Objawy stresu
Odkrycie stresu: to właśnie w dużym stopniu dzięki pracom kanadyjskiego endokrynologa austriackiego pochodzenia, Hansa Selye, prowadzonym w przeciągu XX wieku, lepiej rozumiemy mechanizmy biologiczne stresu - to, co wcześniej nazwał on ogólnym zespołem adaptacyjnym (GAS, ang. General Adaptation Syndrome).
Następnie, francuski biolog Henri Laborit przestudiował to, co się dzieje, kiedy dana osoba nie może ani opanować sytuacji, ani uciec: to, co nazwał „zahamowaniem działania". Ten paraliż sytuacyjny, jak wykazał Henri Laborit, prowadzi dokładnie do zaburzeń neuro-psycho-immunologicznych. Francuz Henri Laborit jest również słynny za sprawą swojej „pochwały ucieczki", która ma służyć przewartościowaniu naszych celów, aby uratować naszą skórę ... od wewnątrz.
Jeśli natomiast chodzi o Amerykanina Richarda Lazarusa, zawdzięczamy mu bardzo ważne badania nad stresem psychologicznym i nad skutecznością środków, które ludzie sobie przyswajają, aby stawić mu czoła (coping).
Od lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku, tysiące badań zostało przeprowadzonych w różnych sektorach (immunologia, onkologia, neuropsychologia, itp.), nad wieloma czynnikami pojawiającymi się w każdej z faz stresu, oraz nad wpływem stresu na zdrowie. A jednak, dużo jeszcze pozostaje do odkrycia, przede wszystkim jeśli chodzi o związek duszy i mózgu, to znaczy, o związek między psychologią i fizjologią.
W poszukiwaniu dobrego stresu Generalnie nie zdajemy sobie z tego sprawy, ale reakcje stresowe są również normalne i pożyteczne. W wielu okolicznościach mówimy więc o „dobrym stresie". Wiemy, na przykład, że poziom wydolności i umiejętności w momencie wykonywania danego zadania jest większy, kiedy działa pewna dawka stresu, ponieważ pozwala on na stymulację motywacji, na lepszą ocenę parametrów sytuacji oraz na przygotowanie się na konsekwencje. Wiele osób, zresztą, lubi takie pobudzenie wywołane stresem oraz go poszukuje - we współzawodnictwie, na przykład.
U innych z kolei, mniej szczęśliwych, reakcje stresowe są tak intensywne albo tak trwałe, nawet w sytuacjach codziennych, że szkodzi to ich funkcjonowaniu społecznemu i zawodowemu. A u niektórych, system nerwowy opóźnia się z uruchomieniem niezbędnej reakcji rozluźnienia, nawet po zniknięciu czynników stresu
Zobacz również:
| Objawy fizyczne |
Objawy emocjonalne i mentalne |
Objawy behawioralne |
- napięcie mięśniowe -problemy trawienne - problemy ze snem lub apetytem - bóle głowy - zawroty głowy - krótki oddech - zmęczenie |
- poruszenie - irytacja - niezdecydowanie - niepokój - brak radości - melancholia - spadek libido - trudności z koncentracją - niskie poczucie własnej wartości |
- negatywne postrzeganie rzeczywistości - dezorganizacja - więcej problemów w relacjach - nieobecność - tendencja do izolowania się - nadmierne oglądanie telewizji -większa konsumpcja tytoniu, kawy, cukru, czekolady, alkoholu, narkotyków - unikanie wymagających sytuacji |
Krótko mówiąc, istnieją ludzie tolerancyjni na stres i nietolerancyjni, ale można także stworzyć trzecią kategorię osób: uzależnionych od adrenaliny. Są to ludzie ciężko pracujący, workaholics, ludzie uzależnieni od pracy, pracoholicy... ludzie, których życie socjalne jest bardzo intensywne i którzy pędzą bez ustanku, ale którzy nie chcieliby się nawet obejść bez stresu, ponieważ pozwala im to poczuć, że żyją. Tak więc, stres może ich zatrzymać nagle na jakimś zakręcie, jak to pokazuje częstość zachorowań na choroby serca oraz układu krążenia u tego typu osób.
Należy jednakże odnotować, że stres nie zależy od intensywności działania, ale od intensywności napięcia - ponieważ są ludzie bardzo aktywni, którzy są również bardzo rozluźnieni, podczas gdy ludzie mało aktywni mogą być również bardzo spięci. Stres więc objawia się w różny sposób, w zależności od typu osobowości, a rozwiązania także się zmieniają w zależności od danej osoby.
Sprecyzujmy, że dzieci i nastolatki także mogą cierpieć z powodu stresu, który może być wygenerowany przez sytuację w szkole, w domu albo między kolegami.
Stres ostry czy chroniczny?
Kiedy objawy wywołane przez reakcje stresowe są intensywne do tego stopnia, iż szkodzą czasowo w wykonywaniu normalnych zajęć, mówimy o zaostrzonym stresie. Problem ten może się pojawić po traumatycznym wydarzeniu (śmierć bliskiej osoby, wypadek, strata finansowa, itp.), albo w oczekiwaniu na jakieś bardzo destabilizujące wydarzenie. Z definicji, ostre zaburzenia są czasowe, ale mogą się powtarzać z pewną częstotliwością.
Stres chroniczny natomiast jest stanem permanentym, którego kilka przyczyn już znamy:
- niespokojna osobowość, która czyni szczególnie wrażliwym na czynniki stresu;
- trudna sytuacja, utrzymująca się, której dana osoba nie może zmienić, albo przed nią uciec, na przykład, niepewna praca, dochody niewystarczające, żeby pokryć zobowiązania finansowe, prześladowanie przez zwierzchnika, odpowiedzialność za chorego rodzica, trudne dziecko, związek partnerski konfliktowy albo niestały, itp., itd.
Osoby cierpiące z powodu stresu chronicznego nie zawsze są tego świadome, albo myślą, że nic nie mogą z tym zrobić. Mogą także cierpieć, czasami, z powodu napadów ostrego stresu.
Przeczytaj również:
Stres i jego przyczyny
Jak najlepiej opierać się stresowi?
Komentarze do: Objawy stresu