Co to jest stres oksydacyjny?

Stres oksydacyjny pojawia się, kiedy system obrony, którym dysponują nasze komórki, jest osłabiony albo jest przeciążony zbyt wielką produkcją wolnych rodników. Te ostatnie są atomami albo fragmentami substancji, które zawierają niesparowane elektrony (pojedyncze). Ponieważ są one wyjątkowo niestabilne, elektrony te próbują się ustabilizować, łącząc się z elektronem należącym do innej substancji.

Rezultat? Destabilizują w ten sposób sąsiadujące molekuły, prowokując reakcję łańcuchową, która wywołuje różnego rodzaju szkody w komórkach. Na przykład, oksydacja protein soczewki oka może prowadzić do zaćmy. Stres oksydacyjny może nawet zaburzyć programowanie komórkowe. Jeśli geny odpowiedzialne za podział komórkowy są dotknięte stresem oksydacyjnym, może rozpocząć się proces nowotworowy. Stres oksydacyjny ma być także bardzo ważnym czynnikiem odpowiedzialnym za pojawianie się chorób kardiowaskularnych oraz neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Parkinsona albo choroba Alzheimera.

Antyoksydanty: słowo zbyt ogólne

Termin “antyoksydanty” skupia w sobie setki różnych substancji, które mają różne właściwości oraz różny sposób działania. To tak, jak termin „lekarstwo”, który obejmuje molekuły ekstremalnie różne, wyjaśnia obrazowo słynny kanadyjski farmaceuta Jean-Yves Dionne. Na przykład, prawdą jest, iż kawa zawiera tyle samo antyoksydantów co herbata, ale to nie są te same antyoksydanty, ponieważ te z herbaty są o wiele bardziej interesujące, podkreśla Jean-Yves Dionne. Z kolei Charles Couillard, który jest profesorem na Instytucie nutraceutyków oraz funkcjonalnych produktów pokarmowych, a także profesorem na Departamencie nauk o żywieniu oraz o produktach pokarmowych przy Uniwersytecie Laval (Kanada), przynosi kompletne wyjaśnienie. Jeśli chodzi o owoce i warzywa - mówi uczony - naukowcy powoli zaczynają porzucać już nazwę „antyoksydanty”, ponieważ wolą słowa „polifenole” albo „flawonoidy”.

Zobacz również:

Dlaczego? Ponieważ zaczynamy powoli obserwować, że główną czynnością tych związków nie jest działanie antyoksydacyjne we krwi: są one bardzo słabo absorbowane przez jelita i pozostają we krwi bardzo krótko, jedynie cztery godziny maksymalnie. To właśnie aktywność polifenoli na poziomie komórkowym jest tym, co naukowcy coraz częściej i coraz bardziej starają się zrozumieć. A dokładniej, ich działanie na tkanki naczyń, na tkankę tłuszczową, tkankę mięśniową, na mózg…

Naukowcy pochylili się także nad kwestią działania substancji wyprodukowanych w następstwie przejścia polifenoli do jelit. Molekuły, które mają działanie antyoksydacyjne, mają także inne właściwości, równie interesujące, jeśli nie o wiele bardziej interesujące, stwierdza Jean-Yves Dionne. Tak jest w przypadku, na przykład, kurkuminoidów, obecnych w kurkumie. Kurkuminoidy są antyoksydantami od 50 do 100 razy silniejszymi niż witamina E, podkreśla Jean-Yves Dionne, ale to przede wszystkim ich działanie antyzapalne oraz antyrakowe jest najbardziej dla nas interesujące.

Koszyk z antyoksydantami jest więc przepełniony, a to z powodu nadmiernej generalizacji. Kiedy bowiem generalizujemy za dużo, ryzykujemy też tym, że możemy się za bardzo pomylić, mówi pani Hélène Baribeau, kanadyjska specjalistka od żywienia. Wstępne próby pokazują, że, na przykład, pewne osoby nie są wrażliwe na działanie antynowotworowej substancji zawartej w brokułach, a inne z kolei - reagują na nią bardzo dobrze. Nasze geny więc mają odgrywać bardzo ważną rolę w tym rozdziale. Nutrigenomika więc być może da nam jaśniejsze odpowiedzi na te wszystkie wątpliwości za jakieś … dwadzieścia lat, mówi pani Hélène Baribeau.