Depresja u dziecka

W życiu każdego z nas są wzloty i upadki. Problemy czasami sprawiają, że czujemy się bardzo nieszczęśliwi, ale w większości przypadków, takie uczucia mijają prędzej czy później. A jednak, niektóre osoby, które doświadczają ich przez dłuższy czas, w dodatku bardzo intensywnie.

Depresja jest terminem klinicznym, używanym przez psychiatrów. Opisuje on długie okresy smutku, poczucia beznadziei, bezużyteczności i bezsilności. Depresję może spowodować stres, strata, wielki zawód.

Choroba czasami może pojawić się bez żadnego widocznego powodu. Może być wynikiem braku równowagi chemicznej w organizmie. Niektórzy ludzie rodzą się z predyspozycjami do depresji. Niezależnie od przyczyny, depresja wpływ na całość naszego życia. Może również pojawić się u nastolatków i u dzieci oraz u młodych dorosłych. I jest to dla nich problem równie realny, co dla osoby dorosłej.

Bardzo długo depresja była źle diagnozowana u dzieci i nastolatków, ponieważ wiązano ją z objawami wieku dojrzewania; a jednak, depresja dotyka około 5% nastolatków i 1% dzieci. Jest to dość niepokojące, ponieważ próby samobójcze są częste dla tej choroby.

W przeciwieństwie do tego, co możemy zaobserwować u dorosłych, zachorowalność na depresję jest taka sama dla dziewcząt i dla chłopców przed okresem nastoletnim. Ale kiedy tylko wejdą w wiek dojrzewania, można zobaczyć, że depresja zaczyna dotykać 2 dziewczyny na 1 chłopaka.

Jak można to wyjaśnić? Eksperci mówią o czynnikach psychospołecznych. Presja wywierana na nastolatki jest bardzo duża, w związku z tym mają one o wiele częściej niż ich równieśnicy płci męskiej niskie poczucie własnej wartości, a ich postrzeganie własnego ciała jest bardzo negatywne.

Depresja u nastolatków i dzieci rzadko jest odizolowana: w 40% do 70% przypadków pojawiają się zaburzenia niepokoju, napady paniki, fobia szkolna, lęki separacyjne, problemy z nauką. Problemy z zachowaniem często pojawiają się przed depresją i stanowią jej czynnik ryzyka. Chodzi tutaj przede wszystkim o zachowania ryzykowne, typu nadmierne picie alkoholu i zażywanie narkotyków. Mogą one jeszcze bardziej pogłębić depresję.

Objawy depresji u dzieci

Trzeba bardzo zwracać uwagę na wyrażenia i na to, czego dziecko nie mówi, na patologiczny smutek oraz na symptomy depresyjne. Dziecko cierpiące na depresję jest przekonane, że nikt nie czuje tego co ono i nikt nie może zrozumieć jego problemów, a więc po prostu o tym nie mówi. Często, dziecko ma przekonanie, że nikt go nie kocha.

Pierwsze oznaki ostrzegawcze, na które należy zwrócić uwagę, to zmiany na poziomie zachowania oznaczające smutny i niespokojny stan ducha. Dziecko, które wcześniej było aktywne, nagle może stać się bierne i obojętne na wszystko. Dobry uczeń zaczyna zbierać coraz gorsze oceny. Zaczynają się pojawiać powszechne oznaki depresji, kiedy presja szkolna, społeczna albo rodzinna staje się zbyt duża.

Nie należy zakładać, że dziecko doświadcza ciężkiej depresji, jeżeli objawia tylko jedną z tych oznak. Natomiast, bardzo możliwe jest, że dziecko naprawdę cierpi na depresję i potrzebuje profesjonalnej pomocy, jeżeli pojawiają się niewyjaśnione zmiany w jego zachowaniu, takie jak te, zaprezentowane poniżej:

Zmiany w uczuciach:

smutek,
niepokój,
poczucie winy,
złość,
strach,
bezsilność,
poczucie beznadziei,
samotność,
odrzucenie.

Zmiany fizyczne:

bóle głowy,
bóle innych rodzajów,
brak energii,
problemy ze snem,
zaburzenia odżywiania,
przybierania na wadze,
ciągłe poczucie zmęczenia.

Zmiany w sposobie myślenia: wypowiadanie słów, które zdradzają niskie poczucie własnej wartości, oskarżanie siebie, pomniejszanie własnego znaczenia. Problemy z koncentracją, częste myśli negatywne. Myśli samobójcze.

Zmiany w zachowaniu: izolowanie się, oddalanie się od innych, płaczliwość, mniejsze zainteresowanie sportem, zabawą, innymi aktywnościami, wcześniej ulubionymi. Ataki złości albo nagłego płaczu w reakcji na wydarzenia względnie neutralne.

