Diagnoza zdrowia psychicznego Polaków według raportu EZOP

12.10.2012r. w NIZP-PZH odbyła się konferencja prasowa, na której została przedstawiona diagnoza zdrowia psychicznego Polaków według raportu EZOP (Epidemiologia Zaburzeń Psychiatrycznych i Dostępność Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej).

To pierwszy w Polsce raport zrealizowany na tak dużej próbie, pokazujący jakie jest rzeczywiste rozpowszechnienie zaburzeń psychicznych w Polsce.

Z badań EZOP zrealizowanych na próbie 10 000 respondentów w wieku 18-64 lat wynika, że co czwarty Polak w wieku produkcyjnym doświadczał w swoim życiu zaburzeń psychicznych. Aż 12% Polaków doświadczyło zaburzeń związanych z alkoholem, ich liczbę można szacować na 3 mln., z czego uzależnieni stanowią ponad 600 tysięcy. Blisko 10% mieszkańców Polski (2,5 mln. ludzi), cierpiało na zaburzenia nerwicowe, w tym fobie specyficzne, a prawie milion Polaków cierpiało na zaburzenia afektywne (depresja, dystymia, mania).

Konferencję otworzył prof. Mirosław J. Wysocki, Dyrektor Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny (NIZP-PZH).

Następnie swoje prelekcje wygłosili:

1. Jaka była historia badania EZOP? - dr Jacek Moskalewicz (socjolog), Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa.
2. Jak wyglądał przebieg badania i dobór respondentów? – prof. Bogdan Wojtyniak (biostatystyk, epidemiolog), NIZP-PZH, Warszawa.
3. Jak wygląda kondycja zdrowia psychicznego Polaków? – prof. Jacek Wciórka (psychiatra), Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa.
4. Jakich zaburzeń psychiatrycznych najczęściej doświadczają Polacy? – prof. Andrzej Kiejna (psychiatra, epidemiolog), Katedra Psychiatrii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.
5. Jak wygląda sytuacja uzależnień w Polsce (alkohol, tytoń, narkotyki)? – dr Grażyna Świątkiewicz (psycholog, socjolog), dr Jacek Moskalewicz (socjolog), Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa.
6. Jaka jest percepcja zaburzeń psychicznych w Polsce? prof. Jacek Wciórka (psychiatra), Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa.

Na podstawie badań EZOP oszacowano rozpowszechnienie zaburzeń związanych z przyjmowaniem substancji psychoaktywnych (alkoholu, tytoniu, narkotyków), z czego wynika, że co piąty mężczyzna w wieku produkcyjnym nadużywa alkoholu. Kobiet nadużywających jest znacznie mniej – 3,4%. Zmienia się także wzór picia. Alkohol staje się produktem codziennego użytku, a większa częstotliwość picia to ryzyko wykształcenia się tolerancji na działanie alkoholu, co zwykle poprzedza zwiększenie jednorazowo konsumowanych ilości.

Dane uzyskane z badania pozwoliły oszacować, że ponad 9 i pół miliona Polaków w populacji 18 – 64 lata to osoby palące papierosy. Choć palenie wśród mężczyzn wciąż jest kilkanaście punktów procentowych bardziej rozpowszechnione to w porównaniu z drugą połową lat dziewięćdziesiątych wzrósł odsetek palących kobiet.

Liczba Polaków mających doświadczenia z narkotykami wynosi ponad milion osób, a badania EZOP potwierdzają, że dominującym w Polsce nielegalnym narkotykiem są przetwory konopi (marihuana i haszysz), których konsumenci stanowią ok. 90% wszystkich zidentyfikowanych w próbie użytkowników. W przeciwieństwie do osób palących papierosy, gdzie liczba zmniejsza się wraz z wykształceniem, doświadczenia z narkotykami mają ludzie o zróżnicowanym poziomie wykształcenia, tym osoby z wykształceniem uniwersyteckim, przedstawiciele wszystkich grup wiekowych, w ludzie mieszkający na wsiach, małych miasteczkach i dużych miastach.

Raport EZOP to oszacowanie, po raz pierwszy w Polsce, na tak dużej próbie, nie tylko rozpowszechnienia zaburzeń psychicznych, ale także kondycji psychicznej Polaków, rozpowszechnienie wielu objawów, które same w sobie nie pozwalają na diagnozę, ale obniżają jakość życia i mogą zwiastować pojawienie się zaburzeń. Polacy w 70% oceniają swoją kondycję psychiczną jako bardzo dobrą lub doskonałą. Jednak około 30% osób to potencjalni kandydaci do poszukiwania jakiejś formy pomocy lub wsparcia. Często takie konsekwencje złego stanu psychicznego odczuwane są jako kłopotliwe, sprzyjające niesprawiedliwie nierównemu traktowaniu lub uważane za źródło istotnych zakłóceń w relacjach z rodzina i przyjaciółmi.

Chociaż tylko ok. 23% Polaków deklaruje doświadczenie osobistego kontaktu z osobą chorą psychicznie, to większość ma na temat takich osób, a także na temat chorób psychicznych i instytucji psychiatrycznych dość zdecydowaną opinię o cechach niechętnego stereotypu, generującego dystans i ostrożność.