Fazy snu

Sen jest nam niezbędny. Gdy śpimy, nasz organizm odpoczywa i regeneruje siły. Pozbawienie człowieka snu przyczynia się do spadku ogólnej aktywności fizycznej, a także do złego stanu psychicznego. Potrzeba snu jest wrodzona, podobnie jak fizjologia czy zaspokajanie głodu. Mało kto wie, że sen posiada aż 5 faz - dowiedz się więcej.

Czym jest sen?

Definicja encyklopedyczna tłumaczy sen jako stan czynnościowy ośrodka układu nerwowego, cyklicznie pojawiający się i przemijający w rytmie okołodobowym, podczas którego następuje zniesienie świadomości i bezruch. Podczas snu nasza aktywność mózgowa ulega zmianie – tracimy świadomość oraz umiejętność rozróżniania i krytycznego spojrzenia na otaczającą nas rzeczywistość.

Przeciwieństwem snu jest czuwanie – granica pomiędzy tymi dwoma stanami może być płynna.

Ile snu potrzebujemy i dlaczego jest nam niezbędny?

Na początku trzeba zaznaczyć, że zapotrzebowanie na sen jest cechą indywidualną, jednak najwięcej potrzebują go dzieci (u noworodków jest to ok. 18 godzin na dobę). Wraz z upływem lat zapotrzebowanie na sen ulega zmniejszeniu.

Ustalono, że prawidłowy sen u przeciętnego człowieka powinien trwać 8 godzin. W przypadku, gdy jego ilość jest mniejsza niż 6 godzin lub większa niż 8 godzin, może wpłynąć negatywnie na nasze zdrowie, a nawet życie (zbyt długi lub zbyt krótki sen powoduje skrócenie życia).

Oczywiście brak snu jest dla człowieka bardziej szkodliwy niż jego nadmiar. Długotrwała bezsenność może być przyczyną problemów fizycznych oraz psychicznych. Wyczerpanie, silne osłabienie organizmu, spowolnienie reakcji, złe samopoczucie, spadek motywacji to tylko przykładowe skutki długotrwałego braku snu. Oprócz tego mogą pojawić się omamy, halucynacje lub stany zbliżone do psychozy.

Fazy snu

Wyróżniono 5 faz snu:

1. Faza pierwsza charakteryzuje się stanem senności (pewna ruchliwość jest zachowana) - osiągamy wtedy stan relaksacji.
2. Faza druga jest to stadium snu płytkiego, inaczej zwanego półsnem, który trwa jedynie kilka minut. W tym czasie jest zauważalna aktywność mięśniowa, a śpiącą osobę można z łatwością obudzić.
3. Fazę trzecią można nazwać stadium snu o średniej głębokości.
4. Faza czwarta może być również nazwana fazą NREM. Jest to czas, w którym nasz mózg przygotowuje się do marzeń sennych. Oddech staje się regularny, spada ciśnienie tętnicze oraz temperatura ciała, następuje redukcja napięcia mięśniowego, a także ustają ruchy gałek ocznych. Ta faza zapewnia regenerację naszemu organizmowi, jednak do pełnego odpoczynku potrzebna jest jeszcze jedna faza.
5. Faza piąta, zwana też fazą REM trwa ok. 15 – 20 min. W tej fazie występują marzenia senne. Jest to najważniejsze stadium, gdyż wtedy nasz mózg jest nastawiony na odbieranie bodźców ze świata wewnętrznego, fantasmagorycznego (bodźce dochodzące z zewnątrz są ignorowane). Niektórzy naukowcy uważają, że dzięki tej fazie mamy możliwość regeneracji długotrwałej pamięci, co jest niezbędne w zdobywaniu nowej wiedzy. Warto dodać, że w fazie REM mogą pojawić się zaburzenia rytmu serca, nagłe skoki cieśnienia oraz nieregularność oddechowa. W tym stadium mamy także do czynienia z  tzw. paraliżem sennym, czyli całkowitym sparaliżowaniem mięśni szkieletowych.

W trakcie snu człowiek doświadcza różnych faz. Ich występowanie jest cykliczne. Faza REM pojawia się średnio co 90 min.

Sen jest doskonałym sposobem na regenerację całego naszego organizmu. Jednak oprócz funkcji czysto zdrowotnej może być również formą rozrywki. Wielu z nas doświadczyło cudownych marzeń sennych, które długo utrzymywały się w pamięci. W śnie nasze możliwości są nieograniczone - możemy latać lub pływać w głębokim ocenie. Jest to piękne, a jednocześnie tajemnicze doświadczenie.

Jagoda Marek