Pamięć węchowa

Pewnie nie jednemu z nas zdarzyło się poczuć jakiś zapach, choć przez sekundę, który od razu przypomniał nam konkretną chwilę z przeszłości. Jest to tzw. pamięć węchowa, która nadal jest zagadką dla naukowców - spróbujmy wyjaśnić na czym polega.

Jak zapachy oddziałują na człowieka?

Oczywistym jest, że zapachy mają bardzo duży wpływ na naszą psychikę i samopoczucie. Dzięki badaniom dwóch naukowców - Richarda Axela i Lindy Buck - wiemy, że zapachy oddziałują na pracę ludzkiego mózgu oraz na hormony, które odpowiadają za nasze zachowanie i emocje.

Konkretny zapach może uszczęśliwić, zasmucić, a nawet pobudzić. Może wpłynąć na nasze myślenie i zachowanie. Wiedzą o tym sprzedawcy i handlarze, którzy doskonale zdają sobie sprawę z tego, że zapach pozytywnie lub negatywnie wpływa na klienta. Strategie aromamarketingowe są bardzo często stosowane w sklepach, restauracjach i lokalach. Udowodniono, że w sklepie, gdzie czuć zapach świeżego pieczywa, sprzedaż wzrasta o ok.30 %. Tą samą strategię możemy zaobserwować np. w restauracji, w której przyjemny zapach zachęca do dłuższego pobytu, a tym samym - większego zamówienia.

Dzieje się tak, ponieważ układ węchowy jest bezpośrednio połączony z układem limbicznym, co jest powodem szybkich zmian emocjonalnych u człowieka.

Jak powstaje pamięć węchowa?

Pamięć węchowa jest niezmienna przez całe nasze życie. Raz zapamiętany zapach zawsze będzie kojarzony z konkretną sytuacją, której towarzyszył.

Receptory węchowe rozpoczynają pracę wtedy, gdy dotrą do nich maleńkie cząsteczki zapachu, które nazywane są ligandami. Owe ligandy wpływają na wytworzenie enzymu – jego część dociera do kory mózgowej, gdzie dochodzi do rozpoznania danego zapachu. Natomiast pozostała część tego enzymu dociera do układu limbicznego, który jest odpowiedzialny za emocje i pamięć. Raz poznany zapach zostaje „zapisany” w konkretnym receptorze węchowym – tak właśnie powstaje pamięć węchowa, która jest bardzo ciekawym zjawiskiem.

Może być zaskoczeniem fakt, że nie mamy wpływu na to, który zapach nam się podoba. Bez udziału naszej woli zostaje podjęta decyzja czy dany zapach jest dla nas przyjemny, czy też nie.

Jakie zapachy lubimy najbardziej?

Największe znaczenie mają dla nas te zapachy, które kojarzą się z dzieciństwem, czyli czasem spokoju i radości. Dla każdego może to być co innego - zapach skoszonej trawy, ciasta upieczonego przez mamę, domowego kominka czy ulubionej herbaty. Gdy zdarzy się nam poczuć zapamiętany zapach, nawet kilkanaście lat później, zawsze budzi to w człowieku niesamowite emocje - czujemy się szczęśliwi i zrelaksowani.

Pamięć węchowa jest tajemniczą umiejętnością ludzkiego organizmu. Dzięki zapachowi, który przypadkowo poczujemy, jesteśmy w stanie przypomnieć sobie konkretne wydarzenie z przeszłości, nawet wtedy, gdy nigdy wcześniej nie wspominaliśmy tej chwili. Zapachy są bodźcami, dzięki którym nasza pamięć funkcjonuje na zasadzie synestezji, czyli połączenia zmysłów - wzroku i słuchu (w wyobraźni odtwarzamy konkretny obraz, który jest połączony ze szczególnym, towarzyszącym temu wydarzeniu zapachem). Niesamowite, prawda?

Jagoda Marek