Psychologiczna kontrola rodziców może mieć negatywny wpływ na przyszłe relacje ich dzieci

Zgodnie z najnowszymi badaniami, nastolatki których rodzice stosują wobec nich techniki kontroli i psychologicznego nacisku (jak np. wpędzanie w poczucie winy) mają problemy z rozwiązywaniem konfliktów w dorosłym życiu.

- Jeśli nie zgadzasz się z drugą osobą, należy dać jej to do zrozumienia w taki sposób, aby nie zrujnować jej poczucia własnej wartości i wiary w swoje przekonania. To ważne, żeby utrzymywać zdrowe relacje międzyludzkie - mówi autorka badań Barbara Oudekerk, psycholog z Uniwersytetu Virginia w Charlottesville.

Poprzednie badania pokazały, że nastolatki, które podczas konfliktów ostro bronią swoich racji, w przyszłości mogą zachowywać się agresywnie w relacjach z partnerami. Ponadto mogą pojawiać się u nich stany depresyjne i uczucie osamotnienia w dorosłym życiu.

W badaniu wzięło udział 184 nastolatków w wieku 13 lat. Powtórzono je, gdy uczestnicy osiągnęli 18 lat. Odpowiadali oni na pytania o to, jak często ich matka bądź ojciec wywierali na nich psychiczny nacisk, np. poprzez wywoływanie poczucia winy, otaczanie zaborczą miłością, wychowywanie w poczuciu strachu lub stosowanie innych technik manipulacyjnych.

Potrójne badania

Niektórzy rodzice manipulują swoimi dziećmi, mówiąc np. „Jeśli mnie kochasz, nie zrobisz nic, co by mnie zmartwiło” albo poprzez bycie oschłym, gdy pojawia się między nimi różnica zdań.

Naukowcy sprawdzili również zdolność nastolatków do uzasadniania swoich odczuć, okazywania czułości i przywiązania oraz to, czy czują się „odrębną, niezależną jednostką” - kolejno w wieku 13, 18 i 21 lat. W tym celu przeprowadzano wywiady z najbliższymi przyjaciółmi uczestników badania. Wyniki opublikowano w piśmie Child Development.

W jednej z części testów naukowcy obserwowali nagrania, na których uczestnicy i ich przyjaciele bądź sympatie kłócą się. W interakcjach tych zwracali uwagę na oznaki pewności siebie, czułości i skłonności do współpracy względem drugiej osoby.

Za dużo kontroli to problemy z relacjami w przyszłości

- Im więcej psychologicznej kontroli stosowali wobec swoich dzieci rodzice, tym więcej miały one problemów z ugruntowaniem swojej niezależności i poczucia bliskości w trakcie konfliktów z przyjaciółmi i sympatiami - tak o wynikach badań mówi serwisowi „Reuters Health” Barbara Oudekerk.

- Ponadto im więcej takiej kontroli doświadczali ze strony rodziców ich dzieci, tym mniej skłonne były one do wyrażania własnych opinii czy uzasadniania własnych nastrojów w przyjazny sposób i z nastawieniem na współpracę. Nie jesteśmy jednak w stanie powiedzieć, gdzie przebiega granica między „za dużo kontroli” a „w normie” - tłumaczy Oudekerk.

Naukowcy nie wiedzą, dlaczego psychologiczny nacisk rodziców prowadzi do mniejszego poczucia niezależności i przywiązania do swoich bliskich w późniejszym życiu. Tego typu praktyki mogą skutkować wykształceniem się w młodych ludziach przekonania, że niezgadzanie się z rodzicami może niszczyć ich relacje, więc aby tego uniknąć – lepiej zawsze się z nimi zgadzać.

Anna Orzechowska