Jak kształtują się nasze emocje?
W ciągu ostatnich dwóch stuleci zauważalny jest rozwój metod i teorii psychoterapeutycznych, które nie stawiają w centrum procesów poznawczych i myślenia, lecz próbują zrozumieć podstawy teorii dotyczącej emocji, jak mogą się one zmieniać.
W szczególności dzięki połączeniu podejścia antropocentrycznego i indywidualnej terapii, autorzy felietonów, badacze i praktycy mogli rozwijać procedury, które dotyczą konkretnych problemów emocjonalnych oraz wypracowania ich rozwiązań.
Podstawą modelu emocjonalnego są afekty, które wszystkim ludziom, niezależnie od kultury i pochodzenia, zostały rozdane biologicznie (są wrodzone). Nauka zakłada ok. sześciu, siedmiu podstawowych afektów. Dzielą się na „interesujące/ciekawe”, „radosne/szczęśliwe”. Do negatywnych należą: „żałoba”, „złość/wściekłość”, „wstręt”, „strach”. Te podstawowe emocje rozwijają się dalej, w szczególność w „wstyd”, „dumę”, „miłość”.
Kolejny rozwój bazy emocjonalnej powstaje zawsze poprzez doświadczenie, które już przeżyliśmy – zazwyczaj miało ono miejsce w dzieciństwie i było związane na zasadzie interakcji z ważną dla nas osobą. Rozwój tej podstawowej bazy daje nam pewne schematy emocjonalne, które powstają poprzez zwrot. Oznacza to, że doświadczenia z przeszłości, które powstały w ramach interakcji, przetwarzane są ponownie przez tą osobę i dalej zamieniane na kolejne emocje. Podstawowe emocje w połączeniu z interakcyjnymi doświadczeń przedstawiają tzw. emocjonalne schematy, które w ciągu naszego życia stają się liczniejsze i różnorodne, coraz bardziej wzbogacane przez doświadczenia i wspomnienia. Emocjonalne schematy pokazują nasze potrzeby i pragnienia. Mogą zawierać emocje negatywne i pozytywne.
Zobacz również:
Emocje powstają automatycznie, mniej lub bardziej z podświadomej oceny sytuacji. O emocjach nie możemy powiedzieć, że są racjonalne lub nieracjonalne, po prostu są, dostosowane do każdej sytuacji w jakiej się znajdziemy. Ale emocje można kontrolować i zmieniać.
Psycholodzy wyróżnili sześć metod ich zmiany: podwyższenie intensyfikacji emocji, ich wyrażanie, odpowiednia modyfikacja, regulacja, zmiana emocji emocjami – najczęściej dzieje się tak w przypadku negatywnych odczuć, gdy chcemy zharmonizować pewne działania, dla pogodzenia sprzecznych interesów, kolejne to odzwierciedlenie emocji. Zadaniem psychologa jest pomoc pacjentom w osiągnięciu którejś z sześciu metody, gdy sami nie potrafią ich odnaleźć. W tym celu wyróżniono sześć markerów, które mają pomóc w wytyczeniu indywidualnego leczenia każdego z pacjentów.
Zadaniem obecnej psychologii jest badanie emocji ludzkich, jakimi się kierują przy podejmowanych decyzjach i w danej sytuacji. Dlatego tak ważne jest umieszczenie w centrum zainteresowań samego człowieka, aby jego doświadczenia mogły stanowić tło dla oceny emocji, dzięki którym jeszcze bardziej będzie można „zajrzeć” w głąb człowieka. Częstym problemem ówczesnego społeczeństwa jest brak otwartości na drugą osobę.
Zadaniem terapeuty jest pomoc w odblokowaniu emocji, ułatwienie ich przetwarzania. Nadal jednak pozostają pewne otwarte kwestie takie, jak pomoc osobom, które z jednej strony chcą uniknąć emocjonalnego bólu, a z drugiej doświadczenie ich, da naukę na przyszłość i może diametralnie zmienić podejście danej osoby do rzeczywistości. Mimo długoletniego rozwoju tej dziedziny nadal więc bez odpowiedzi pozostają typowe akademickie pytania.
Komentarze do: Jak kształtują się nasze emocje?