Premenopauza

Premenopauza to trwający zazwyczaj kilka lat okres przed pojawieniem się ostatniej miesiączki, czyli menopauzy. W tym czasie pojawiają się pierwsze symptomy zwiastujące przekwitanie u kobiet. Choć klimakterium występuje u Polek zazwyczaj około 50-51 roku życia, to u niektórych kobiet objawy związane z premenopauzą mogą pojawić się nawet po 30 roku życia.

Czas poprzedzający menopauzę jest trudny dla sporej części kobiet, okazuje się, że w wielu wypadkach nawet bardziej obciążający fizycznie i psychicznie niż sama menopauza. Wtedy właśnie niektóre kobiety zaczynają obsesyjnie myśleć o tym, że się starzeją, a ich ciało nie będzie już tak sprawne i atrakcyjne jak kiedyś, w wyniku czego gwałtownie spada ich samoocena.

Ile trwa premenopauza

Średni okres trwania premenopauzy wynosi cztery lata, ale u niektórych kobiet może trwać zaledwie kilka miesięcy albo przedłużyć się do nawet 10 lat. Premenopauza kończy się, jeżeli w ciągu kolejnych 12 miesięcy nie wystąpi miesiączka.

Przyczyny premenopauzy

Głównym powodem wystąpienia premenopauzy są wahania hormonalne oraz produkowanie w coraz mniejszych ilościach żeńskich hormonów płciowych: progesteronu i estrogenu. Niemniej jednak, przyczyną objawów zwiastujących zbliżanie się menopauzy, mogą być czynniki zewnętrzne takie jak długotrwały stres, dieta zawierające duże ilości rafinowanych węglowodanów (przetworzona żywność bogata w cukry proste) i częsty kontakt z niektórymi toksynami.

Objawy premenopauzy

Prenopauza to często czas najbardziej odczuwalnych zmian w organizmie kobiety. Choć to jak przebiega ten okres jest sprawą bardzo indywidualną, to wśród typowych objawów możemy wymienić zaburzenia miesiączkowania, które przekładają się na to, że menstruacja zachodzi nieregularnie i jest albo bardzo skąpa i trwa krótko, albo bardzo obfita (zdarzają się krwotoki) i długa - trwa nawet 10 dni. Jeżeli chodzi o cykl, to może on trwać od kilkunastu do kilkudziesięciu dni, choć regułą jest około 20-23 dni. Dodatkowo pojawiają się krwawienia między cyklami. Przed samą miesiączką mogą występować plamienia oraz bóle piersi.

Napięcie przedmiesiączkowe w okresie premenopauzy staje się dużo bardziej dokuczliwe, a ogólne wahania nastrojów większe - kobieta może w jednej chwili zachowywać się impulsywnie, by zaraz potem reagować na wszystko z obojętnością. W czasie premenopauzy kobiety są często drażliwe, mają też większą tendencję do popadania w nastroje depresyjne.

Często obserwowanymi objawami są uderzenia gorąca, zawroty głowy, migrena, zaburzenia snu, problemy z nadmierną potliwością i ogólne osłabienie. Z powodu zaburzeń hormonalnych niektóre kobiety skarżą się także na bóle w klatce piersiowej i przyśpieszone bicie serca.

W tym czasie u niektórych kobiet obserwowany jest brak zainteresowania seksem, pojawia się suchość pochwy i ból w czasie stosunku. Dodatkowo w okresie premenopauzy częściej występują infekcje intymne i problemy z oddawaniem moczu, które wynikają z osłabienia mięśni Kegla. Zdarza się wyciek moczu w trakcie kichania lub kaszlu albo nagłe parcie na pęcherz i pilna potrzeba częstego oddawania moczu.

Objawy pojawiające się w okresie premenopauzy wynikają często z niedoczynności tarczycy, co przekłada się na zwolnienie metabolizmu, w wyniku czego większość kobiet ma w tym okresie problemy z zachowaniem właściwej wagi, bez względu na dietę i podejmowaną aktywność fizyczną.

Podkreślić trzeba, że nie każda kobieta doświadcza objawów premenopauzy - jest to około 40%. Zdarza się jednak, że wiele pań, które nie skończyły 40 roku życia, ze względu na to, że objawy pojawiają się bardzo wcześnie, lekceważy je, myśląc, że są zbyt młode, aby martwić się menopauzą.

