Powstrzymaj lęk – opowiedz o nim!

Boimy się pająków, myszy, podróży samolotem, egzaminów… Lista rzeczy, które budzą w nas strach, może być naprawdę długa. I choć bardzo dobrze wiemy, że lęki powstają w nas samych, niełatwo nam je przezwyciężyć. Jak więc sobie z tym radzić? Metody mogą być różne.

Z uczuciem lęku spotykamy się na każdym kroku. Jest ono bardzo ważnym elementem ludzkiej psychiki, ponieważ ma za zadanie ochraniać człowieka przed różnymi niebezpieczeństwami. Istnieje jednak wiele czynników, które budzą w nas nieuzasadniony i paraliżujący strach. Niekiedy boimy się wizyty u lekarza czy trudnego egzaminu. Zazwyczaj codzienne lęki udaje nam się przezwyciężyć. Często sami dochodzimy do wniosku, że powód naszego strachu był zupełnie niegroźny i przesadzony. Zdarza się jednak, że poczucie lęku tkwi znacznie głębiej. Wówczas warto sięgnąć po inne metody.

Kiedy lęk jest na tyle duży, że utrudnia nam normalne życie i nie potrafimy sobie z nim poradzić, pomocna może się okazać wizyta u specjalisty. Większość fobii jest spowodowana faktem, że jakaś sytuacja zostaje przez nas niewłaściwie oceniona. Tym samym nasz strach wywoływany jest na skutek błędnego myślenia, a nie konkretnej sytuacji.

Z podobnego założenia wychodzą psychoterapeuci, którzy na samym początku terapii próbują uświadomić pacjentowi jego błędną ocenę rzeczywistości. Najczęściej musi dojść do konfrontacji z czynnikiem wywołującym strach. W ten sposób pacjent poznaje daną sytuację i doświadcza na własnej skórze, że nie wydarzyło się nic złego – nic, co sobie wcześniej wyobrażał i co wywoływało w nim poczucie lęku. Bardzo często tego typu doświadczenie pozwala uniknąć kolejnych fobii.

Zobacz również:

Inną metodą terapeutyczną, pozwalającą pozbyć się strachu, są medytacje bazujące na skupieniu. Opiera się na nich m.in. terapia poznawczo-behawioralna, którą opisała i rozpowszechniła Marsha Linehan, profesor psychologii z Uniwersytetu w Waszyngtonie. Technika ta bazuje przede wszystkim na zaakceptowaniu obecnej sytuacji, przy założeniu, że jedynie akceptacja danego problemu pozwoli znaleźć rozwiązanie. Bowiem wieczne zastanawianie się - Dlaczego? Czemu akurat ja? Skąd ta niesprawiedliwość? – zabiera cenną energię, przez co utrudnia znalezienie sposobu na wyjście z opresji.

Naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego sprawdzili natomiast, czy rozmowy na temat własnych fobii mogą wpływać na ich łagodzenie. W tym celu przebadano 88 osób z arachnofobią, czyli lękiem przed pająkami. Osoby te zostały poproszone o podejście do klatki z pająkiem i dotknięcie go. Następnie oglądały na monitorze ilustracje z innymi pająkami, przy czym wcześniej zostali podzieleni na cztery grupy. Uczestnicy badania z grupy pierwszej mieli opisywać swoje emocje podczas przyglądania się obrazkom. Ci z grupy drugiej musieli opisać pająki za pomocą neutralnych słów. Osoby z grupy trzeciej miały przyglądać się ilustracjom, myśląc jednocześnie o meblach we własnym mieszkaniu, natomiast zadaniem grupy czwartej była tylko i wyłącznie obserwacja.

Następnie wszyscy uczestnicy badania ponownie opisywali swój lęk i musieli po raz kolejny dotknąć pająka, znajdującego się w klatce. Mogli jednak sami zadecydować o odległości, na jaką zbliżą się do zwierzęcia.

Zdecydowanie najlepiej wypadła grupa pierwsza, czyli osoby, które wcześniej opowiadały o swoim strachu. Tym razem lęk nie był już tak silny, a uczestnicy z tej grupy zbliżyli się bardziej do pająka, niż za pierwszym razem. Najsłabszy wynik uzyskała natomiast grupa trzecia – próba odwrócenia uwagi i skupienia myśli na innych przedmiotach nie przyniosła żadnych rezultatów.

Jedno z niemieckich przysłów mówi: podzielone cierpienie jest połową cierpienia. Opisany powyżej eksperyment z całą pewnością potwierdza tę teorię. Mówienie o swoim lęku oraz dzielenie się przeżyciami i obawami mogą pomóc choć w małym stopniu zredukować nasz strach. Całkiem nieprzydatne w walce z fobią okazuje się natomiast inne znane porzekadło – zagryźć zęby i przeżyć. Należy bowiem pamiętać, że wszelkie próby odwrócenia uwagi od problemu, nie rozwiązują go.

Warto uświadomić sobie, że lęki powstają w naszych umysłach i bardzo często są efektem błędnej oceny danej sytuacji. Kiedy natomiast już dojdzie do konfrontacji z problemem, zazwyczaj okazuje się, że strach ma wielkie oczy, a powód naszych obaw był bezzasadny. Nie zapominajmy również, by otwarcie mówić o naszych lękach i negatywnych emocjach, bowiem może to pomóc złagodzić nasz strach.

Autor:

Katarzyna Giętkowska