Psychoanaliza

Psychoanaliza to nie tylko metoda leczenia, kojarząca się z psychologiem zapraszającym pacjenta na kozetkę. To złożona teoria funkcjonowania ludzkiego umysłu, metoda jego badań. Jej elementy są chętnie wykorzystywane przez kulturoznawców czy socjologów. Psychoanaliza pozwala bowiem dotrzeć do tych obszarów umysłu, które pozostają niedostępne w przypadku zastosowania innych metod psychoterapii.

Niepowodzenia w życiu osobistym, notoryczne porażki w pracy, niemożność określenia własnej tożsamości - to tylko kilka problemów, z którymi można sobie poradzić za pomocą psychoanalizy. Często drogą prowadzącą do rozwiązania tych kłopotów jest postawienie sobie pytań dotyczących motywów naszego postępowania. Psychoanaliza pomaga je odkryć.

Co to jest psychoanaliza?

U podstaw psychoanalizy leży teoria o konflikcie pomiędzy nieuświadomionymi siłami kierującymi naszym życiem (popędem życia oraz popędem śmierci) a kulturą. Wskutek tego dysonansu człowiek wytwarza mechanizmy obronne, które mogą przerodzić się w objawy nerwicy.

Psychoanaliza jako metoda leczenia polega na analizowaniu przez przygotowaną do tego osobę (licencjonowanego psychoanalityka) wolnych skojarzeń, fantazji, marzeń sennych, uczuć i zachowań. Nazywana jest ,,mówionym leczeniem". Psychoanaliza odsłania nieuświadomione motywy postępowania, które często po zwerbalizowaniu bywają trudne do przyjęcia dla pacjenta.

Psychoanaliza Zygmunta Freuda

Początki psychoanalizy

Twórcą psychoanalizy, zarówno teorii, jak i metody, był Zygmunt Freud. Na przełomie XIX i XX wieku pokonał opór środowiska w Wiedniu, które niechętnie odniosło się do jego nowatorskich postulatów. Skupił on wokół siebie wielu psychiatrów, którzy rozpropagowali psychoanalizę w innych krajach Europy i w Ameryce. Choć teoria psychoanalizy z czasem ewoluowała, powstawało wiele jej odmian, to ustalenia Freuda wciąż stanowią fundamenty tej metody.

Świadomość, przedświadomość i podświadomość w psychoanalizie

Freud wyodrębnił trzy rodzaje treści: świadome, przedświadome i podświadome. W przypadku tych pierwszych człowiek jest w stanie w swobodny decydować, czy będą one zaprzątać jego uwagę, czy nie. Treści przedświadome można odkryć badając związki łączące treści świadome. Robi się to często na zasadzie skojarzeń. Treści podświadomych nie można wydobyć samodzielnie. Konieczna jest pomoc kogoś z zewnątrz i zastosowanie odpowiedniej metody. Często ten rodzaj treści bywa wypierany.

Id, Ego i Superego

Zygmunt Freud wyr różnił trzy dziedziny życia psychicznego. Pierwsza z nich to Id, dotycząca naturalnych popędów i instynktów. Druga z nich - Ego - odzwierciedla treści dane świadomemu postrzeganiu. Superego z kolei to ta dziedzina życia psychicznego, która obejmuje ideały i normy moralne.

Psychoanaliza a leczenie

Dla kogo psychoanaliza?

Psychoanaliza jest wskazana dla osób, które borykają się z poważnymi problemami: nie mogą nawiązać bliskiej relacji z drugim człowiekiem, nieustannie ponoszą porażki w pracy, nie mogą sobie poradzić z własna seksualnością. Psychoanaliza dedykowana jest również tym, u których traumatyczne doświadczenia z przeszłości wpływają negatywnie na jakość codziennego życia. Częstymi objawami u pacjentów psychoanalityków są: lęk przed tym, co przyniesie przyszłość, stany depresyjne i dolegliwości cielesne, dla których lekarze nie znajdują uzasadnienia.

Czy psychoanaliza jest skuteczna?

Pozytywne efekty terapii stwierdzono podczas badań w Sztokholmie w 1997 roku. Analizowano grupę pacjentów leczoną przez 4 lata metodą psychoanalizy. Stwierdzono, że pozytywy są tym większe, im dłużej trwa terapia. Obecnie skuteczność różnych odmian psychoanalizy bada Towarzystwo Psychoterapii Analitycznej w Wielkiej Brytanii.

Psychoanaliza, by była skuteczna, wymaga od pacjenta zaangażowania. Należy też, w przypadku zdecydowania się na tę metodę leczenia, liczyć się z poświęceniem sporej ilości czasu i niemałymi kosztami - choć cena jednego spotkania nie jest wygórowana, to aby psychoanaliza przyniosła efekt, z terapeutą należy spotykać się kilka razy w tygodniu.

Autor: Justyna Błasiak