Depresja - rodzaje, objawy, sposoby leczenia

Depresją jest jedną z najpoważniejszych chorób ludzkości. Każdy człowiek przeżywa okres smutku i przygnębienia, jednak gdy ten stan trwa bardzo długo i ma wpływ na wiele dziedzin życia, zaczyna to być niepokojące. Choroba ta, trafnie zdiagnozowana, może być skutecznie wyleczona.

Co to jest depresja?

Depresja jest chorobą jak każda inna – tyle że rozgrywającą się w głowie. To bardzo poważne zaburzenie, prowadzące często do tragicznych skutków. Stan przygnębienia można nazwać depresją, gdy uczucie to jest bardziej dotkliwe i o wiele silniejsze, niż krótkie okresy smutku. Sytuacja ta może trwać od kilku tygodni do nawet kilkunastu lat! W tym czasie, choroba stopniowo niszczy całe życie –zaburza relacje z rodziną i przyjaciółmi, znacząco wpływa na pracę, samoocenę i inne aspekty. Powoli niszczy też samego chorego, który nie jest w stanie zadbać o siebie, staje się obojętny i apatyczny. Depresja dzieli się na kilka rodzajów.

Depresje endogenne i ich objawy

Są to stany depresyjne występujące w przebiegu chorób afektywnych oraz zaburzeń schizoafektywnych. Przyczyny wystąpienia nie są znane. Dzieli się je na depresję typową oraz atypowe - poronne, maskowane, subdepresje. Objawy pierwszego typu to obniżenie nastroju – uczucie przygnębienia, smutku, brak radości z życia, satysfakcji, niekiedy zobojętnienie. Symptomem jest także spowolnienie funkcji myślenia, osłabienie pamięci oraz ruchów – czasem całkowite zahamowanie ruchów. Mogą wystąpić także niepokój lub podniecenie ruchowe, które są bezpośrednio związane z odczuwanym lękiem. Zaburzony zostaje sen oraz rytm dnia – choremu chce się spać w dzień, bez żadnej przyczyny. Charakterystyczne są wahania nastroju – zazwyczaj jest on najgorszy w godzinach ranny, im później, tym ulega polepszeniu. Innymi objawami są negatywna ocena samego siebie, pesymizm co do teraźniejszości i przyszłości, myśli i tendencje samobójcze. W depresjach atopowych wyżej wymieniowe objawy występują, ale w mniejszym nasileniu i zazwyczaj są maskowane przez inne dolegliwości. Są nimi bezsenność, bóle głowy, natręctwa, jadłowstręt, okresowe używki.

Depresje psychogenne

To kolejny typ choroby, który dzieli się na mniejsze rodzaje – reaktywne, w przebiegu zaburzeń nerwicowych i w przebiegu reakcji adapcyjnych. Są one zazwyczaj skutkiem konfliktów wewnętrznych. Depresja reaktywna jest wynikiem urazu psychicznego , dotyczącego przede wszystkim straty. Może to być utrata osób najbliższych, pracy, wolności, zasobów materialnych. Depresja w przebiegu zaburzeń nerwicowych bierze się z choroby nerwicowej, wynikającej z lęku, natręctw, fobii i daje podobne do niej objawy. Depresja w przebiegu reakcji adapcyjnych pojawia się na skutek przewlekłego urazu psychicznego, takiego jak stres, konflikty, trudna sytuacja (także materialna) oraz izolacja i wyobcowanie ze społeczeństwa.

Depresje objawowe

Pojawiają się przy schorzeniach somatycznych i neurologicznych. Wystąpić mogą podczas różnych zaburzeń pracy organizmu, na przykład nerek, wątroby, gruczołów tarczycy. Symptomy obserwowane są nawet przy przebiegu grypy, gruźlicy, cukrzycy, a nawet łuszczycy. Niedobór witamin z grupy B także może być przyczyną wystąpienia depresji objawowej. Prawdopodobieństwo schorzenia pojawia się także w okresie przekwitania oraz okołoporodowym.

Ogólne objawy depresji

Depresja to choroba umysłu, więc u każdego przebiega inaczej. Objawy nie muszą więc być takie same u wszystkich chorych, jednak zawsze mówi się o wystąpieniu przynajmniej pięciu z nich. Podstawowe symptomy to poczucie ciągłego zmęczenia i ogólnej beznadziei, utrata zainteresowań, niechęć do pracy. Brak zadowolenia z życia, trudności z koncentracją i pamięcią, a także problemy e skupieniem uwagi przy czytaniu czy oglądaniu telewizji. Chory unika spotkań z grupami społecznymi, cały czas się zamartwia, jest niespokojny. Występuje brak apetytu i schorzenia związane z układem pokarmowym, takie jak zaparcia. Pojawiają się także ogólne bóle, najczęściej głowy oraz różnych partii mięśni.

Stopnie nasilenia depresji

W zależności od zaawansowania depresji, dzieli się ją na stopnie – łagodny, umiarkowany i ciężki. Pierwszy stan zwany jest subdepresją i zazwyczaj objawia się mniej dotkliwie niż zaawansowana depresja. Występują symptomy takie jak zmęczenie, zniechęcenie, złe samopoczucie. Przy drugim stopniu nasilenia, objawy te są już dużo bardziej nasilone, pojawia się widoczna izolacja od społeczeństwa, upośledzenie umiejętności funkcjonowania w grupie i ogólnie zniechęcenie do życia. Ostatni stopień choroby może przebiegać z objawami psychotycznymi – urojenia winy, hipochondria, całkowite wyłączenie się z życia społecznego. Chory nie jest zdolny do pracy zawodowej, pojawiają się myśli samobójcze, silny lęk i niepokój, którego źródła często nie można określić.

Przyczyny depresji

Wbrew temu, co myśli sam chory, przyczyną wystąpienia depresji nie jest jego słabość. Składać się na nią mogą różne czynniki. Wśród nich wymienia się chociażby geny – choroba przekazywana jest z pokolenia na pokolenia, a raczej prawdopodobieństwo jej wystąpienia. Powodem może być także sytuacja życiowa, osobowość – niektórzy mają po prostu skłonność do depresyjnego charakteru. Ważnym czynnikiem jest płeć, ponieważ to kobiety zwykle zapadają na tę chorobę.

Leczenie depresji

Depresja jest chorobą całkowicie uleczalną. Największą przeszkodą w jej leczeniu jest sam pacjent. Trudno mu przyjąć do świadomości, że jest chory oraz że zwykłe leki pomogą zwalczyć uczucie smutku i przygnębienia. Same medykamenty, choć mają bardzo wysoką skuteczność działania, nie wystarczą. Depresja musi być leczona przez psychiatrę, który dobierze terapię indywidualnie do pacjenta. Podstawową jej formą jest rozmowa chorego z terapeutą. Bardzo ważna podczas leczenia jest współpraca oraz zrozumienie sytuacji osoby zdepresjonowanej. Często do terapii włącza się najbliższa rodzina, która dowiaduje się, jak pomóc choremu w przezwyciężeniu schorzenia oraz udzielić wsparcia. Depresję leczy się powoli, pierwsze efekty pojawiają się dopiero po kilku tygodniach.

Paulina Padzik