Zaburzenia świadomości

Świadomość to stan, w którym dana jednostka prawidłowo orientuje się w otaczającym ją środowisku, czyli reaguje na bodźce zewnętrzne jak i wewnętrzne. Z pewnych przyczyn zdarza się, że pojawiają się zakłócenia, czyli tzw. zaburzenia świadomości, które powodują niemożność odnalezienia się w otoczeniu przez daną osobę.

Zaburzenia świadomości są coraz częstszym problemem współczesnego człowieka. Zazwyczaj jest to spowodowane pojawieniem się jakiś niebezpiecznych chorób, mogą być również wywołane w następstwie wypadku. Odrębnymi przypadkami są narkomani, których układ nerwowy został wyniszczony przez przyjmowanie substancji psychotropowych. Z biegiem i rozwojem cywilizacji, zaburzenia świadomości stały się coraz częściej występującym problemem.

Przyczyny zaburzenia świadomości

Źródeł powodujących zaburzenia świadomości jest wiele. Same przyczyny wpływają również na stopień nasilenia objawów, czyli siłę natężenia choroby. Czynniki powodujące powstanie choroby można podzielić na zaburzenia wtórne i pierwotne.

Pierwotne zaburzenia świadomości:

udar mózgu,
krwotok,
zapalenie opon mózgowych,
padaczka,
guzy mózgu,
urazy czaszkowo-mózgowe.

Wtórne zaburzenia świadomości:

zatrucia alkoholem lub lekami,
zatrucia czadem,
wpływ czynników fizycznych,
promieniowanie,
porażenie prądem,
śpiączka cukrzycowa lub moczniowa,
wstrząsy anafilaktyczne.

Niektóre przyczyny mogą być bardzo niespecyficzne. W przypadku bezsenności czy depresji również może pojawić się zaburzona świadomość, czyli precyzyjnie mówiąc – nieprawidłowe przyjmowanie i „odbijanie” bodźców zewnętrznych oraz wewnętrznych, które w swojej charakterystyce są złożonymi informacjami interpretowanymi między innymi przez układ nerwowy. Tak jak już zostało wspomniane, stopień zaburzenia zależy również od samego źródła powodującego problemy ze świadomością.

Przykładowo w bezsenności skutkiem jest zaburzona świadomość, która charakteryzuje się opóźnionym reagowanie na bodźce. Po bezsennej nocy, jednostka wstaje i idąc ulicami miasta odbiera wszystkie elementy i bodźce otaczające jej osobę nieprawidłowo, ponieważ wydają się nie do końca realistyczne. Podczas samej rozmowy, słowa nie do końca docierają, powstaje potrzeba ich kilkakrotnego powtórzenia, a sama odpowiedź niekoniecznie jest racjonalna i płynnie zbudowana. Dodatkowo wśród objawów znajdują się również brak koncentracji i skupienia uwagi. Resumując, jednostka nie jest w stanie wykonywać bardziej złożonych i wymagających czynności.

Rodzaje zaburzeń świadomości

Zaburzenia świadomości dzielimy na dwa rodzaje: ilościowe i jakościowe. Oprócz cech różniących obydwa rodzaje istnieją takie, które są wspólne. Zaliczamy do nich między innymi różnie nasilone cechy dezorientacji, izolację od rzeczywistości, która jest realna, a wyrażana jest przez sposób postrzegania otoczenia i trudnością w koncentracji. Dodatkowo wspólnymi cechami jest zaburzenie procesu pamięci jak i pogorszenie prawidłowego toku myślenia, który również posiada różne stopnie nasilenia.

Zobacz również:

Ilościowe zaburzenia świadomości:

Charakterystyczną cechą tego rodzaju zaburzeń jest sam objaw, który przypomina stan człowieka na krótko przed zaśnięciem. Osoba, u której występują ilościowe zaburzenia, wydawać może się zagubiona i mało kontaktowa, ponieważ nie będzie potrafić inicjować żadnego słownego kontaktu, a na pytania nie jest w stanie udzielić odpowiedzi. Proces myślenia jest lekko opóźniony, a sama świadomość przymglona. Ten rodzaj występuje u ludzi między innymi cierpiących na bezsenność czy po wyczerpaniu organizmu. Można podzielić go na cztery stopnie:

Świadomość przymglona – w której kontakt słowny i możliwość udzielania krótkich i prostych odpowiedzi jest zachowana. Sama orientacja w czasie jest lekko zachwiana.
Senność – w tym stopniu ilościowego zaburzenia świadomości pojawia się już bardzo utrudniony kontakt słowny, a odpowiedź u jednostki pojawia się dopiero po kilkukrotnym powtórzeniu danego pytania.
Pół śpiączka – w tym przypadku zachowane zostaje głównie reakcje na ból, a kontakt słowny jest praktycznie niemożliwy.
Śpiączka – u jednostki nie występują reakcje na słowa, ból i inne bodźce. Dodatkowo, stopniowo zanikają zdolności manualne.