Objawy depresji u nastolatków

Zobacz również:

smutek, brak wiary w przyszłość;
podrażnienie, złość, wrogość;
częsta ochota na płacz;
zerwanie kontaktów z rodziną i z przyjaciółmi;
brak zainteresowania zwyczajowymi czynnościami;
zmiana w odżywianiu i w rytmie snu, tycie albo chudnięcie;
poczucie winy, niskie poczucie własnej wartości;
brak entuzjazmu i motywacji;
zmęczenie i brak energii;
problemy z koncentracją i podejmowaniem decyzji;
myśli samobójcze albo związane ze śmiercią;
wielka wrażliwość na każdą krytykę;
niewyjaśnione bóle, na przykład głowy albo żołądka.

Jak pomóc dziecku z depresją?

Przede wszystkim, należy z nim rozmawiać. Jeżeli rodzice zauważą jeden z objawów przywołanych tutaj, należy zachęcić dziecko do rozmowy o tym, co go dręczy i niepokoi. Jeśli macie przekonanie, że wasze dziecko cierpi na głęboką depresję, nie wpadajcie w panikę. Istnieją możliwości uzyskania profesjonalnej pomocy dla całej rodziny. Trzeba wiedzieć, że depresję można wyleczyć z bardzo dobrym skutkiem. Dlatego, na początku należy skontaktować się z lekarzem rodzinnym, aby prawidłowo zdiagnozował chorobę. Warto również skontaktować się z nauczycielami – być może oni również coś zauważyli.

Depresja jednego członka rodziny dotyka tak naprawdę wszystkich. Rodzice więc powinni rozpoznać swoje własne uczucia odnośnie depresji u dziecka. Ponieważ przyczyny depresji nie zawsze są znane, rodzice mogą czuć się winni i sfrustrowani. Nawet o tym nie wiedząc, mogą te uczucia zasygnalizować dziecku, które w ten sposób poczuje się jeszcze bardziej odrzucone i niezrozumiane. Ciężko jest odpowiedzieć na potrzeby dziecka z depresją, dlatego należy szukać profesjonalnej pomocy. Wielu terapeutów przewiduje automatycznie rodzinne sesje terapeutyczne.

Dodatkowo, potrzeby chorego dziecka powinny być szczerze przedstawione jego rodzeństwu oraz innym członkom rodziny. Dzięki temu, będzie ono miało więcej wsparcia i zrozumienia. Trzeba również wiedzieć, iż istnieje wiele dobrych książek, które mogą wam pomóc lepiej zrozumieć depresję oraz rolę rodziców w jej leczeniu.

Myśli samobójcze u nastolatków

W większości przypadków samobójstw, depresja albo inne zaburzenia psychiczne często są czynnikiem wyzwalającym. Pośród nastolatków cierpiących na depresję, którzy nadużywają alkoholu i biorą narkotyki, ryzyko jest jeszcze większe. Ponieważ w przypadku depresji samobójstwo jest realnym zagrożeniem, należy zwracać uwagę na każdą oznakę zachowania albo myśli samobójczej.

Rodzice powinni być czujni na:

rozmawianie albo żartowanie na temat popełnienia samobójstwa (na przykład: lepiej się poczuję, jak umrę; wolałbym nie żyć; wolałabym zniknąć; nie ma innego wyjścia);
pozytywne mówienie o śmierci (ludzie będą mnie bardziej kochać, kiedy umrę);
pisanie historii albo poematów na temat śmierci bądź samobójstwa;
częste zachowania niebezpieczne, częste wypadki prowadzące do urazów;
oddawanie swoich rzeczy, a szczególnie przedmiotów, które mają jakąś wartość (pieniężną bądź sentymentalną);
żegnanie się z rodziną i przyjaciółmi tak, jakby był to ostatni raz w życiu;
szukanie broni, lekarstw i wszystkich innych środków, które mogą położyć kres życiu.

Jeśli więc podejrzewacie, że wasze dziecko może któregoś dnia przejść od słów do czynów, nie zwlekajcie ani chwili. Musicie działać.

Jak sobie pomóc w depresji?

Jeśli czujesz, że masz depresję, nie jesteś sama/sam. Depresja u młodych ludzi jest bardzo powszechna. Mimo że myślisz, iż nikomu na tobie nie zależy, jest zupełnie na odwrót. Jeżeli masz odwagę, żeby zacząć o tym mówić, poczujesz się lepiej. Niektórzy ludzie myślą, że rozmowa o tego typu rzeczach sprawi, że poczują się jeszcze gorzej – nic podobnego.

