Co to jest inteligencja emocjonalna?

Inteligencja emocjonalna, inaczej EQ, w naukowym rozumieniu jest zdolnością do odczytywania własnych oraz cudzych stanów emocjonalnych, a także wykorzystywanie własnych emocji do kreowania emocji, a co za tym idzie reakcji i zachowań otoczenia.

W języku bardziej przystępnym, EQ jest zdolnością do odczytywania własnych emocji a także do odczytywania emocji otoczenia. Cecha ta w życiu jest bardzo przydatna, ponieważ jeżeli jesteśmy w stanie odpowiednio zdefiniować własny stan emocjonalny, możemy próbować go zmienić. To samo tyczy się otoczenia. EQ jest bardzo przydatne w pracy wymagającej kontaktów interpersonalnych, ponieważ rozpoznając emocje innych osób, można sterować ich nastrojami w związku z czym zdecydowanie łatwiej nawiązać rozmowę i dojść do satysfakcjonującego konsensusu. Według niektórych, do tej definicji dodać możemy również motywowanie samego siebie, zdolność radzenia sobie ze stresem oraz odnajdowanie się w nowych sytuacjach, często stanowiących wyzwania zarówno w aspekcie zawodowym, jak również prywatnym.

Czym jest EQ?

W celu określenia wysokości inteligencji emocjonalnej pomoże zespół podstawowych kompetencji emocjonalnych i społecznych. Dzięki dokładnemu analizowaniu własnych zachowań w sytuacjach społecznych możemy określić w jakim stopniu EQ jest u nas rozwinięte. Analiza taka może być bardzo przydatna, ponieważ uświadamiając sobie, gdzie popełniamy błędy, możemy zmienić zachowania, a co za tym idzie podnieść inteligencję emocjonalną, co na dłuższą metę powinno znacznie ułatwić życie. Najważniejsze aspekty inteligencji emocjonalnej to:

• Samoświadomość – wiedza o naszych stanach wewnętrznych – czy potrafimy dokładnie zanalizować nasze odczucia i dojść do ich racjonalnych przyczyn?
• Samoregulacja – panowanie nad naszymi stanami emocjonalnymi, powściąganie impulsywności oraz możliwość wyperswadowania sobie niektórych niechcianych emocji.
• Samokontrola – odpowiednie zachowania społeczne, działanie według określonego systemu wartości, sztywny i niezmienny kręgosłup moralny, sumienność a także zdolność do odnajdowania się w nieprzewidzianych, nowych sytuacjach.
• Motywacja – wyznaczanie sobie celów oraz wytrwałe dążenie do ich realizacji oraz wszelkie działania mające na celu ułatwienie ich osiągnięcia. Jako motywację zaliczamy również zachowania takie jak: zaangażowanie, kreatywność, inicjatywa oraz sumienność.
• Asertywność – posiadanie własnego zdania, niezależnego od towarzystwa w jakim akurat się znajdujemy. Również zdolność do wyrażenie własnych poglądów nawet w sytuacji, gdy są one odmienne reszty zgromadzonych. Zdolność do obrony własnych przekonań, praw oraz wolności, jednocześnie nie naruszając praw i wolności innych osób oraz bez wyrażania agresji.
• Empatia – świadomość uczuć i potrzeb innych osób. Zdolność do wczucia się w sytuację i sposób myślenia osób postronnych a także możliwość kreowania ich stanów emocjonalnych, poprzez odpowiednie, indywidualne podejście uzależnione od emocji i potrzeb rozmówców.

Dzięki wyżej wymienionym czynnikom nasza egzystencja w społeczeństwie jest łatwiejsza, lub trudniejsza. Osoby pozbawione motywacji mają problemy z odnoszeniem sukcesów i realizacją marzeń, osoby nieasertywne często czują się źle, ukrywając własne poglądy lub przyjmując każdą propozycją. Z kolei osoby pozbawione empatii mają problemy z kontaktami interpersonalnymi. Każda z tych cech jest bardzo ważna, dlatego też powinniśmy analizując różne sytuacje określić, czy faktycznie posiadamy wszystkie te cechy. W momencie, gdy uświadomimy sobie problem, gdy zobaczymy że na przykład brak nam samokontroli, będziemy mogli pracować nad charakterem i z czasem wypracować w sobie brakującą cechę. W znacznym stopniu powinno ułatwić to egzystowanie w społeczeństwie a także dążenie do realizacji naszych celów, niezależnie od tego czy mamy na myśli aspiracje zawodowe, czy życie prywatne.

