu
R. Feldman, Osteoporoza, styczeń 2000, w: http://www.resmedica.pl/osteoporoza.html
www.asa.eu