8 naprawdę zadziwiających zaburzeń snu
Co zrobić, kiedy twój partner zasypia po tym, jak opowiesz mu świetny dowcip? Czy zdarza Ci się obudzić i nie móc się ruszyć? Jak zareagować, kiedy widzisz, że ktoś zasypia... myjąc naczynia? Poznaj zaburzenia snu, przy których lunatykowanie wydają się niegroźną fanaberią.
Syndrom Śpiącej Królewny - dziewczyna, która śpi dziesięć dni z rzędu
Kiedy piętnastoletnia Louisa Ball chce wziąć drzemkę, nigdy nie wiadomo, jak to się może skończyć. Może spać całymi dniami i żadne potrząsanie ani szturchanie nie mogą jej w pełni wybudzić. Ta brytyjska dziewczynka cierpi na rzadką chorobę nazywaną Chorobą Śpiącej Królewny, ale żaden książę z bajki nie jest w stanie jej uratować. Lekarze nie wiedzą jakie są jej przyczyny ani jak ją leczyć. Wiadomym faktem jest jedynie to, że to dziwne zaburzenie snu dotyka nastolatków i odchodzi samo w przeciągu 8 do 12 lat.
Ostatecznie Louisa została zdiagnozowana z Syndromem Kleine-Levina, na który cierpi nie więcej niż 1000 osób na świecie. Chorzy zwykle żyją normalnie przez tygodnie lub miesiące z normalnymi nawykami sennymi i normalnym poziomem energii. Wtedy, prawie bez ostrzeżenia, zapadają w sen na całe dnie lub tygodnie. Jak dotąd Louisa spędziła w łóżku najdłużej 13 dni.
Ofiary tego schorzenia budzą się na chwilę, ale są zdezorientowane i nie w pełni świadome. Rodzice Louisy muszą na siłę ją wybudzać, żeby mogła skorzystać z łazienki i coś zjeść.
Seksomnia – kobieta, która uprawia seks przez sen
Dwudziestotrzyletnia Haley Batty cierpi na niesamowite zaburzenie snu, które w dodatku nie pozwala zasnąć jej chłopakowi całą noc. Ten stan medyczny, na który Haley nie może nic poradzić, to chęć uprawiania seksu aż do świtu. Z jednym mankamentem – chora cały czas śpi i nigdy nie pamięta niczego nad ranem.
Zaburzenie snu seksomnia zmusza Haley Batty to domagania się seksu podczas snu. Haley została rzucona przez wielu mężczyzn, którzy złapali chandrę, kiedy po pytaniu „Było ci dobrze, kochanie?” usłyszeli jedynie mamrotanie, ponieważ ona była nieprzytomna całą noc.
- Mogę uprawiać seks trzy albo cztery razy, jeśli mój chłopak jest na tyle wytrzymały, ale rano nie będę o niczym wiedziała – wzdycha Haley.
Seksomnia albo „senny seks” jest zaburzeniem snu, w którym ludzie uprawiają seks bez wiedzy o tym. W większości przypadków potem nie mogą sobie przypomnieć niczego, co się zdarzyło. Przez tę niewiedzę ludzie często są nieświadomi na co chorują i nie szukają profesjonalnej pomocy. Według badań, seksomna dotyka 11% mężczyzn i 4% kobiet.
W sierpniu 2008 roku, brytyjski mechanik był oczyszczony z zarzutu gwałtu po tym jak ława przysięgłych uznała go za nieodpowiedzialnego za czyn uprawiania seksu z piętnastolatką.
Cykl snu inny niż 24-godzinny – ludzie z ciągłym opóźnieniem
Jeśli mówimy o zaburzeniach snu, to należy wspomnieć, że żadne z nich nie jest tak dziwne i trudne do wyleczenia jak nie-24-godzinny cykl spania. Ludzie dotknięci tym zaburzeniem mają indywidualny zegar biologiczny, który odmawia funkcjonowania w trybie dwudziestoczterogodzinnym. W konsekwencji, chorzy niekoniecznie utożsamiają noc ze snem i dzień z byciem obudzonym. (Dla przykładu, osoba, której zegar biologiczny funkcjonuje w trybie 28-godzinnym, będzie chciała położyć się spać 4 godziny później niż typowy człowiek, a z czasem ta różnica będzie narastać.) Interesującym faktem jest, że to schorzenie dotyka zarówno widzących jak i ślepych, ale bardziej rozpowszechnione jest wśród tych drugich, niewrażliwych na światło słoneczne, co sugeruje, że typowy zegar biologiczny człowieka jest dostosowany do rotacji Ziemi.