IQ czy EQ?

Nazwę „inteligencja emocjonalna” po raz pierwszy wprowadził Daniel Goleman – amerykański psycholog i publicysta. Przez lata, zajmował się on badaniami nad dalszym losem absolwentów Harvardu. Zauważył on, że miarą sukcesu nie do końca jest wysoki iloraz intelektu, ale właśnie inteligencja emocjonalna. Według Golemana, wysokie IQ w połączeniu z wysoką inteligencją emocjonalną, jest gwarantem sukcesu – osoby takie w niedługim czasie osiągały sukces zawodowy, w życiu prywatnym radząc sobie niezgorzej.

Goleman w swoich badaniach zauważył, że sama wiedza nie jest miarą sukcesu. Ważniejsza jest zdolność do odpowiednich zachowań społecznych. Zdolność do radzenia sobie ze stresem oraz umiejętność motywowania samego siebie i innych oraz samokontrola może zdziałać o wiele więcej niż intelekt sam w sobie. Jednakże bardzo ważna jest równowaga pomiędzy IQ i EQ. IQ zapewnia nam wiedzę merytoryczną i zdolność do zdobywania rozmaitych umiejętności w możliwie najkrótszym czasie. Z kolei dzięki EQ kontakty interpersonalne staną się łatwiejsza a nasze życie o wiele bardziej satysfakcjonujące. Osoby więc z rozwiniętą inteligencją emocjonalną, powinny poszerzać swoją wiedzę oraz rozwijać zainteresowania. Z kolei osoby z wysokim ilorazem inteligencji, powinny popracować nad zachowaniami społecznymi. Jeżeli obie cechy rozwiniemy na wystarczającym poziomie, według Golemana powinniśmy z łatwością osiągać wyznaczone cele i odnieść życiowy sukces.

Samodoskonalenie

Inteligencja emocjonalna kształtuje się od najmłodszych lat. Według wielu psychologów, u dzieci duży wpływ na jej rozwój mają oglądane bajki oraz filmy a także czytane książki i wzorce otoczenia. Z tego też powodu, warto reglamentować dzieciom telewizję – odpowiednia bajka może bardzo dobrze podziałać na psychikę dziecka, z kolei agresywny film, czy też komedia w tak zwanym krzywym zwierciadle może skrzywić postrzeganie świata przez dziecko a co za tym idzie wypaczyć inteligencję emocjonalną. Wzorce zbyt agresywne mogą zniszczyć w dziecku empatię, czy też samokontrolę. Z kolei jeżeli środowisko będzie nieprzyjazne, dziecko będzie miało problemy z asertywnością.

Wiadomo już, co kształtuje inteligencję emocjonalną u dzieci. Co jednak, jeżeli osoba dorosła zauważy, że EQ jest na zbyt niskim poziomie? W tym wypadku pozostaje świadoma praca nad własnym charakterem. Przede wszystkim bardzo ważna jest pewność siebie. Musimy uświadomić sobie, że społeczeństwo jest otwarte a dzięki odpowiedniej pracy możemy odnieść sukces. Osoba z niskim poczuciem własnej wartości, będzie miała problem z wypracowaniem sobie odpowiednich zachowań społecznych, dlatego warto najpierw popracować nad samooceną. Jeżeli ta jest odpowiednia, należy przeanalizować wyżej wymienione cechy składające się na EQ i dostosować samodoskonalenie do zdiagnozowanego problemu. Dobrze pamiętać, że inteligencję emocjonalną można wypracować sobie w każdym wieku, a warto to zrobić, ponieważ jeżeli nawet nie doprowadzi nas do realizacji marzeń, to w znacznym stopniu ułatwi życie.