Objawy fobii społecznej

Aż 7% Polaków cierpi na fobię społeczną. Czym ona jest? Lęk społeczny to uporczywa, intensywna obawa przed byciem oglądanym i ocenianym przez innych. Osoby cierpiące na tę przypadłość boją się , że ich zachowanie stanie się źródłem zawstydzenia i upokorzenia.

Fobia społeczna jest zaburzeniem lękowym z grupy nerwicowych, często mylonym z nadmierną nieśmiałością. Chory odczuwa nieustanny lęk wobec wszystkich lub tylko niektórych sytuacji społecznych. Dotyczy to głównie kontaktów z innymi ludźmi, co znacznie ogranicza normalne funkcjonowanie.

Fobia społeczna jest jednym z najczęściej diagnozowanych zaburzeń psychicznych. Przez niektórych psychologów uważana jest nawet za chorobę cywilizacyjną. Występuje u około 7-9% społeczeństwa. Jej pierwsze objawy pojawiają się z reguły w okresie dojrzewania, w grupie wiekowej od 17. do 30. roku życia. Jako przyczyny fobii podaje się czynniki genetyczne, psychologiczne, społeczno- kulturowe i neurobiologiczne.

Jak rozpoznać lęk przed społeczeństwem?

Fobia społeczna nie należy do grupy zaburzeń psychotycznych, więc nie wiąże się z omamami i urojeniami. Osoba dotknięta fobią społeczną może przypominać człowieka nieśmiałego. Różnica polega jednak na tym, że w przypadku lęku przed społeczeństwem występuje bardzo silne unikanie sytuacji społecznych oraz cierpienie spowodowane wpływem zaburzenia na kontakt z ludźmi.

Relacje z ludźmi ograniczane zostają jedynie do najbliższych krewnych, ponieważ inne znajomości wywołują lęk. Osobom z fobią społeczną łatwiej jest rozmawiać w świecie wirtualnym, gdyż to nie wymaga bezpośrednich kontaktów i pokazywania swojej twarzy.

Osoby z fobią społeczną są mało towarzyskie i skryte, uskarżają się na brak tematów do rozmów. Uważają się za nieatrakcyjne, dlatego stronią od związków i bliższych relacji z płcią przeciwną. Często rezygnują z życia towarzyskiego, a swoje wyjścia z domu ograniczają do koniecznego minimum, jakim jest zrobienie zakupów, praca czy wizyta u lekarza, choć nawet i tak nikła aktywność społeczna okazuje się być dla nich torturą.

Zobacz również:

Wśród ludzi dotkniętych lękiem przed społeczeństwem bardzo popularne są środki psychoaktywne. Alkohol pozwala im w pewnym stopniu ograniczyć i pokonać lęk. Częste sięganie po używki sprawia, że są grupą bardzo podatną na uzależnienia. Aż 20% osób borykających się z fobią społeczną zmaga się z jakimś nałogiem.

Zachowanie w miejscach publicznych

Osoby z fobią społeczną unikają miejsc publicznych. Wszelkie wystąpienia, referaty czy odczytania przed większym gronem odbiorców wywołują ogromny lęk i panikę. Chorzy unikają nawet jedzenia i picia w miejscach, gdzie gromadzi się większa ilość ludzi. Izolują się i chowają po kątach. Prowadzą samotniczy tryb życia.

Kolejną cechą rozpoznawczą fobii społecznej jest problem w nawiązywaniu i podtrzymywaniu rozmowy. Osoby z zaburzeniami lękowymi nie biorą udziału w konwersacji z osobami, których nie znają lub nie są one ich autorytetami. Problemem jest także praca, zwłaszcza zespołowa. Nie mogą one wykonywać swoich działań jeśli ktoś na nie patrzy i obserwuje ich poczynania.

Objawy somatyczne

W momencie, gdy człowiek dotknięty fobią społeczną jest narażony na publiczną ekspozycję pojawiają się u niego charakterystyczne objawy somatyczne. Natychmiast zaczyna się czerwienić. Jego ręce i nogi, zwłaszcza łydki, zaczynają drżeć. Pojawią się także zawroty głowy, nudności, nadmierna potliwość i duszności.

Bardzo często objawem lęku przed wystąpieniami czy poznaniem drugiego człowieka jest także przyspieszone bicie serca. Osoba dotknięta fobią za wszelką cenę stara się opanować skołatane nerwy, co skutecznie uniemożliwia jej dzwonienie w uszach, łzawienie i zaburzenia mowy ( drżenie głosu).

Objawy te mogą rosnąć nawet do rozmiarów lęku panicznego, jeśli chory nie zdoła w porę wycofać się ze stresującej go sytuacji. Obawa przed nadmierną paniką często powoduje niezrozumiałe zachowania, przez ludzi nieświadomych problemu odbierane jako przejaw tchórzostwa.

Jak pomóc osobie cierpiącej na lęk przed społeczeństwem?

Leczenie zaburzeń lękowych, podobnie jak wielu innych na tle psychicznym, odbywa się poprzez terapię. Chory zostaje poddany psychoterapii poznawczo- behawioralnej. Specjalista zajmuje się 3 składnikami lęku społecznego: poznawczym (czyli skupia się na myślach pacjenta), fizjologicznym (jego uczucia ) i behawioralnym ( jak reaguje).

Kolejnym krokiem ku wyleczeniu jest poznanie zachowań zabezpieczających chorego, które chronią go przed stawianiem czoła sytuacjom wywołującym lęk. Unikanie ich tylko na chwilę redukuje napięcie, ponieważ zaraz potem pacjent ma obniżony nastrój spowodowany kolejną porażką w walce ze strachem.

Terapia trwa tak długo, jak wymaga tego chory. Przy pomocy lekarza dokonuje w swoim zachowaniu zmian, które pomagają mu poczuć się wolnym od lęku. Badania wykazują 65% skuteczność terapii poznawczo- behawioralnej. W poważniejszych przypadkach możliwe jest leczenie farmakologiczne, opierające się głównie na lekach antydepresyjnych.

Autor:
Ewa Żak