Techniki manipulacji

Techniki manipulacji opierają się na działaniach, których celem jest wywarcie wpływu na jednostkę bądź grupę osób. Zaburzają one możliwość świadomego podjęcia decyzji. Najczęściej osoba zmanipulowana jest przekonana o tym, że w pełni świadomie podjęła decyzję samodzielnie. W rzeczywistości jednak stała się marionetką w rękach manipulatora i perfekcyjnie wykonała jego plan, który wdrożył dzięki zastosowaniu odpowiedniej techniki manipulacyjnej.

W XXI wieku wiedza z psychologii wykorzystywana jest w wielu dziedzinach życia i ma za zadanie ułatwiać ludziom osiąganie wyznaczonych celów. Tak jest z technikami manipulacji, które kształtują obecne media, politykę, reklamę, marketing, relacje zawodowe, a nawet niekiedy prywatne relacje międzyludzkie. Poniżej przedstawiamy najczęściej stosowane techniki manipulacji.

Technika manipulacji „drzwiami w twarz”

Polega na tym, że początkowo prosimy drugą osobę o wykonanie jakiejś prośby, która nie jest łatwa do spełnienia. Jesteśmy przygotowani na to, że spotkamy się z odmową i gdy tak się dzieje, prosimy o spełnienie innej przysługi, tej na której nam najbardziej zależy. Wymaga ona znacznie mniej poświęcenia niż pierwsza, a że jako ludzie zazwyczaj nie potrafimy odmawiać kilka razy z rzędu, więc druga prośba zazwyczaj zostaje spełniona i w ten sposób osiągamy wyznaczony cel. Ta technika jest o tyle zwodnicza, że osoba zmanipulowana odczuwa wewnętrzną dumę i radość, że jest świetnym negocjatorem, bo przecież nie zgodziła się na wykonanie pierwszej, zupełnie niekorzystnej dla niej prośby.

Technika manipulacji społecznego dowodu słuszności

Często wahamy się i nie wiemy jaką decyzję podjąć. Szukamy wtedy rady albo potwierdzenia słuszności naszego wyboru. Czasem zanim zdecydujemy się na zakup nowej rzeczy, czytamy na temat tego produktu informacje w internecie. Kolejna technika manipulacji wykorzystuje tę naszą wrodzoną chęć upewnienia się, że postępujemy właściwie. Gdy czytamy informację typu: 95% badanych wybrało właśnie nasz produkt, sprawdźmy, kto brał udział w tych badaniach - starajmy się podchodzić do każdej informacji z rezerwą i sprawdzajmy ją.

Technika manipulacji: reguła wzajemności

Ta technika manipulacji opiera się na ogólnie przyjętej zasadzie, że tej osobie, która wyświadczyła nam jakąś przysługę, musimy się odwdzięczyć. Wynika to z naszego dobrego wychowania i silnych zasad moralnych. W praktyce jednak często bywa to zgubne i inni łatwo to wykorzystują. Nie warto wykonywać czyjejś prośby tylko dlatego, że czujemy się do tego zobligowani. Technika manipulacji opierająca się na regule wzajemności najczęściej wykorzystywana jest w handlu. Sprzedający wręczając nam drobny upominek, chce wyegzekwować od nas zakup pełnowymiarowego produktu. Dlatego gdy dostajemy prezent, zastanówmy się, czy ofiarodawca dał go nam bezinteresownie, czy może chce od nas w zamian coś innego.

Technika manipulacji: reguła autorytetu

Każdy z nas ma swoje guru - osobę, której zdanie ceni wysoko. Może być to nasz szef, profesor z uniwersytetu, osoba publiczna, nawet celebryta. Niestety z natury jesteśmy bardzo posłuszni wobec swoich autorytetów, a to powoduje, że często sugerujemy się bardziej ich opinią niż własną. Doskonale zdają sobie z tego sprawę reklamodawcy, którzy do kampanii reklamowych zatrudniają znane i popularne osoby lub specjalistów z danej dziedziny. Następnym razem, gdy będziesz chciał ulec opinii autorytetu, postaraj się odpowiedzieć na pytanie, czy dana osoba rzeczywiście jest fachowcem i wie co mówi. Gwarantujemy, że w większości przypadków odpowiedź będzie negatywna.

Technika manipulacji: reguła lubienia i sympatii

Aby mieć na kogoś większy wpływ, należy na początku zaprzyjaźnić się z nim i zdobyć jego zaufanie sympatią, którą mu okazujemy. Każdy z nas czuje się bardziej komfortowo wtedy, gdy jest lubiany i akceptowany, a komplementy od zawsze skracają dystans dzielący ludzi, a wtedy łatwiej kimś manipulować. Badania naukowe dowodzą, że znacznie częściej ulegamy, wtedy gdy proszący o przysługę jest do nas podobny w zachowaniu, ubiorze czy poczuciu humoru. Warto umieć bronić się przed tą techniką manipulacji, zwłaszcza, że jest ona niezwykle popularna, choćby w handlu. Należy trzymać dystans w relacji kupujący - sprzedawca i nie brać do siebie wszystkich komplementów, którymi jesteśmy obdarowywani.

Technika manipulacji: reguła konsekwencji i zaangażowania

W naszej kulturze konsekwencja jest definiowane jako zaleta. Ludzie, którzy szybko ulegają zmianom nie są tak szanowani i cenieni społecznie jak ci, którzy są wierni tym samym przekonaniom od lat. Jednak bardzo często stajemy się niewolnikami własnej bezkompromisowości i za wszelka cenę nie chcemy zrezygnować z postępowania wedle wytyczonego przez nas schematu, mimo że niejednokrotnie bywa on błędny i mamy tego świadomość. Jeśli czujemy, że nasza konsekwencja jest dla nas niekorzystna, nie bójmy się jej przerwać.

Autor: Dagmara Bęben