Zobacz również:
- Jak walczyć z zaburzeniami snu w starszym wieku?
- Dlaczego marzenia senne są ważnym elementem psychoterapii?
- Sen najlepszym sposobem na regenerację organizmu
- Narkolepsja - nieuleczalny sen?
- Dlaczego sen jest ważny?
- Jak sobie radzić z zaburzeniami snu?
- Bezruch we śnie, czyli co dzieję się z umysłem podczas koszmarów
- Jak kontrolować swoje sny?
Narkolepsja – ludzie, którzy zasypiają podczas codziennych czynności
Prawdopodobnie najbardziej znanym, ale wciąż dziwnym zaburzeniem snu, jest narkolepsja, która ma tendencję do niespodziewanego usypiania ludzi podczas gdy są oni zaangażowani w normalne, codzienne czynności, takie jak prowadzenie auta, jogging lub zmywanie naczyń.
Narkolepsja jest neurologicznym zaburzeniem snu, które powszechnie utożsamiane jest z zasypianiem w przypadkowej porze dnia. Ta choroba „przenosi” chorego prosto do fazy REM, gdzie ludzie śnią najwięcej marzeń. Rzadziej dotyka głębszych i bardziej wypoczynkowych etapów snu. W konsekwencji chorzy są niezdolni do bycia świadomymi w dłuższym czasie. Przez chorobowe zapadnie w sen nie mają również dostępu do bardziej regenerującej fazy NREM, co powoduje niebezpieczne stany ekstremalnego niewyspania i niemożność do pozostania świadomym po przespaniu się. Kolejnym symptomem może być katapleksja, nagłe wpadnięcie w fazę REM po przeżyciu silnych emocji. Paraliż senny i hipnagogiczne halucynacje (halucynacje towarzyszące paraliżowi sennemu) są też symptomami.
Do końca nie wiadomo, co powoduje narkolepsję. Uważa się ją za zaburzenie autoimmunologiczne, ale może również być genetyczne. Terapia zawiera stymulanty, antydepresanty lub hipnotyczne leki.
Katapleksja – kobieta, która zasypia kiedy się śmieje
Claire Scott ma bardzo rzadkie zaburzenie polegające na tym, że kiedy zaczyna chichotać nagle się przewraca i „odpływa”. Ta matka dwojga dzieci cierpi na katapleksję – chorobę, która sprawia, że mdleje za każdym razem, kiedy zaczyna się śmiać.
- Pewnego dnia moja mała córeczka opowiedziała mi żart, który zasłyszała w szkole. Nie miał nawet za bardzo sensu, ale wybuchnęłam śmiechem. Następną rzecz, jaką pamiętam, to mój mąż podnoszący mnie z kuchennej podłogi – mówi Claire.
Claire zawsze cierpiała na tę chorobę, ale dopiero niedawno została zdiagnozowana.
- Czasami jestem świadoma zanim to się zdarzy, innym razem całkowicie tracę przytomność i zostaję sparaliżowana. Raz przewróciłam się na środku głównej ulicy. Ludzie dziwnie na mnie patrzyli. To naprawdę krępujące – dodaje.
Schorzenie, na które cierpi pani Scott dotyka 5 na 10 000 ludzi. Chorzy na katapleksję doświadczają nagłych, tymczasowych epizodów zaniku napięcia mięśniowego, często spowodowanego przez emocje.
Lunatyczne podjadanie – kobieta, która przytyła prawie 30 kilo podczas snu
Nocne Jedzeniowe Zaburzenie Snu (NSRED), znane również Jedzeniowym Zaburzeniem Snu (SRED), jedzenie senne albo lunatyczne jedzenie to kombinacja zaburzeń snu i zaburzeń łaknienia.
Według lekarzy i psychiatrów, NSRED jest bardzo podobne do Zespołu Jedzenia Nocnego (NES), z tą różnicą, że ci, którzy chorują na NES są całkowicie obudzeni i świadomi swojego objadania się nocą, podczas gdy ci, którzy cierpią na NSRED są śpiący i nieprzytomni, gdy podjadają.
