Pomóżmy zwalczyć społeczną stygmatyzację chorób umysłowych wśród nastolatków

Specjaliści zdrowia psychicznego zgodnie przyznają, że wyeliminowanie stygmatyzacji chorób umysłowych, powszechnej wśród młodych ludzi, byłoby istotnym krokiem w kierunku uskutecznienia diagnostyki i leczenia zaburzeń psychicznych. Szczególnie nastolatki borykające się z problemami natury psychicznej narażone są na przejawy stygmatyzacji i wykluczenie ze strony środowiska, w którym żyją.

Zredukowanie wśród młodzieży zachowań czy postaw dyskryminacyjnych pomogłoby nastolatkom, którzy odkrywają u siebie niepokojące objawy, przezwyciężyć opory wobec potrzebnego im leczenia. Pomogłoby to wytworzyć w młodych ludziach świadomość zdrowia psychicznego, a więcej nastolatków z problemami sfery psychicznej udałoby się po specjalistyczną pomoc.

Specjaliści w dziedzinie nauk psychologicznych zauważają jednak, że zbyt mało jest rzeczywistych dowodów na istnienie wśród młodzieży problemu stygmatyzacji osób zaburzonych.

Problem nie tylko rzadko poddawany jest analizie naukowej, ale też brak nam odpowiednich narzędzi do jego pomiaru i oceny. Właśnie dlatego Melissa Pinto, prowadząca badania kliniczne wykładowczyni Szkoły Pielęgniarskiej Frances Payne Bolton, postanowiła przetestować młodzież z południowych rejonów USA, używając stworzonego już wcześniej do podobnych badań narzędzia, jakim jest Kwestionariusz r-AQ (ang. Revision Attribution Questionnaire).

Sondaż przeprowadzony został w kilku południowych stanach, w publicznych i prywatnych szkołach średnich. Uczestniczyło w nim 210 uczniów w wieku 13-18 lat. Sporą część kwestionariusza zajmowały pytania badające emocjonalne reakcje młodzieży wobec osób z zaburzeniami psychicznymi.

Reakcje młodych ludzi na problemy natury psychicznej, które dotykają kogoś z grona ich znajomych, są niezwykle istotną kwestią: od tych reakcji często zależą dalsze losy osoby chorej; to, jak będzie wchodziła w interakcje społeczne, a więc jej zdolności adaptacyjne, itd.
            
Zweryfikowany przez Melissę Pinto Kwestionariusz r-AQ okazał się rzetelnym instrumentem pomiarowym. Wykorzystano go w kolejnych badaniach na innej grupie nastolatków. Wyniki nie tylko potwierdziły rzetelność pomiaru, ale przede wszystkim tezę, że wśród nastolatków rzeczywiście istnieje zjawisko stygmatyzacji osób zaburzonych psychicznie.

Jest to pierwszy krok ku poprawie sytuacji nastolatków dotkniętych zaburzeniami zdrowia psychicznego. Badanie wykazało, że te młode osoby tak bardzo boją się reakcji otoczenia na ich kłopoty, że rezygnują z pomocy specjalistycznej, która jest im wówczas bardzo potrzebna.

Dla młodych ludzi akceptacja ze strony rówieśników jest bardzo ważna. Na podstawie sygnałów odbieranych z otoczenia budują własne przekonania i osądy na temat tego, co jest akceptowalne, a co jest nie do przyjęcia. Jeśli czują, że ich koledzy odwrócą się od nich nie akceptując ich problemów ze zdrowiem psychicznym, boją się do nich przyznać i udać się do specjalisty po fachową poradę czy pomoc.
            
Początki schorzeń psychicznych często objawiają się u osób w wieku do 25 lat. Nie leczone zmiany w psychice, takie jak depresja czy wahania nastroju, mogą wielokrotnie nawracać, a nawet przyjąć formę stanów chronicznych.

Ukrywając niepokojące objawy i odczucia, młodzi ludzie cierpią z powodu trudności w szkole, często też tracą kontrolę nad swym zachowaniem: dopuszczają się aktów przestępczych, nadużywają substancji psychoaktywnych, prowokują niechciane ciąże, czasem podejmują też próby samobójcze.

Pamiętajmy, że jedynym rozwiązaniem tej problematycznej dla młodych osób sytuacji jest zmiana zapatrywań na pojęcie "choroby psychicznej oraz postawy wobec osób psychicznie chorych".

Jak słusznie zauważa Melissa Pinto, "choroba psychiczna to taka sama choroba jak inne. W skutek odpowiedniej terapii chory ma szansę na zupełne wyzdrowienie. Wytworzenie społecznej świadomości kulturowej, w której ludzie mogliby czuć się komfortowo lecząc swoje psychiczne dolegliwości i otwarcie się do nich przyznając przy wsparciu ze strony innych, jest celem, który chcielibyśmy osiągnąć, aby ludziom żyło się po prostu lepiej.’’