Badania wskazują na wysokie ryzyko związane z użyciem SSRI w czasie ciąży

Podwyższone ryzyko poronienia, przedwczesny poród, komplikacje zdrowotne u noworodka, możliwość wydłużenia czasu neurobehawioralnych nieprawidłowości (w tym autyzmu). Tak może zakończyć się stosowanie leków antydepresyjnych z grupy SSRI (selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny) w czasie ciąży. Dlatego naukowcy sugerują, by były one przepisywane tylko z wielką ostrożnością i pełną akceptacją poinformowanych o korzyściach i ryzyku kobiet doświadczających depresji i próbujących zajść w ciążę.

Za zwrócenie uwagi na problem i przeprowadzenie przeglądu dostępnych wyników badań na ten temat odpowiedzialni są amerykańscy naukowcy z Beth Israeli Deaconess Medical Center, Tufts Medical Center i MetroWest Medical Center.

Doktor Alice Domar, ginekolog i położnik z Beth Israeli Deaconess Medical Center, podkreśla, że depresja i bezpłodność to dwa skomplikowane stany, często występujące razem. Prowadzeni przez nią badacze mają nadzieję zapewnić użyteczne analizy dostępnych danych tak, by kobiety mające podjąć decyzję o leczeniu były lepiej poinformowane.

Naukowcy dokonali przeglądu opublikowanych studiów analizujących stan zdrowotny kobiet z objawami depresji, przyjmujących antydepresanty podczas ciąży. Raport został opublikowany – online – 31 października 2012 roku w czasopiśmie „Human Reproduction”.

Doktor Adam Urato z MetroWest Medical Center zwrócił uwagę na trzy ważne kwestie towarzyszące wynikom analizy. Otóż, po pierwsze, jasno dowiedziono ryzyka związanego z użyciem leków antydepresyjnych grupy SSRI przez kobiety w ciąży. Po drugie, nie znaleziono dowodów na odnoszenie korzyści, polepszenie rezultatów kobiet i dzieci po farmakologicznym leczeniu depresji ciężarnych. Po trzecie, istnieje ogromna potrzeba poinformowania pacjentek, ginekologów, położników i opinii publicznej o dwóch wcześniejszych punktach.

W ciągu ostatnich 20 lat użycie antydepresantów w Stanach Zjednoczonych wzrosło o 400%. Są one najbardziej powszechnie przepisywanymi lekami w grupie osób pomiędzy 18 i 44 rokiem życia, a więc także wśród kobiet w wieku reprodukcyjnym.

Dodatkowo, należy zaznaczyć, że kobiety wkraczające w późną trzydziestkę i wczesną czterdziestkę są bardziej narażone na bezpłodność, co może prowadzić do depresji (zgodnie z danymi federalnego Centers for Disease Control and Prevention, ponad 1 procent dzieci urodzonych w USA każdego roku przychodzi na świat w wyniku zapłodnienia in vitro, a większość kobiet podczas leczenia bezpłodności cierpi na depresję).

Okazuje się, że wiele badań pokazuje SSRI jako niebędące bardziej efektywnymi lub będące tylko nieznacznie bardziej efektywnymi niż placebo w leczeniu depresji. Wskazuje się też na to, że kobiety ciężarne przyjmujące leki antydepresyjne doświadczają wzrastającej stopy poronień. Ich dzieci są również bardziej narażone na rozwój wad wrodzonych (najczęściej odnotowywany jest związek między użyciem Paxilu i zaburzeniami serca).

W ponad 30 opracowaniach naukowych zebrano przytłaczające dowody na zwiększone przez antydepresanty ryzyko przedwczesnego porodu. Długotrwałe wystawienie na działanie SSRI wydaje się też odpowiadać za spadek wagi urodzeniowej i zwiększony poziom zaburzeń oddechowych u noworodków, a także opóźniony rozwój motoryczny i behawioralny.

Domar: „Chcemy podkreślić, że symptomy depresji powinny być brane poważnie i nie mogą pozostać bez leczenia wcześniej lub w trakcie ciąży, ale istnieją inne możliwości, które wydają się być równie skuteczne bądź bardziej efektywne niż SSRI i nie towarzyszy im tak wysokie ryzyko”.

Dlatego też Domar i jej koledzy przyjrzeli się badaniom oceniającym różne sposoby leczenia depresji, w tym psychoterapię, ćwiczenia relaksacyjne, jogę, akupunkturę i suplementy diety. Wiele z tych opcji zapewnia pewne korzyści, ale to psychoterapia, szczególnie CBT (terapia poznawczo-behawioralna), jest najbardziej obiecująca.

Naukowcy wskazują, że istnieją przytłaczające dowody na to, że CBT wynikami odpowiada kuracji środkami antydepresyjnymi w leczeniu łagodnej i umiarkowanej depresji. Nowsze badania pokazują nawet, że jest równie skuteczna w leczeniu ostrej depresji.

Dane z 2008 roku mówią, że 79% kobiet poddających się terapii poznawczo-behawioralnej zgłosiło znaczący spadek objawów depresji, w porównaniu z pięćdziesięcioma procentami kobiet leczonych farmakologiczne.