Test na ojcostwo

Test na ojcostwo jest badaniem czasochłonnym, ale pozwala na stuprocentowe wykluczenie ojcostwa. Wykonuje się je prywatnie lub na polecenie sądu, przed którym toczy się postępowanie. W obu przypadkach analiza próbki przebiega tak samo, jednak jeśli test na ojcostwo ma być wykorzystany jako dowód w sprawie, należy dopełnić wielu formalności.

Test na ojcostwo nie jest badaniem tanim. W zależności od laboratorium ceny zaczynają się od kilkuset złotych. Test na ojcostwo, gdy jest pozytywny, daje 99,99% pewności. Pobranie próbki do badania jest proste i można je wykonać w domu za pomocą zestawu zakupionego w aptece lub przesłanego pocztą przez placówkę, która testy wykonuje.

Jak pobrać próbkę do testu na ojcostwo

W celu wykonania testu na ojcostwo należy do laboratorium dostarczyć odpowiednio pobraną próbkę. Najprostszym i bezbolesnym sposobem jest pobranie wymazu z wewnętrznej strony policzka. Pobrany w domu wymaz wysyła się odpowiednio zabezpieczony do laboratorium. W razie problemów z uzyskaniem próbki można udać się do centrum medycznego wykonującego takie badania w celu pobrania materiału przez personel medyczny.

Do badania wykorzystuje się również próbki krwi, fragmenty naskórka i włosy. Dla zwiększenia wiarygodności testu, próbki powinny pochodzić od dziecka, matki i domniemanego ojca. Pominięcie matki w badaniu w niektórych przypadkach powoduje, że jednoznaczne stwierdzenie ojcostwa jest niemożliwe, a otrzymamy wynik jest pozytywnie fałszywy.

Jak wykonuje się test na ojcostwo

Po otrzymaniu przez laboratorium próbki zostaje ona poddana wielu analizom, które wymagają specjalistycznego sprzętu. Test DNA jest procesem czasochłonnym, ale pozwala bardzo precyzyjnie określić powiązania genetyczne między konkretnymi osobami.

W badaniu ocenia się zgodność co najmniej 21 markerów. O wyniku negatywnym mówi się, gdy w minimum czterech parach markerów pojawią się różnice. Wykluczenie ojcostwa nie jest możliwe, a wynik uznaje się za niejednoznaczny, gdy pojawią się mniej niż cztery różnice. W takiej sytuacji laboratorium porównuje większą ilość markerów dla osiągnięcia wiarygodnego wyniku.

Badanie DNA przebiega w trzech etapach. Najpierw DNA zostaje wyizolowane z otrzymanej próbki dzięki enzymom, które rozpuszczają błonę komórkową otaczającą materiał genetyczny. Następnie poddaje się go namnażaniu, czyli powielaniu markerów, które nie zawierają informacji kodujących cechy biologiczne. W ostatnim etapie próbka zostaje poddana sekwencjonowaniu, dzięki któremu specjalista jest w stanie opracować profil genetyczny badanej osoby.

Czy warto wykonywać prywatny test na ojcostwo?

Wykonanie prywatnego testu DNA nie zawsze jest wystarczające. W przypadku, gdy dochodzi do procesu sądowego, w którym ustalenie ojcostwa ma kluczowe znaczenie dla decyzji sądu, prywatny test na ojcostwo nie jest dowodem, który dla sądu ma znaczącą wartość. Test zlecony przez sąd wymaga dochowania wielu procedur i formalności. Jednak wyniki testu wykonanego prywatnie mogą być podstawą do wszczęcia przez prokuraturę postępowania o ustalenie ojcostwa czy zniesienie obowiązku alimentacyjnego.

Gdy badanie zleci sąd, podczas pobierania próbki obecni muszą być świadkowie, a od osób badanych wymaga się okazania dokumentu potwierdzającego tożsamość. W przypadku dziecka, które takiego dokumentu nie ma, wystarczy odpis jego aktu urodzenia. Sam proces analizy próbki wygląda tak samo, jak w przypadku prywatnego testu na ojcostwo, jednak obecność świadków i spisanie protokołu z całej procedury umożliwia potraktowania takiego badania jako wiarygodnego dowodu przed sądem.

Przy wyborze centrum diagnostycznego wykonującego badania DNA warto zwrócić uwagę na posiadane przez nie certyfikaty i akredytacje. W tym zakresie pomocne są rekomendacje Europejskiej Sieci Instytutów Kryminalistycznych oraz Narodowego Instytutu Standardów i Technologii (NIST).

Barbara Olszar