Badanie pochyla się nad ryzykiem samobójstwa związanym z lekami antydepresyjnymi

Amerykańska agencja leków, Food and Drug Administration, objęła generalnym ostrzeżeniem leki antydepresyjne stwierdzając, iż zwiększają one ryzyko myśli samobójczych oraz takich też zachowań pośród młodych dorosłych oraz u dzieci. Ale nowa analiza klinicznych danych nie stwierdziła istnienia związku między samobójstwem i co najmniej dwoma spośród tych leków. Badanie to pojawiło się w przeglądzie naukowym Archives of General Psychiatry.

Nowe analizy, oparte częściowo na nieopublikowanych danych, stwierdziły również, że leczenie antydepresentami zmniejsza ryzyko samobójstwa pośród osób dorosłych w każdym wieku. Te rezultaty powinny zaszczepić dodatkowe zaufanie do tego, iż przepisywanie tych leków niekoniecznie doprowadzi do pojawiania się samobójczych myśli albo zachowań, mówi profesor Robert Gibbons z uniwersytetu University of Chicago, główny autor tego badania.

Odkrycia profesora Roberta Gibbons, oparte na danych dla dorosłych i dla dzieci zażywających stary dobry Prozac (czyli fluoxetyna) oraz dla dorosłych zażywających Efferox (venlafaxyna), nie są wystarczające, aby zmienić czyjąkolwiek opinię na temat ryzyka związanego z antydepresantami.

Autorzy tego badania przebadali ryzyko pojawienia się myśli samobójczych oraz zachowań powiązanych z jednym z tych leków, z fluoksetyną, mówi Jeff Brige, badacz w szpitalu Nationwide Children's Hospital in Columbus, Ohio, w Stanach Zjednoczonych. Uważam, że ciężar dowodów pokazuje niewielki ale znaczący wzrost myśli samobójczych oraz zachowań u pacjentów pediatrycznych leczonych antydepresentami, wyraża swoją opinię ten specjalista.

Jeff Brige zresztą przyjmuje pozycję zgodną z bieżącą pozycją Food and Drug Administration odnośnie ryzyka samobójstwa u dzieci zażywających leki antydepresyjne. W 2004 roku, agencja poprosiła producentów leków antydepredyjnych o dołączenie ostrzeżenia (coś, co nazywa się ostrzeżeniem „black box”) na opakowaniach tych produków, dla lekarzy, rodziców oraz pacjentów, które miało mówić o wzroście ryzyka samobójstwa pośród dzieci zażywających te leki. 

Trzy lata później, Food and Drug Administration rozszerza to ostrzeżenie, obejmując nim młodych ludzi do 25 roku życia. Profesor Robert Gibbons bardzo długo sprzeciwiał się tym etykietkom. Jako ekspert doradzający FDA, głosował przeciwko takim ostrzeżeniom dołączanym do opakowań leków antydepresyjnych.

Uważam, że dane są bardzo przekonujące i obawiam się, że lekarze przestaną przepisywać antydepresanty, mówił profesor Robert Gibbons w komunikacie dla Reuters Health. Agencja Food and Drug Administration przyjrzała się wszystkim doniesieniom o myślach samobójczych albo o działaniach samobójczych pośród 4 400 dzieci, które wzięły udział w klinicznej próbie porównującej lek antydepresyjny z fałszywym lekiem, czyli z placebo.

Próby te odkryły, że samobójczych myśli oraz prób było więcej pośród dzieci, która zażywały lek antydepresyjny, aczkolwiek żadno z nich w rzeczywistości nie popełniło samobójstwa. Aby wyrobić sobie lepsze zdanie na temat ryzyka samobójstwa w trakcie terapii, zespół, którym kierował profesor Robert Gibbons, zebrał dane z doświadczeń, które porównywały antydepresanty z placebo i które mierzyły ryzyko samobójstwa.

Niektóre rezultaty pochodzą z badania na nastolatkach, przeprowadzonego przez National Institute of Mental Health (Narodowy Instytut Zdrowia Umysłowego), a cała reszta pochodzi od dwóch producentów leków, Eli Lilly (producent Prozacu) praz Wyeth (jej spokrewniona firma produkuje Efferox). Autorzy tej analizy bądź służyli jako konsultanci, bądź też otrzymali pieniądze od producentów leków w przeszłości, ale jak mówi profesor Robert Gibbons, żadna z tych firm nie miała dostępu do obecnego badania, które zresztą było ufundowane przez rząd federalny.

Analizy stwierdziły, że pośród 708 dzieci w omawianych badaniach, ryzyko samobójczych myśli albo zachowania po ośmiu tygodniach nie różniło się między dziećmi zażywającymi Prozac i dziećmi zażywającym placebo. Mimo że fluoxetyna jest jedynym antydepresantem zatwierdzonym dla dzieci, lekarze mogą przepisywać inne leki, aby leczyć depresję dziecięcą.

Uważam, że jest jeszcze za wcześnie, żeby przekładać te rezultaty na inne antydepresanty, stwierdza jednakże Jeff Bridge. Badania, którym przyjrzała się Food and Drug Administration i które znalazły związek między lekami antydepresyjnymi a samobójstwem, obejmowały fluoksetynę oraz osiem innych leków. Raport sporządzony przez zespół profesora Gibbonsa stwierdza z kolei, że leczenie fluoksetyną albo venlafaksyną skutkowało 90-procentowym spadkiem myśli samobójczych oraz zachowań po ośmiu tygodniach pośród dorosłych oraz osób starszych, w porównaniu do 79-procentowego spadku ryzyka po ośmiu tygodniach zażywania placebo.

Profesor Gibbons mówi, że spadek ryzyka samobójstwa zaobserwowany u osób dorosłych był bardzo silnie związany z poprawą objawów depresyjnych. A to oznacza – i nie jest to zaskakujący rezultat – że jeżeli nie leczymy ciężkości depresji, w dalszym ciągu możemy spodziewać się wysokich poziomów samobójstwa, wyjaśnia profesor Robert Gibbons.

Na początki badania, dzieci miały wysokie poziomy myśli samobójczych i zachowań. Wyższe niż u osób dorosłych. Około 20% dzieci oraz od 3% do 5% osób dorosłych zaczynało rozważać samobójstwo albo po prostu o tym myślało. Profesor Robert Gibbons stwierdza jeszcze, iż zauważono interesującą rzecz: ryzyko samobójstwa dla dzieci nie spadało tak jak ryzyko samobójstwa dla dorosłych, nawet jeśli rezultaty pokazywały, że antydepresanty również poprawiają objawy depresyjne również u dzieci.

Samobójstwo oraz depresja są bardzo silnie związane ze sobą u osób dorosłych oraz u osób starszych, ale widocznie nie aż tak silnie związane u dzieci, mówi profesor Robert Gibbons. Z kolei, Jeff Bridge chciałby zobaczyć przyszłe badania, które skupią się nad lekami antydepresyjnymi i ich ewentualnym powiązaniem z problemami behawioralnymi, takimi jak wrogość, pobudzenie, a także nad tym, czy wzrost ryzyka tych zachowań jest powiązany również ze wzrostem myśli i zachowań samobójczych.