Dziecięca asertywność może przyczynić się do mniejszych problemów z alkoholem i narkotykami w okresie dojrzewania

Asertywność jest swoistą miarą ludzkich zdolności adaptacyjnych, a także schematu zachowań jakie przejawiają w środowiskach, które postrzegają jako swoje. Uleganie presji rówieśników w dzieciństwie może skutkować późniejszymi problemami z alkoholem oraz narkotykami w okresie dojrzewania.

Najnowsze testy przebadały funkcje mózgu, a także powiązania pomiędzy asertywnością a pamięcią trwałą. Wykryto, że większa asertywność dzieci może skutkować niechęcią późniejszych nastolatków do korzystania z używek pod wpływem kolegów.

Wyniki badań zostaną opublikowane w sierpniu 2012 roku na łamach Clinical & Experimental Research.

Badania z 1980 roku odkryły, że niski poziom asertywności u dzieci pomiędzy trzecim a czwartym rokiem życia, jest bezpośrednio powiązana z braniem narkotyków w wieku nastoletnim - powiedziała Barbara J. Weiland, badaczka z University of Michigan oraz współautorka badań. Potwierdziliśmy wyniki tych badań, gdyż nasze wykazały, że uleganie presji rówieśników jest powiązane z rozpoczęciem spożywania alkoholu ok. 14 roku życia, a także początkiem „przygody” narkotykowej ok. 17 roku życia.

Powszechnie wiadomo, że pochodzenie z rodziny, w której nieobcy jest alkoholizm, podnosi ryzyko pojawienia się tego problemu u potomków. Jednakże wiemy trochę więcej o czynnikach wpływających na asertywność u potomstwa alkoholików - rzekł Peter R. Finn, profesor psychologii  z Indiana University w Bloomington. Te badania dowodzą jak ważne jest informowania o możliwych mechanizmach neuropoznawczych kierujących pewnymi zachowaniami.

Nasze odkrycie wykazało, że wysoki poziom asertywności we wczesnym okresie dojrzewania może być czynnikiem ochronnym, wpływającym na mniejszą podatność na korzystanie z alkoholu i narkotyków w okresie wczesnej dorosłości - powiedział Weiland. Odkryliśmy także, że wysoka odporność na wpływy rówieśników jest także powiązana z lepszą pracą pamięci odpowiedzialnej za podejmowanie decyzji. Podejrzewamy, że kompleks zachowań wpływający na pamięć jest wspierany przez podobne procesy w mózgu odpowiadające za podejmowanie decyzji o działaniach ryzykownych takich jak korzystanie z używek. Asertywność może mieć bezpośredni wpływ na ten proces.

Ponieważ jednak nie wszystkie dzieci alkoholików są naprawdę podatne na alkoholizm i istnieje wiele innych czynników z tym związanych, to związek pomiędzy asertywnością i problemami alkoholowymi jest wciąż dość znaczny.

Poza związkiem między odpornością na wpływy rówieśników a pojemnością pamięci, różnice w poziomie aktywacji w określonych obszarach mózgu są bardzo ważne. Jest to cenne odkrycie, ponieważ mówi nam trochę o tym, gdzie może leżeć problem, i ewentualnie gdzie można skierować działania zapobiegawcze lub interwencyjne. Na przykład ostatnie badania sugerują, że trening poznawczy może mieć wpływ na zmniejszenie ryzyka wystąpienia problemów z alkoholem.
    
Nasza praca sugeruje, że klucz podstawowy struktury zwojów, zwany STN, przyczynia się do wolniejszych i bardziej przemyślanych wyborów poprzez aktywne hamowanie impulsywnych reakcji - powiedział Weiland. Innymi słowy, być może jest to mechanizm mózgu, który wpływa skuteczność obrony.

Obecne badania opierają się na naszych testach poprzez wskazanie konkretnych mechanizmów neuropoznawczych, które mogą wyjaśnić aspekty powiązań, które obserwujemy - dodał Fin. Wyniki są bardzo ciekawe i na pewno zainspirują przyszłych naukowców do oparcia swoich badań na procesach neuropoznawczych, które pośrednio wpływają na choroby związane z używaniem substancji psychoaktywnych.

W okresie dorastania, młodzież często zostaje stawiana w sytuacjach, które sprawdzają ich poziom samokontroli, zdolności adaptacyjne, a także sposób podejmowania decyzji - zauważył Weiland. Pamięć robocza jest miarą funkcji wykonawczej, która obejmuje liczne, złożone zadania, takie jak przechowywanie informacji, ocenę możliwości, co bezpośrednio oddziałuje na podejmowane decyzje. Wyniki te sugerują, że grupy interwencyjne dla dzieci i młodzieży z grupy ryzyka uzależnień powinny skupić się na wspieraniu elastycznych zachowań, takich jak nauka radzenia sobie z niepewnością lub w sytuacjach nieznanych.

Każda skrajność w zachowaniu, nawet jeśli wiąże się  zachowaniem pozbawionym kontroli lub nadmiernym hamowaniem zachowania, powinny być sygnałem, że czyjeś dziecko nie dostosowuje się  odpowiednio do różnych sytuacji - powiedział Fin. Ważne jest, aby zwracać uwagę na takie dziecko i zachęcić je do większej elastyczności w sposobie zachowania w różnych sytuacjach. Najlepiej jest przyjąć taki schemat zachowań, by zapewnić dziecko o pozytywnym wsparciu, nie panikować! Przyczyny różnych zachowań są złożone i różnią się znacznie u poszczególnych dzieci.

Wiedza o tym, że nawet u dzieci o niskim poziomie asertywności, nie rozwijają się problemy z używkami, może być jednak pocieszająca.