Przemoc psychiczna

Przemoc psychiczna jest niejednokrotnie trudna do wychwycenia, zarówno przez otoczenie, jak i samą ofiarę. W odróżnieniu od przemocy fizycznej, nie uwidacznia się tak jednoznacznie, nie da się bowiem zauważyć na ciele śladów pobicia czy maltretowania. Niestety, ciągnąca się latami przemoc psychiczna może mieć bardzo poważne konsekwencje.

Przemoc psychiczna obecna jest zarówno w związkach między dwoma osobami, jak i w rodzinach, gdzie niestety ofiarami stają się również dzieci. Najczęściej sprawcami przemocy psychicznej są mężczyźni, choć ostatnio coraz więcej mówi się o kobietach, które przejmują rolę oprawcy.

Czym jest przemoc psychiczna

Przemocy psychicznej nie towarzyszy bicie, kopanie czy inne akty przemocy fizycznej; opiera się ona przede wszystkim na patologicznej kontroli psychologicznej sprawcy nad ofiarą. Osoba dominująca dąży do tego, aby osaczyć drugą osobą, wzbudzając w niej lęk, poczucie bezsilności i zaniżyć jej samoocenę.

Niestety często ofiary przemocy psychicznej nie zdają sobie sprawy, w jak bardzo toksycznym są związku. Słysząc przez lata, że są nikim, że nic nie potrafią i same sobie w życiu nie poradzą, często zaczynają wierzyć w te słowa i jeszcze bardziej podporządkują się oprawcy, tylko wzmagając jego przewagę nad sobą.

Przemoc psychiczna w związku

Przemoc psychiczną w związku nieformalnym, czy w małżeństwie bardzo trudno rozpoznać, a jeszcze trudnej udowodnić. Często oprawca, który w domu znęca się psychicznie nad drugą osobą, za zewnątrz udaje kochającego, czułego i opiekuńczego partnera. W wyniku tego ofiara przemocy, nawet jeżeli zrozumie toksyczność relacji, w której pozostaje i zechce uzyskać pomoc od bliskich, często spotyka się z niezrozumieniem.

Najczęściej ofiarami przemocy psychicznej padają kobiety, które z natury częściej są bardziej uległe, nierzadko znaczenie mają też źle rozumiane wzorce kulturowe, które każą być mężczyźnie osobą dominującą w relacjach z kobietą.

Formy znęcania się psychicznego nad drugą osobą to np. wyzywanie, obrażanie, zaniżanie samooceny, groźby użycia przemocy, straszenie odejściem, rozwodem czy samobójstwem, nieustanna krytyka, ciągłe podejrzenia o niewierność, zabranianie kontaktów towarzyskich z innymi osobami, jeżeli odbywają się bez osobistego nadzoru osoby dominującej czy nieustanne wmawianie drugiej osobie co jej przystoi, a co nie.

Sprawcę przemocy psychicznej można poznać po tym, że często wpada w furię bez powodu, miewa huśtawki nastrojów, usiłuje przejąć kontrolę nad każdą sferą życia drugiej osoby - nad jej ubiorem, zainteresowaniami, sposobem zachowania się czy poglądami. Nierzadko dochodzi do skrajnych sytuacji takich jak zabieranie kluczy od domu czy samochodu, sprawdzanie korespondencji, wyłączanie telefonu czy zakaz wydawania pieniędzy.

Ofiara poddając się tej kontroli robi wszystko, by tylko zadowolić swojego oprawcę i nie doprowadzić do kolejnego ataku złości; podporządkowuje temu całe swoje życie, często rezygnując lub znacznie ograniczając kontakty z bliskimi i rodziną.

Przemoc psychiczna w rodzinie

Sytuacja jeszcze bardziej staje się skomplikowana, jeżeli ofiarami przemocy stają się dzieci lub inni słabsi członkowie rodziny, np. schorowana babcia czy dziadek mieszkający pod jednych dachem.

Ofierze przemocy, która dodatkowo martwi się o swoje dzieci, ciężej zakończyć toksyczną relację. Zwłaszcza, że często sprawca dąży do zyskania kontroli nad większością sfer życia rodzinnego: nad sposobem wydawania pieniędzy czy metodami wychowawczymi dzieci, nierzadko też skutecznie izolując społecznie swoje ofiary, zabraniając im wychodzenia, spotykania się z innymi czy wypowiadania się na temat kwestii rodzinnych poza domem.

Ofiara domowej przemocy, najczęściej kobieta, która w wyniku nieustannej krytyki partnera ma zaniżoną samoocenę, a dodatkowo straszona jest groźbami wyrządzenia krzywdy dzieciom, często nie jest w stanie sama skutecznie walczyć z oprawcą.

Ważne, żeby pamiętać, że przemoc domowa, niezależnie od tego czy jest fizyczna czy psychiczna, jest przestępstwem ściganym w urzędu i podlega karze do 5 lat pozbawienia wolności.

Konsekwencje przemocy psychicznej

W wyniku nieustannego znęcania się psychicznego, ofiara żyjąc w stanie permanentnego stresu i strachu przed kolejnymi atakami, ma problem z obiektywnym rozpoznaniem problemu. Nie umiejąc odbudować szacunku do samej siebie, ofiara ma większą skłonność do popadania w depresję, nerwicę, może miewać stany lękowe, koszmary nocne czy szukać ukojenia w używkach, takich jak alkohol czy narkotyki, a w ostateczności nawet targnąć się na własne życie.

Autor: Iwona Kopaczek