Zawsze okazuje się, że rozmowa z kimś, podzielenie się niepokojami z bliskimi, którzy słuchają i rozumieją, przynosi ulgę. Jeszcze lepiej jest zwrócić się do profesjonalisty, który będzie umiał doradzić co robić. Jeśli więc masz myśli samobójcze, jeśli twoja depresja jest tak silna, że nie widzisz już innego rozwiązania, potrzebujesz natychmiastowej pomocy. Proszenie o pomoc w takich sytuacjach jest ciężkie. Czasami łatwiej jest zacząć od rozmowy z nieznajomym – warto skorzystać z telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży. Szczera rozmowa z kimś, kto cię wysłucha bez osądzania, może pomóc ci opanować problem. Wszystko jest anonimowe, nie musisz się wstydzić.

Wielu młodych ludzi, którzy mają już za sobą próbę samobójczą (którą przeżyli) mówi, iż ją podjęli dlatego, że nie widzieli żadnego innego rozwiązania swojego problemu w danej chwili. Ale tak naprawdę nie chcieli umierać. Zawsze jest jakieś rozwiązanie, mimo że czasami go nie widzisz, w danym momencie. Możesz się czuć bardzo źle, ale te uczucia w końcu znikną.

Jeśli myślisz o tym, żeby zrobić sobie krzywdę, albo komuś innemu, niekoniecznie od razu oznacza, że jesteś złym człowiekiem. Depresja wpływa na postrzeganie rzeczywistości i może powodować, że twoje myśli nie odzwierciedlają twojej prawdziwej osobowości. Nikt nie będzie cię źle oceniał z powodu tych uczuć, jeżeli nabierzesz odwagi, aby o nich szczerze porozmawiać.

Jeśli czujesz, że nie możesz się już kontrolować, powiedz sobie, że poczekasz jeszcze 24 godziny, zanim zrobisz to, co zamierzasz. Da ci to czas na zastanowienie się nad rzeczami, kóre właśnie przeżywasz, pozwoli nabrać dystansu. Przez te 24 godziny spróbuj porozmawiać z kimś o tym wszystkim. Ważne, żeby to nie była osoba w takim stanie ducha jak twój: dręczona depresją i myślami samobójczymi. Zadzwoń do przyjaciela albo na telefon zaufania. Nie masz nic do stracenia.

Postaraj się nigdy nie być sama/sam w trudnych chwilach. Nawet jeśli nie możesz wyrazić tego co czujesz, przebywaj w miejscach publicznych, z przyjaciółmi, z rodziną. Idź do kina. Rób wszystko, żeby wyjść z tej izolacji. Towarzystwo innych ludzi nie pozwoli ci przejść od słów do czynów. A w końcu, miej zawsze świadomość tego, że samobójstwo jest nieodwracalnym, permanentnym „rozwiązaniem” czasowego, mijającego problemu. Możesz znaleźć pomoc, ale musisz zrobić pierwszy krok.

Depresja i styl życia

Staraj się zachowywać dobre zdrowie: pozwoli ci to zachować dobry humor. Zdrowe odżywianie oraz sport to elementy podstawowe, aby skutecznie walczyć z depresją. Aktywność fizyczna wyzwala endorfiny, które poprawiają samopoczucie prawie natychmiast. Pamiętaj też, że twoje ciało potrzebuje witamin i minerałów, takich jak witamina B i żelazo. Jedz owoce i warzywa. Unikaj alkoholu i narkotyków, albowiem pogłębiają one depresję i mogą wyzwolić myśli samobójcze. Na dłuższą metę, będziesz się czuć o wiele gorzej.

Jak rozmawiać od depresji z rodzicami?

Wielu rodziców nie zna dość dobrze objawów depresji, aby móc ją rozpoznać u swojego własnego dziecka. Nawet jeśli wydaje ci się, że nie możesz nigdy porozmawiać ze swoimi rodzicami o tym co czujesz, że zawsze są na ciebie źli i na twoje zachowanie, prawda jest taka, że rodzice nienawidzą patrzeć, jak ich dzieci cierpią. Mogą się nawet czuć sfrustrowani, ponieważ nie wiedzą co się tak naprawdę dzieje, nie rozumieją tego i nie wiedzą, jak ci mogą pomóc. Musisz więc im szczerze powiedzieć, co się z tobą dzieje. Na pewno zrobią wszystko, żeby ci pomóc.

Jeżeli twoi rodzice już mają inne problemy, z którymi sobie nie radzą, znajdź innego dorosłego (przyjaciel, nauczyciel, etc.), z którym możesz porozmawiać. Osoba taka może pomóc ci się zbliżyć do rodziców albo może cię skierować do odpowiedniego specjalisty. A jeśli naprawdę nie masz z kim rozmawiać, pozostają jeszcze centra pomocy, telefony zaufania, fora internetowe. Najważniejsze jest to, żeby rozmawiać o tym, co czujesz. Prośba o pomoc to najodważniejsza rzecz, jaką możesz zrobić, a jest to pierwszy etap drogi do wyzdrowienia.