Langusta pozwoli zrozumieć proces podejmowania decyzji u człowieka?

Użyć langusty, aby lepiej zrozumieć sposób, w jaki nasz mózg reaguje na bodźce pochodzące od środowiska ? Tak właśnie zrobili naukowcy z Uniwersytetu w Maryland. Podejmowanie decyzji u ludzi jest zjawiskiem, które uważamy za coś osobistego dla każdego człowieka. Jest to wybór, który zawsze byłby inny w przypadku kogoś innego. Jednakże, system nerwowy zwierząt (a także człowieka) został zaadaptowany do dokonywania jak najlepszych z możliwych wyborów oraz do zapewnienia przetrwania gatunku, w szczególności w niebezpiecznych, zagrażających życiu sytuacjach.

Tak więc, pewne wybory, takie jak na przykład ucieczka przed zagrożeniem czy też pozostanie na miejscu i udawanie martwego, są tak naprawdę dyktowane przez elektryczne impulsy nerwowe. Badania nad ludzkim mózgiem są na razie conajmniej trudne do przeprowadzenia. Jednak zastosowanie bezkręgowców jako modelu do badań nad systemem nerwowym nie zostało wymyślone wczoraj i różne badania pokazały już w przeszłości, że ten uproszczony model może być z łatwością przeniesiony na człowieka.

To właśnie nad tym stwierdzeniem pochyliła się ekipa naukowców pod wodzą psychologa Jensa Hernerholza, wybierając langustę, aby rozłożyć na czynniki pierwsze cały mechanizm nerwowy procesu podejmowania decyzji. Badacze przygotowali więc cały system badań, którego gwiazdą została langusta.

Badanie wyglądało tak: naukowcy przygotowali jakiś pokarm dla langusty i położyli go w jej zasięgu, ale zarazem przygotowali też tajemniczy „cień”, który imitował nadejście jakiegoś zagrożenia. Rolą langusty było zdecydować o wyborze zachowania, odpowiedniego do różnych sytuacji: mniej lub bardziej pociągające jedzenie i zagrażający jej „cień”, mniej lub bardziej szybki. Zwierzę ma dwa wybory: może odpowiedzieć więc albo ucieczką, synonimem utraty energii i oddalenia się od źródła pożywienia, bądź też zamarciem w bezruchu, które jest przecież akcją mniej kosztowną dla zwierzęcia pod względem wydatku energetycznego oraz przedstawiającą więcej korzyści z racji pozostania w pobliżu potencjalnego posiłku.

Rezultaty badań opublikowane w dzienniku Proceedings of the Royal Society B są następujące: im wolniejszy jest cień nadchodzącego zagrożenia, tym większe ma langusta skłonności do ucieczki; wynika to z pewnością z powodu stałości zagrożenia. Natomiast jeżeli zapach pożywienia jest przyjemniejszy, zwierzę ma skłonności do zamierania w bezruchu, aby się od niego nie oddalać na wszelki wypadek. Poza tym, czas oczekiwania na reakcję między momentem ukazania się cienia i momentem, kiedy langusta reaguje, zmniejsza się, kiedy tylko prędkość cienia wzrasta, ale ciągle pozostaje w skali od 50 do 100 milisekund.

Podczas tego eksperymentu naukowcy również mieli szansę zmierzyć impulsy elektryczne prowokowane przez neurony langusty, a to dzięki elektrodom umieszczonym w strategicznych punktach w wodzie w basenie. Aktywacja dużych interneuronów przebiega z towarzyszeniem sygnału elektrycznego, specyficznego i rozpoznawalnego: rezultaty badań pozkazują, że aktywacja tych interneuronów prowadzi zawsze do ucieczki langusty.

Badania te pokazują, że zupełnie jak człowiek, langusta jest zdolna do integrowania różnych stymulatorów, w zależności od ich intensywności i do reagowania w odpowiedni sposób do danej sytuacji. Aktywacja dużych interneuronów wydaje się być kluczem do mechanizmu procesu podejmowania decyzji u langusty, mechanizmu, który jest punktem przepływu informacji między systemem integracji sensorycznej i realizacji działania.

Badacze chcieliby teraz zainteresować się mechanizmami komórkowymi i neurochemicznymi, które też biorą udział w procesie podejmowania decyzji u langusty, aby, być może, któregoś dnia zrozumieć perfekcyjnie to, co się dzieje w naszej czaszce.