Podczas zajmowania się pożywieniem, pacjenci z NSRES wyróżniają się, ponieważ zwykle jedzą w bardzo niechlujny lub nawet szkodliwy dla siebie sposób. Niektórzy jedzą obiema rękami, podczas gdy inni usiłują jeść bez ich użycia. To okazjonalnie może prowadzić do różnego rodzaju urazów dla chorej osoby.
Pacjentka Anna Ryan nawet nie wiedziała, że cierpi na NSRED, kiedy przez półtora roku utyła 27 kilogramów. Anna po raz pierwszy zobaczyła, że coś jest nie w porządku, kiedy zaczęła męczyć się w środku dnia, mimo że według niej, zażywała wystarczająco dużo odpoczynku w nocy. Zdecydowała, że pójdzie porozmawiać ze swoim lekarzem o swoim braku energii. Ten zasugerował, żeby Anna wzięła udział w badaniu snu, w którym odkryli, że większość nocy była na nogach i się objadała.
Syndrom Niewyjaśnionej Nagłej Śmierci we Śnie – zdrowi mężczyźni, którzy kładą się spać i nigdy się nie budzą
Niemalże wszyscy chcą spokojnie kłaść się spać, ale ten problem może być odmiennie postrzegany przy Syndromie Niewyjaśnionej Nagłej Śmierci. Przy tym zaburzeniu snu zdrowi, młodzi mężczyźni idą spać pewnej nocy i... nigdy już się nie budzą. Te przypadki są bardzo podobne do zjawiska nagłych śmierci niemowląt, które występuje wszędzie. Jedyną różnicą pomiędzy ofiarami jest to, że w tym przypadku są starsze, są mężczyznami i zwykle są rdzennymi mieszkańcami państw Południowej Azji.
Uważa się, że serce chorego po prostu w pewnym momencie przestaje bić. Z braku jakichkolwiek wyjaśnień, ludzie zaczynają tworzyć swoje własne. W Laos niektórzy uważają, że to duch jest winny. Ten duch, przywdziewający postać odtrąconej kobiety, znęca się nad płcią przeciwną. To wierzenie zainspirowało niektórych mężczyzn do przebieranek – śpią w kobiecych ubraniach, aby ukryć się przed duchem. Gdzie indziej natomiast wierzy się, że winowajcą jest po prostu spożywanie zbyt dużej ilości węglowodanów.
Senny paraliż – ludzie którzy zostają nieruchomi nawet po wybudzeniu
Podczas fazy REM, senna aktywność wzrasta i niektóre mięśnie stają się niezdolne do ruchu. Ten tymczasowy paraliż powstrzymuje nas od odgrywania własnych snów i nieintencjonalnego zranienia się. Czasami paraliż pozostaje nawet po wybudzeniu się. Wiesz, że jesteś świadomy i chcesz się poruszyć, ale nie możesz.
Co gorsze, senny paraliż często łączy się z halucynacjami. W jednym z wydanych w 1999 roku Dzienników Badań Nad Snem, 75% studentów, którzy doświadczyli sennego paraliżu, doświadczyli również halucynacji. Nie jest to miłe przeżycie. Ludzie najczęściej doświadczali odczucia czającego się zła wraz z uczuciem bycia duszonym i dławienia się.
To zjawisko dało sennemu paraliżowi miejsce w światowym folklorze. Niektórzy Kanadyjczycy nazywają to „starą wiedźmą”, w Chinach jest to „duch napierający na ciebie”, a w Meksyku „śmierć wspinająca się po tobie”. Nawet dzisiaj niektórzy badacze podejrzewają, że opowieści o porwaniu przez obcych mogą być wyjaśnione przez zjawisko paraliżu sennego.
Zaburzenia snu zwykle są niedoceniane i zbywane jako mało ważne, ale potrafią być wyjątkowo nieznośne dla chorego, zwłaszcza, jeżeli się nie leczy. W niektórych przypadkach jest to również uciążliwe dla najbliższego otoczenia. Lekarze nie do końca umieją określić ich źródło, a dopóki tego nie zrobią, nie można będzie ich skutecznie leczyć. Warto jednak problemy senne zgłaszać lekarzowi, zanim będzie za późno.
Komentarze do: 8 naprawdę zadziwiających zaburzeń snu