PTSD - objawy i leczenie

PTSD to inaczej zespół stresu pourazowego. Występuje po traumatycznym przeżyciu lub wydarzeniu, które dotknęło daną osobę Zdarzają się, że na PTSD zapadają osoby, które miały pośredni kontakt ze stresującymi faktami, na przykład żony żołnierzy lub korespondentów wojennych. Jest to choroba, wymagająca długotrwałej terapii, ale leczenie jest skuteczne i pomaga wrócić do normalnego życia.

Przyczyny PTSD

Chorobę może wywołać wiele czynników, wszystko zależy od osobowości i odporności psychicznej człowieka. Najbardziej powszechne powody, po których wystąpić może zespół stresu pourazowego to: zdiagnozowanie poważnej choroby u siebie lub osoby bliskiej, bycie świadkiem lub uczestnikiem katastrofy (drogowej, naturalnej), okaleczenie, porwanie lub śmierć bliskiej osoby, uczestnictwo w wojnie (bierne lub aktywne, pośrednie lub bezpośrednie).

Objawy PTSD

Wspomnienia i koszmary – często nawracające w nieoczekiwanych momentach, dotyczące bezpośrednio wydarzenia, powodującego uraz. Koszmary powodują problemy ze snem, co prowadzi do drażliwości i problemów z koncentracją.

Napady lękowe – uniemożliwiają normalne funkcjonowanie, osoba dotknięta chorobą izoluje się z obawy przed powrotem lęku. Czynników powodujących strach jest niezliczona ilość – może to być kształt, zapach, cień, kolor przypominające owe zdarzenie. Osoba chora przestaje uważać świat za bezpieczny – wszędzie dostrzega zagrożenie i niesprawiedliwość. Nie potrafi także zaufać ludziom, w obawie przed krzywdą z ich strony.

Negatywne emocje – szereg silnych uczuć, z którymi zmaga się osoba cierpiąca na stres pourazowy. Są to drażliwość, zmiany nastroju, gniew – wynikają zazwyczaj z poczucia osamotnienia, ponieważ nikt nie jest w stanie zrozumieć, co ten człowiek przeżywa. Często występuje także wstyd i poczucie winy, na przykład u żołnierzy, którzy obwiniają się, że to oni przeżyli, a koledzy zginęli w akcji.

Brak emocji – zespołowi stresu pourazowego towarzyszy apatia, odrętwienie emocjonalne. Chory nie jest w stanie wyrazić swoich uczuć, przeżywa wszystko wewnątrz, co tylko nakręca spiralę – tłumienie emocji pogarsza stan chorego. Często też odcina się świadomie, myśląc, że „wyłączając” uczucia, przestanie myśleć o urazie. Po przeżytej traumie, takiej osobie trudno jest zintegrować się ze społeczeństwem, szczególnie, gdy towarzyszy jej myśl, że jest nierozumiana.

Ciągła irytacja – zazwyczaj nie tylko na wszystkich ludzi wokół, ale także na samego siebie. Chory wyrzuca sobie, że jest słaby, bo nie potrafi poradzić sobie z problemem, jest ciężarem dla rodziny, która przez niego cierpi. Najbliższe osoby są najbardziej poszkodowane, bo to na nich spadają wyładowania emocji i uczuć, z którymi zmaga się dana osoba.

Bezustanne napięcie – utrzymywanie organizmu w ciągłej gotowości do walki lub ucieczki jest typowym objawem zespołu stresu pourazowego. Taka osoba chce mieć pewność, że zdąży się uratować, kiedy nadejdzie kolejne niebezpieczeństwo.

Nadużywanie alkoholu, narkotyków – chory chce zapomnieć o stresie, uwolnić się od wspomnień, wywołanych przez traumatyczne wydarzenia. Sięga więc po używki, które dają ulgę. Należy jednak pamiętać, że wytchnienie jest chwilowe – następnego dnia lub gdy narkotyk przestanie działać, negatywne emocje wracają ze zdwojoną siłą. Jest to bardzo niebezpieczne, bo chory znów sięga po używki, co doprowadza do uzależnienia i przede wszystkim wyniszczenia organizmu.

Unikanie miejsc, sytuacji, osób związanych z traumą. To sposób ucieczki i zabezpieczenia się od powrotu wspomnień i przeżywania stresu od początku.

Leczenie

Zespół stresu pourazowego to choroba psychiczna, dlatego podczas leczenia musi być stosowana psychoterapia. Najlepiej, gdy jest ona prowadzona przez osoby lub ośrodek, które mają doświadczenie w tego typu przypadkach. Często terapia wspomagana jest lekami, działającymi uspokajająco i antystresowo. Rozmowa z psychiatrą pomaga choremu „wyrzucić” z siebie wszelkie negatywne emocje i uwolnić się od dręczących wspomnień. Osoba leczona ma także przede wszystkim poczucie zrozumienia oraz uświadamia sobie, że nie pozostaje sama z problemem.

Podczas leczenia bardzo ważne jest wsparcie rodziny, dlatego terapii często poddawane są także osoby bliskie, które uczą się, jak zachowywać się w stosunku do chorego, by pomóc w leczeniu. Każdy uraz jest inny, dlatego terapia musi być indywidualnie przystosowana do każdego pacjenta – nie ma uniwersalnej metody leczenia, tak jak nie ma dwóch takich samych osobowości. Bardzo ważne jest także wczesne wykrycie zespołu stresu pourazowego, ponieważ wtedy łatwiej wyleczyć chorobę całkowicie. Jeśli dostrzeżesz objawy PTSD u siebie lub osoby bliskiej, jak najszybciej skonsultuj się z terapeutą – wspólne leczenie pomoże znów wieść normalne życie.

Paulina Padzik