Lęk przed odrzuceniem

Każdy z nas spotkał się kiedyś z lękiem przed odrzuceniem. W życiu zawsze są takie chwile, gdy boimy się, że zostanie wybrany ktoś inny lub też, że nie zostaniemy zaakceptowani tacy, jak jesteśmy. Jednak czasem lęk ten jest na tyle silny, że rezygnujemy z podejmowania jakichkolwiek działań.

W takiej sytuacji życie przysłowiowo przelatuje nam między palcami. Nie podejmujemy działań, ponieważ boimy się odrzucenia. Najczęściej dotyka to naszej sfery uczuciowej, co jednak jest powodem lęku przed odrzuceniem.

Niskie poczucie własnej wartości

Częstą przyczyną lęku przed odrzuceniem jest zbyt niskie poczucie własnej wartości. Jeżeli ktoś nie wierzy w siebie, nigdy nie uwierzy, że może zostać wybrany spośród wielu. Przecież nie wystartujemy w zawodach, jeżeli będziemy pewni przegranej. Osoby o zaniżonym poczuciu własnej wartości na ogół będą unikały związków, ponieważ nie czują się wyjątkowe, ani nawet warte szczęścia. Będą mylnie interpretowały sygnały wysyłane przez drugą osobę.

Zamiast podjąć działanie uznają, że przecież nikt nie chciały wiązać się z kimś tak mało wartym. Jeżeli nawet ktoś z zaburzoną samooceną stanie się obiektem adoracji drugiej osoby, najczęściej ucieknie przed potencjalnym związkiem, bojąc się, że nie podołaja lub związek zakończy się w bolesny sposób. Jeżeli nasz sposób myślenia, choć trochę przypomina schemat opisany wcześniej, należy popracować nad samooceną. Warto uświadomić sobie, że każdy człowiek wart jest szczęścia.

Trudne dzieciństwo

Jak wiadomo, dzieciństwo ma wpływ na całe późniejsze życie. Wszelkiego rodzaju urazy, przeżyte w tym okresie bardzo silnie oddziaływają na całą konstrukcję emocjonalną. Tak więc, jeżeli w pierwszych latach naszego życia byliśmy otoczeni rodzinnym ciepłem i poczuciem bezpieczeństwa, nasze nastawienie do życia będzie zdecydowanie pozytywniejsze i będziemy o wiele skłonniejsi do obdarzania innych zaufaniem od ludzi, którzy pochodzą z rodziny dysfunkcyjnej. Tak więc w wypadku, gdy dziecko spotkało się z przemocą w rodzinie, nie miało poczucia miłości lub też traumę spowodował rozwód rodziców, w przyszłości może cierpieć ono na lęk przed odrzuceniem.

Szczególnie na takie problemy narażone są osoby z rodzin dotkniętych problemem alkoholowym. Osoby takie najczęściej boją się powtórzenia we własnym związku błędów, popełnianych przez rodziców. Można również spotkać się z opiniami, że ze względu na trudne dzieciństwo, jest się mniej wartym od reszty społeczeństwa. Niektórzy również twierdzą, że z pewnością zostaną odrzuceni, ponieważ poprzez odziedziczenie charakteru rodziców również nie są w stanie sobie radzić ze światem zewnętrznym. Niestety, osoby dotknięte DDA nie są w stanie samotnie uporać się z problemem, ponieważ nie jest to wynik czynników zewnętrznych. Lęk przed odrzuceniem jest zakorzeniony głęboko w naszej psychice, w związku z czym na ogół nie można się z nim uporać bez specjalistycznej terapii.

Samotni z lęku

Osoby, cierpiące na lęk przed odrzuceniem zdecydowanie gorzej radzą sobie z kontaktami interpersonalnymi. Irracjonalny strach przed odrzuceniem powoduje nadmierną interpretację zachowań osób z otoczenia, a co za tym idzie nadmierne reakcje na określone sytuacje. Osoba taka może być z tego powodu odbierana jako natrętna, lub też irytująca, w związku z czym faktycznie może spotkać się z odrzuceniem. Inną opcją jest również unikanie kontaktów społecznych, ze względu na przekonanie, że i tak zostanie się odrzuconym. Z kolei brak znajomych, tylko utwierdzi osoby zaburzone w takim przekonaniu. Jest to przysłowiowe błędne koło – bardzo często osoby zaburzone same są winne pogorszenia swoich kontaktów ze znajomymi.

Lekceważenie potrzeb

Lęk przed odrzucniem nie tylko uniemożliwia nawiązywanie prawidłowych relacji z otoczeniem, ale również znacznie pogarsza jakość naszego życia. Osoby cierpiące na zaburzenia tego typu bardzo często nie są w stanie mówić o swoich potrzebach i wyartykułować żądań. Bardzo trudne jest również znajdowanie kompromisu w sytuacjach spornych. Problemem, jak się okazuje, jest również komunikacja z partnerem, dotycząca uczuć. Uniemożliwia to szczerą rozmowę pomiędzy partnerami, a co za tym idzie prowadzi do pojawienia się niedomówień, wzajemnych pretensji i poczucia niepewności. Może to prowadzić do odżycia wspomnień u osoby zaburzonej. Pojawia się znane już z dzieciństwa poczucie krzywdy, co z kolei może mieć dwojakie skutki: albo doprowadzić do narastania konfliktu lub też spowodować obniżenie nastroju i depresję.

Spóźniona nauka

Leczenie lęku przed odrzuceniem w dużej mierze opiera się na nauce podstawowych emocji. Większość osób uczy się ich już we wczesnym dzieciństwie, jednak w wypadku osób dotkniętych tą fobią zdolności te są upośledzone. Dla osób bez zaburzeń czynności takie jak: nazywanie uczuć, rozmowa, słuchanie oraz nawiązywanie pierwszego kontaktu są czynnościami automatycznymi.

Niestety, osoby zaburzone muszą nauczyć się tego od podstaw, z tego więc powodu na ogół bardzo trudno poradzić sobie z problemem bez interwencji psychologicznej. Braki z dzieciństwa, choć wydają się banalne, na ogół są bardzo ciężkie do nadrobienia, z tego powodu osoby cierpiące na lęk przed odrzuceniem czeka długa i ciężka walka z problemem.

Czy osoby cierpiące na DDA są w stanie stworzyć normalny związek?

Według psychologów, jest to jedno z najczęstszych pytań, zadawanych przez osoby dotknięte tym problemem, który jest jedną z głównych przyczyn lęku przed odrzuceniem. Na ogół wynika to z obawy przed niemożliwością poddania się uczuciom. Bardzo dużo osób obawia się, że ze względu na zaburzenia nie jest w stanie obdarzyć miłością lub też tej miłości przyjąć.

Bardzo często wynika to z braku odpowiednich wzorców – osoby z trudnym dzieciństwem nie wyniosły z domów pewnych schematów zachowań, niezbędnych do nauczenia się, czym jest bliskość i jak w prawidłowy sposób pielęgnować uczucie. Jednak osoby cierpiące na DDA według psychologów wciąż są zdolne do tworzenia własnych związków. Oczywiście ich zadanie będzie utrudnione – do wielu wniosków będą oni musieli dojść sami, jednak jest to możliwe. Według części specjalistów, związek z wyrozumiałym, kochającym partnerem, może być najlepszą formą terapii. Jak więc z tego wynika DDA nie uniemożliwia normalnego życia, przy odpowiedniej motywacji, każdy problem można przezwyciężyć.

Autor: Joanna Świba