Jakościowe zaburzenia świadomości

W przypadku jakościowych zaburzeń, stan świadomości pacjenta ocenia się za pomocą funkcji świadomościowej, czyli w sposób, w jaki myśli dany pacjent oraz klarowności jego myślenia i świadomości, jak również funkcji orientacyjnej. Samą orientację można rozumieć na dwa sposoby.

Orientacja allopsychiczna – dotyczy głównie świadomości miejsca, sytuacji jak i czasu, w której znajduje się jednostka.
Orientacja autopsychiczne – zalicza się do niej świadomość podstawowych informacji o sobie, czyli imię czy nazwisko.

Do przykładów zaburzenia świadomości jakościowej zaliczyć możemy całe zespoły, które charakteryzują się różnorodnym stadium objawów:

Zespół majaczeniowy – inaczej ujmując, określenie tego zespołu, można powiedzieć, że jest to zaburzona orientacja allopsychiczna. Przyczyny stanu majaczeniowego są bardzo różnorodne, wywołane mogą zostać przez alkohol, narkotyki lub pojawiają się przy bardzo wysokiej gorączce. W zespole majaczeniowym pojawiają się omamy słuchowe, iluzje, urojenia, wzrokowe a rzadko również omamy słowne. Świadomość chorego jest zaburzona i trudno orientować mu się w czasie rzeczywistym.
Zespół pomroczny – nazywany również zespołem zamroczeniowym. Charakteryzuje się występowaniem pewnych omamów, lęków, gniewu lub zaburzeń myślenia pomimo reakcji pacjenta na proste bodźce zewnętrzne. Mogą pojawić się również lekkie postacie amnezji.
Zespół onejriodalny – bardzo rzadkie, ale również zaawansowane stadium zaburzeń świadomości. Chorym wydaje się, że uczestniczą w wydarzeniach historycznych, a sama świadomość u pacjenta jest typem falującym.
Zespół splątaniowy – Bardzo zaawansowany zespół zaburzeń świadomości. Z chorym nie ma praktycznie żadnego kontaktu, zwłaszcza słownego. Pacjent wykazuje się również wzmożoną aktywnością ruchową, plątaniną ruchową i bezwładnymi omamami. W dodatku zespół splątaniowy posiada również ostry stan.

Jak rozpoznać zaburzenia świadomości?

W zależności od stanu pacjenta, możliwość rozpoznania zaburzeń świadomości jest bardzo różnorodna. Jeżeli choroba jest bardzo silna, a zaburzenia nie pozwalają normalnie funkcjonować danej osobie, to w bardzo szybki sposób można rozpoznać chorobę i pomóc konkretnemu pacjentowi. W innych przypadkach, nie każdy może być świadom zaburzeń. Jest to uczucie nie pełnej świadomości i nieprecyzyjnego odbierania bodźców ze świata zewnętrznego. Pytania zadawane przez innych, wymagają wielokrotnego powtórzenia, a odpowiedź wymaga chwili skupienia, czasu i dłuższego przemyślenia. Najłatwiej rozpoznać jednak chorobę w momencie, kiedy wymagana jest bardzo szybka reakcja. Osoba z zaburzeniami świadomości nie będzie w stanie całkowicie odpowiedzieć, zareagować lub po prostu całkowicie pogubi się we wszystkim. Poważne zaburzenia mogą przypominać moment tuż przed zaśnięciem, kiedy odczuwa się jeszcze, że wszystko wokół funkcjonuje, ale nie jest w stanie się normalnie reagować na wszelkie bodźce.

Leczenie zaburzeń świadomości

Leczenie jest zależne od przyczyn, kiedy zaburzenia są wywołane bezsennością, dłuższym okresem spożywania alkoholu czy podobnymi przyczynami, to metoda leczenia jest bardzo prosta do ustalenia. Rehabilitacja organizmu i leczenie farmakologiczne. Same antybiotyki są jednak podawane przy różnym stadium choroby, ich dawkowanie i rodzaj dobierany jest oczywiście ze względu na objawy. W innych przypadkach stosować można również psychoterapię, jednak to głównie w tych poważniejszych przypadkach.

Autor: Damian Nowaczek