Które objawy są normalne, a przy których należy się martwić

Obniżona produkcja przez organizm progesteronu i estrogenu może być przyczyną osteoporozy, pojawiania się mięśniaków w macicy oraz cyst w obrębie jajników i piersi, dlatego nie powinno się ignorować objawów premenopauzy i pamiętać o regularnych wizytach u ginekologa oraz wykonywaniu badań kontrolnych takich jak cytologia, mammografia czy USG.

Nieregularne miesiączki są normalnym symptomem premenopauzy, jednak czasem mogą być wynikiem innych zaburzeń, wtedy konieczna jest wizyta u specjalisty. Niepokój powinny wzbudzić: bardzo obfite krwawienia oraz takie, w których pojawiają się skrzepy krwi, a także plamienia między miesiączkami, plamienia po odbytym stosunku oraz zbliżenie się do siebie kolejnych miesiączek. Zaburzenia miesiączkowania mogą wynikać z ciąży, przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych, problemów hormonalnych, zaburzeń krzepliwości krwi, mięśniaków lub, rzadziej, raka.

Jak zdiagnozować premenopauzę

Często na podstawie występujących objawów lekarz jest w stanie ocenić czy pojawiła się premenopauza, dlatego tak ważne jest, aby każda kobieta potrafiła wnikliwie obserwować swój organizm i zmiany w nim zachodzące. Specjalista może też zlecić badania hormonalne (najczęściej PRL, TSH, T3 i T4), jednak pamiętać należy, że w trakcie premenopauzy poziom hormonów cały czas się zmienia. Najbardziej wiarygodne będzie więc porównanie wyników tych samych badań z krwi, wykonanych jednak w różnych okresach czasu.

Płodność a premenopauza

W czasie premenopauzy płodność ulega obniżeniu - zmniejsza się ilość pęcherzyków Graafa w jajnikach i następuje znaczący spadek stężenia estrogenów we krwi, zwłaszcza w okresie 1-2 lat przed wystąpieniem menopauzy. Choć im bliżej klimakterium, to tym częściej zdarzają się cykle bezowulacyjne, to jednak zajście w ciąże jest nadal możliwe, a dni płodne mogą wystąpić także w trakcie krwawienia, jeżeli towarzyszy im podwyższona temperatura.

Naturalne sposoby na złagodzenie objawów premenopauzy

W wielu przypadkach początki okresu przekwitania stają się bardzo uciążliwe i utrudniają normalne funkcjonowanie. Hormonalna terapia zastępcza (HTZ) stała się popularną metodą łagodzenia objawów premenopauzy, jednak w ostatnich latach coraz więcej mówi się o poważnych skutkach ubocznych, jakie może powodować.

Aby zmniejszyć dolegliwości związanie z premenopauzą, warto postawić na naturalne metody i przestrzegać zasad zdrowego stylu życia. Należy wyeliminować z diety słodycze, przetworzoną żywność, niezdrowe tłuszcze pochodzenia zwierzęcego oraz włączyć do jadłospisu nabiał (jogurty, kefiry), ryby bogate w omega-3, chude mięso i sporą ilości warzyw, zwłaszcza produktów sojowych. Warto rzucić palenie, ograniczyć picie alkoholu oraz zacząć regularnie ćwiczyć. Kobiety z nadwagą powinny zrzucić zbędne kilogramy i starać się utrzymać prawidłową wagę. Duże znaczenie ma dostarczanie organizmowi odpowiedniej ilości snu, najlepiej też wstawać codziennie o tej samej godzinie.

Alternatywna medycyna dostarcza wiele sposobów łagodzenia objawów premenopauzy, takich jak akupunktura, masaże, aromaterapia itp., jednak najczęściej zalecane są preparaty ziołowe. Takie suplementy podzielić można na dwie grupy: na takie, które zawierają fitoestrogeny - estrogeny pochodzenia roślinnego oraz takie, które mają w swoim składzie zioła naturalnie regulujące poziom hormonów u kobiet.

Autor: Iwona Kopaczek