Czy mądrość naprawdę przychodzi z wiekiem? To zależy od kultury!

Istnieje wiele sposobów na zdefiniowanie mądrości, ale zgodnie ze znaną myślą Oscara Wilde’a, przychodzi ona „z wiekiem”. Natomiast, kto posiada mądrość, powinien też umieć rozwiązywać konflikty. Ale spory nie są traktowane w ten sam sposób we wszystkich kulturach. Amerykanie kładą nacisk na indywidualizm i rozwiązują scysje w bezpośredni sposób, na przykład za pomocą wyraźnej perswazji.

Z kolei Japończycy bardziej cenią sobie jedność społeczną i skłaniają się ku rozstrzyganiu sporów raczej okrężną drogą, np. za pomocą strategii unikania lub polegając na mediacji osoby pośredniczącej.

W doświadczeniu, którego wyniki zostały opublikowane w Psychological Science, magazynu Stowarzyszenia Nauk Psychologicznych, psycholog naukowy Igor Grossmann z Uniwersytetu Waterloo w Kanadzie badał wraz ze współpracownikami, jak rozwiązywanie konfliktów, a co za tym idzie – mądrość, postrzegane są w odmiennych kulturach Japonii i Stanów Zjednoczonych.

Naukowcy przyjęli hipotezę, że Japończycy, wychowani w duchu międzyludzkiej harmonii, będą lepsi w rozwiązywaniu konfliktów i wykażą więcej mądrości we wczesnym w życiu.

Z drugiej strony, Amerykanie doświadczają większej ilości konfliktów, więc badacze założyli, że wpływa to na dalszą naukę rozwiązywania konfliktów oraz większą mądrość w późniejszym okresie życia.

Japońscy i amerykańscy uczestnicy doświadczenia, w wieku od 25 do 75 lat, zostali poproszeni o przeczytanie artykułu prasowego opisującego zatarg między dwiema grupami, a następnie o udzielenie odpowiedzi na kilka pytań, w tym: "co twoim zdaniem wydarzy się potem?" oraz "dlaczego wydarzenia potoczą się właśnie w taki sposób?”.

W dalszym etapie badani czytali historie opisujące konflikty międzyludzkie - w tym między rodzeństwem, przyjaciółmi czy małżonkami - i odpowiadali na te same pytania.

Zgodnie z przewidywaniami Grossmanna i jego kolegów, młodzi i średniego wieku Japończycy osiągnęli wyższe wskaźniki mądrości w kwestiach konfliktów między grupami niż  Amerykanie z tego samego przedziału wiekowego.

W przypadku konfliktów między jednostkami, starsi Japończycy uzyskali również wyższe noty, chociaż w tym wypadku różnica była znacznie mniejsza niż różnica odnotowana między młodszymi badanymi.

Co ciekawe, podczas gdy zaawansowany wiek faktycznie związany był z wyższymi wynikami mądrości u amerykańskich badanych, takiego związku nie odnotowano już u uczestników z Japonii.

Wyniki te podkreślają, jak duży jest wpływ kultury na rozwój człowieka, nawet w podeszłym wieku. Zatem - mądrość może i przychodzi z wiekiem, ale w Stanach Zjednoczonych, natomiast już niekoniecznie we wszystkich innych kulturach.

"Badania międzykulturowe były bardzo pomocne w sytuowaniu ich wyników w kontekście kulturowym, ale nie zawsze uwzględniały wpływ, jaki na różnice kulturowe (lub ich brak) może mieć długość życia", stwierdził Grossman.

Przeprowadzone doświadczenie jest jednym z niewielu poszerzających badania międzykulturowe w psychologii poprzez objęcie obserwacją ludzi w różnym wieku i wywodzących się z różnych środowisk społeczno-gospodarczych.

Doświadczenie to uwypukliło również fakt, że niektóre zdolności - szczególnie te związane z rozwiązywaniem konfliktów społecznych - pozostają niezmienione nawet do późnego wieku. Grossmann wyraził nadzieję, że badania te posłużą za antidotum na szkodliwe stereotypy związane z wiekiem, obecne w społeczeństwach Europy i Azji.