Zaufaj instynktowi: decyzje oparte na instynkcie mają zaskakująco pozytywne wyniki

Podejmowanie decyzji jest nieodłączną i jedną z najbardziej tajemniczych części ludzkiego doświadczenia. Przez wieki naukowcy zachodzili w głowę jak radzić sobie z czymś tak trudnym, jak podjęcie wyboru: A lub B, strony lewej lub prawej, Północy lub Południa, i jak instynkt i intelekt działają razem w tym procesie. Nowe badanie dowodzi, że stare powiedzenie "Co nagle, to po diable" może być jednak mniej prawdziwe, niż sądzono wcześniej.

W eksperymencie behawioralnym prof. Marius Usher z Tel Aviv University's School of Psychological Sciences pokazał, że intuicja to zaskakująco silne i celne narzędzie. Uczestnicy zmuszeni do dokonania wyboru pomiędzy dwiema opcjami na podstawie samego instynktu, podejmowali właściwą decyzję nawet w 90% przypadków.

Wyniki badania zostały ostatnio opublikowane w czasopiśmie PNAS.

Nawet na poziomie intuicyjnym ważną częścią podejmowania decyzji jest "integracja wartości" - czyli, biorąc pod uwagę pozytywne i negatywne czynniki każdej opcji, pokazanie ogólnego obrazu, tłumaczy pforesor Usher. Przykładem może być rozważanie mocnych i słabych stron mieszkań do wynajęcia albo kandydatów do pracy. Różne istotne kryteria przyczyniają się do procesu podejmowania decyzji.

Badanie pokazuje, że ludzie mają niezwykłą zdolność do łączenia wartości, kiedy robią to intuicyjnie. A to wskazuje, że mózg ludzki może posiadać systemu specjalizujący się w obliczaniu średniej wartości. Może to być system operacyjny, na którym zbudowane są wspólne procesy decyzyjne.

Aby dotrzeć do rdzenia tego systemu, prof. Usher zaprojektował eksperyment, by przepuścić uczestników przez starannie kontrolowany proces podejmowania decyzji.

Na ekranie komputera uczestnikom pokazano sekwencje par liczb w krótkim odstępie czasu. Uczestnicy zostali poproszeni o wybranie, które z dwóch grup liczb miały najwyższą średnią.

Ponieważ numery zmieniały się bardzo szybko - dwie do czterech par pokazywanych w ciągu sekundy - uczestnicy nie byli w stanie zapamiętać numerów albo obliczyć średniej poprawnie. Aby określić najwyższą średnią w każdej grupie, musili polegać na "intuicyjnej arytmetyce".

Uczestnicy byli w stanie niespodziewanie szybko wyliczyć dokładnie inne wartości. Udawało im się także przetwarzać duże ilości danych - w rzeczywistości, ich dokładność zwiększyła się w odniesieniu do ilości danych, które zostały przedstawione. Kiedy pokazano im np. 6 par liczb, uczestnicy trafiali dokładnie w 65% przypadków, ale kiedy pokazano im 24 pary, dokładność wzrosła do ok. 90%.

Intuicyjnie, mózg człowieka ma zdolność do przyjmowania wielu informacji i stwierdzaniu ogólnej wartości, twierdzi prof. Usher. Można ufać instyktowi, by podjąć jakościową decyzję.

Oczywiście, intuicja jest również przedmiotem pewnych uprzedzeń, wyjaśnia prof. Usher, i prowadzi do większego ryzyka, które jednak ludzie są gotowi podjąć.

Naukowcy zaangażowali uczestników także w rozwiązywanie testów, mierzących ich skłonności do podejmowania ryzyka.

Wyniki były zaskakujące - większość z nich podejmowała ryzyko. W obliczu wyboru między dwoma zestawami liczb o tej samej średniej, jednym o wąskiej dystrybucji, tj. 45 i 55, i drugim o szerokiej dystrybucji, ludzie prędzej podejmowali ryzyko wyboru tych pierwszych, niż obstawali przy opcji "bezpiecznej".

Choć praca ta była oparta na behawioralnym eksperymencie, prof. Usher twierdzi, że ciekawym byłoby następnie zmierzyć aktywność mózgu poprzez próbę odkrycia fizjologicznych aspektów integracji wartości.