Konieczność szybkiego podjęcia decyzji pomaga naocznym świadkom w identyfikacji prawdziwego winowajcy

Identyfikacja przestępcy przez naocznych świadków nie jest łatwym zadaniem - bywa często zafałszowana przez perswazję w sali sądowej, zdarza się, że świadkowie nie potrafią wskazać sprawcy, a niekiedy nawet oskarżenia padają na niewinną osobę. Według najnowszego artykułu z Psychological Science, naukowcy odkryli nowy sposób poprawnej identyfikacji winowajców, który opiera się na ocenie pewności własnych decyzji.

Zamiast tradycyjnej policyjnej linii podejrzanych, autorzy badania proponują pokazywać naocznym świadkom zdjęcia podejrzanych pojedynczo i prosić ich o ocenę tego, jak bardzo są pewni, że dana osoba jest przestępcą. Co istotne, świadkowie muszą udzielić odpowiedzi w niespełna kilka sekund.

Na przestrzeni ostatnich trzech lat naukowcy zdołali przebadać tą techniką (ang. deadline confidence judgements) ponad 900 osób, a warunki eksperymentalne zaprojektowane zostały tak, by jak najlepiej imitować sytuację, w jakiej stawiani są zwykle naoczni świadkowie.

W każdym z eksperymentów ochotnicy najpierw oglądali krótkie filmiki związane z przestępczością lub przyziemnymi zdarzeniami, w których jedna z osób wyraźnie się wyróżniała.

Pięć minut później lub też po pełnym tygodniu, połowie osób biorących udział w badaniu zaprezentowano 12 zdjęć pojedynczych osób, a następnie proszono, by ocenili jak bardzo są pewni tego, że widzieli już daną twarz.

Czasem komplet zdjęć zawierał portret przestępcy, a czasem nie. Badani mogli wybrać jedną z 11 opcji – od „jestem absolutnie przekonany, że ta osoba jest winowajcą” do „jestem absolutnie przekonany, że ta osoba nie jest winowajcą”, a na podjęcie decyzji dawano im jedynie 3 sekundy.

Druga połowa badanych nie miała ograniczonego czasu na ocenę fotografii.

Poprawność klasyfikacji nową techniką wzrosła o 20-30%. Ponadto, biorąc pod uwagę konkretne wzory podejmowania decyzji, jakie przejawiali dani badani, naukowcom udało się stworzyć algorytm, dzięki któremu można wskazać czy ocena indywidualnego świadka jest precyzyjna.

Badanie przeprowadzone przez Neila Brewera i współpracowników pokazuje wyraźnie, że skrócony czas na identyfikację sprawcy pozwala odsiać zakłócające ocenę czynniki.

„Słabym punktem tradycyjnej identyfikacji liniowej jest wymaganie od świadków, by podjęli pojedynczą decyzję tak lub nie i dawanie im mnóstwo czasu na analizę własnej decyzji” - podsumował Brewer. Kiedy świadkowie nie czują presji bycia tak precyzyjnymi w swych odpowiedziach, identyfikują poprawniej.