Zmiany psychologiczne spowodowane przez wiek

Starość nieuchronnie wiąże się z upływającym czasem. Jest naturalnym procesem, tak samo jak narodziny i umieranie. Nie da się powstrzymać ani odwrócić zmian zachodzących w organizmie. Można je jedynie zaakceptować i zminimalizować. Poznaj je, a zrozumiesz swoich rodziców czy dziadków. Będziesz wiedział, co czeka i ciebie.

Za horyzontem młodości

Zmiany, jakie dokonują się u ludzi starszych, dotyczą funkcjonowania fizycznego, jak i psychicznego. Nie zawsze i nie wszystkie występują w jednakowym natężeniu i u każdego. Niektórzy ludzie, pomimo swego dojrzałego wieku, zachowują pełnię zdrowia.

Najczęściej jednak nasi nestorzy borykają się z wieloma problemami swojego wieku. Zmiany fizyczne są dostrzegalne na pierwszy rzut oka. Tego, jak zmienia się psychika i stan ducha starszych ludzi, nie widać od razu, a niestety zmiany te są niejednokrotnie najbardziej uciążliwe. Szczególnie dla najbliższego otoczenia osób w podeszłym wieku. Starsi nie zawsze zdają sobie z nich sprawę. Jeżeli jednak mają świadomość zachodzących zmian psychicznych, mogą być podwójnie nieszczęśliwi. To bowiem wiara w swoją siłę wewnętrzną i umysł czyni człowieka szczęśliwym.

Czego dotyczą zmiany psychologiczne u osób starszych?

Zmiany w obrębie psychiki osób starszych mają związek z funkcjonowaniem intelektualnym oraz osobowościowym.
U ludzi w podeszłym wieku następuje ograniczenie zdolności intelektualnych, co jest przykrą, ale niestety nieodwracalną zmianą. Osoby starsze potrzebują więcej czasu na wykonanie jakiejś czynności, często sobie nie radząc, np. obsługa telefonu komórkowego, pralki i innych nowych gadżetów technologicznych.

Muszą poświęcić więcej uwagi, aby coś zapamiętać, zrozumieć. Ograniczone są więc zdolności rozwiązywania problemów. Starcom nie chce się (ponieważ potrzebują na to sporo czasu) udzielać rad, które mogłyby ulepszyć funkcjonowanie czegoś. Jeżeli pojawiają się problemy są spychane są na drugi plan lub pojawia się bezradność.

Zobacz również:

Pamiętać by się chciało, ale…

Zapominanie zdarza się ludziom młodym i w pełni zdrowym. Ludzie starsi najczęściej nie pamiętają bieżących spraw i jest to naturalna kolej rzeczy. Na osłabienie pamięci cierpi prawie każdy w podeszłym wieku. Często zdarza, że się osoby starsze lepiej pamiętają zdarzenia z dalekiej przeszłości niż to, co wydarzyło się wczoraj czy przed chwilą. Mogą opowiadać długie historie z czasów młodości, a z pamięci umykają im imiona i adresy najbliższych.

Zmiany zachodzące w pamięci ludzi starszych, oprócz tego, że dla nich samych są bardzo nieprzyjemne, mogą prowadzić do nieszczęść. Wiele osób ginie, czy ulega wypadkom drogowym. Zaniki pamięci mogą ponadto sugerować poważne choroby wieku starczego, jak Alzheimer.

Zmiany pojawiają się w języku i sposobie wyrażania się. Ludzie starsi inaczej się wysławiają i w nietypowy sposób wyrażają siebie i swoje myśli. Pewne normy i zasady kulturalnego zachowania się są przez nich pomijane. Pojawia się natomiast postępowanie cechujące małe dzieci zarówno w języku, jak i w wyrażaniu swoich potrzeb fizycznych i psychicznych.

Zmienia się spontaniczność myślenia. Właściwie zaczyna jej brakować. Brak u ludzi starszych dążenia do nowych rozwiązań. Posługują się raczej wyuczonymi przez lata sposobami postępowania, zasady etyczne i światopogląd się nie ulegają zmianom, nawet w przypadku ich bezsensowności.

Zmiany charakteru i osobowości

Osobowość ludzi starszych nie zmienia się, o ile nie dojdzie do patologii w postaci demencji czy otępienia. Również w przypadku depresji pojawiają się pewne zmiany, których nie należy lekceważyć.

Ludzie starsi nie lubią zmian i innowacyjnych rzeczy w swoim otoczeniu. Wolą pozostać przy tym co znają i wiedzą, jak należy z tym postępować. Znacznie spada poziom zainteresowań. Człowiek, gdy jest już w podeszłym wieku, lekceważy to co nowe, także młode pokolenie. Widać tu związek z ograniczeniem zdolności intelektualnych czy rozwiązywania problemów.

W myśl przysłowia „starych drzew się nie przesadza” ludzi starsi nie lubią zmieniać miejsca zamieszkania. Nie potrafią lub jest im niezwykle trudno zaadoptować się w nowych warunkach mieszkaniowych czy życiowych. Nawet jednorazowy nocleg poza domem może stanowić problem. Wszystko co nowe, nieoczekiwane wywołuje lęk i niepokój.

Charakter ludzi starszych nie ulega zmianie. Pojawia się natomiast nasilenie cech charakteru widocznych w młodości - występują tzw. cechy karykaturalne. Osoba sympatyczna, może się stać przesadnia miła, a złośnik nadal, możliwe, że bardziej, będzie złośliwy i nieprzyjemny dla otoczenia.

Starzenie się nie jest łatwym ani przyjemnym procesem. Czeka każdego. Nie wszyscy muszą jednak borykać się z problemami opisanymi powyżej. Aby zapobiegać lub minimalizować zachodzenie zmian psychologicznych wieku starczego, należy prowokować mózg do wysiłku. Zaleca się czytanie książek, rozwiązywanie krzyżówek i spędzanie czasu z ludźmi otwartymi i towarzyskimi. Dla ludzi w podeszłym wieku ważne jest także przebywanie w gronie rówieśników i świadomość, że nie są osamotnieni.