Jak rozwija się skóra? Poznaj 5 etapów jej rozwoju

Skóra jest podstawową i jedną z najważniejszych barier ochronnych naszego organizmu. Jak dużo o niej wiemy? W jaki sposób zadbać o nią i dostosować odpowiednie środki w zależności od etapu jej rozwoju?

Wiele osób boryka się z tymi problemami, ślepo wierząc reklamom i telewizji, że nasze problemy ze stanem skóry nie są spowodowane ubogą dietą czy niską aktywnością fizyczną lecz tym, że nie używamy danego kremu, balsamu, serum czy czegokolwiek, co na pewno sprawi, że będziemy wyglądać wiecznie młodo i nieskazitelnie.

Budowa skóry odpowiedzią na nurtujące pytania

Każdy z nas pamięta, że skóra składa się z dwóch głównych warstw – naskórka i skóry właściwej. Naskórek składa się z około 20 różnych warstw – najgłębiej znajdują się komórki pigmentowe decydujące o zabarwieniu skóry, natomiast to co możemy zobaczyć w lustrze, to wartwa rogowa naskórka. Składa się ona w większości z keratyny, która znajduje się również we włosach, paznokciach lub rogach zwierzęcych czyli we wszystkich obumarłych częściach ciała. Każdego dnia następuje powolne złuszczanie warstwy rogowej i zastępowanie obumarłych komórek nowymi. Kremy, które stosujemy zewnętrznie ze względu na swoją molekularną budowę, nie mają możliwości przeniknięcia do głębszych warstw skóry, w przeciwieństwie do leków stosowanych dosustnie. Oznacza to, że ich działanie odżywcze i regenerujące nie ma możliwści bytu, ponieważ logicznie myśląc, nie ma możliwości odżywienia czegoś, co już jest obumarłe.

Natomiast skóra właściwa, jest w pewien sposób sercem skóry. To ona odpowiada za elastyczność i wytrzymałość skóry – dzięki włóknom kolagenowym i działaniu elastyny. Te włókna są bardzo silne i umożliwiają skórze powrót do pierwotnego kształtu, jednak z czasem stają się one coraz słabsze i rozciągnięte, ze względu na starzenie się skóry i wpływ promieni słonecznych. Są to główne przyczyny wiotczenia skóry i utraty młodzeńczego wyglądu. Oczywiście nie należy zapominać o czynnikach genetycznych, które mają ogromny wpływ na stan skóry i jej wygląd.

Każdy etap w życiu człowieka odpowiada etapowi rozwoju skóry. Różnią się one pod względem wpływu hormonów i bodźców zewnętrznych. Należy je brać pod uwagę w trakcie stosowania kosmetyków lub leków dermatologicznych.

I faza rozwoju skóry – niemowlęctwo

Niemalże każdy myśląc o niemowlętach i ich skórze, uważa że posiadają nieskazitelną skórę i z zazdrością spoglądają w ich stronę. Jednak prawda nie co mija się z tym, co uważamy i jak wygląda rzeczywisty obraz stanu ich skóry. Małe dzieci są często dotykane problemami skórnymi spowodowanymi przez niewielkie wypryski lub plamki, które jednak znikają po kilku dniach.

Milia

Są to drobne białe krosteczki, przypominające perły niewielkich rozmiarów. Najczęściej pojawiają się na nosie i zwykle po pewnym czasie znikają, więc całkowicie niepotrzebna jest jakakolwiek ingernecja, sczególnie że może ona spowodować nieestetyczne blizny.

Biała, sucha, łuskowata skóra

Występuje sporadycznie u noworodków urodzonych kilka dni po terminie, ze względu na utratę mazi płodowej. Zazyczaj znika przy pierwszej kąpieli, jednak czasem może pozostać przez kilka dni na fałdach skórnych za uszami lub na pośladkach.

Wysypka

Z powodu przegrzania i nagromadzenia się zbyt dużej ilości potu na skórze, często u dzieci pojawiają się tzw. potówki. Są to małe czerwone krostki z białymi czubkami nieco przypominające niewielkie pęcherzyki. Zwykle pojawiają się w pierwszym tygodniu życia i samoistnie znikają w ciagu dwóch następnych. Najczęściej pojawiają się w okolicy szyi, ramion czy pach. Dlatego należy pamietać o tym, aby dziecko było ubrane w przewiewne ubranka i się nie przegrzewało, szczególnie w ciągu lata.

Znamiona barwnikowe

Znamiona pojawiające się u noworodków, są nazywane znamionami macierzystymi i ich pojawienie się niesie za sobą najmniejsze ryzyko rozwinięcia się w przyszłości raka skóry, w przeciwieństwie do znamion pojawiających się już w późniejszym okresie życia. Zaleca się ich uważną obserwację, a w razie pojawienia się jakichkolwiek zmian, natychmiastowe usunięcie.

Znamiona naczyniowe

Są to plany wybroczynowe charakteryzujące się zabarwieniem czerwono – niebieskim, ze względu na skupienie się cieniutkich naczyń krwionośnych. Początkowo powiększają się bardzo szybko, jednak z wiekiem równie szybko zanikają, aczkolwiek całkowicie zaniknąć mogą nawet po upływie 6 lat.

Plamy wybroczynowe

Są to płaskie plamy koloru czerwonego, niebieskiego lub fioletowego, które z czasem mogą się nieco uwypuklić. Mają rozmaite rozmiary i mogą występować na całym ciele ( Michaił Gorbaczow, były przywódca ZSRR posiadał fioletową plamę wybroczynową na czole). Nie są one niebezpieczne z punktu widzenia medycznego, jednak są bardzo nieestetyczne i wiele osób walczy z tym problemem. Obecnie można je usówać za pomocą laserów, jednak jest to zabieg dosyć bolesny, dlatego stosuje się znieczulenie miejscowe.

Zobacz również:

Trądzik

Może to brzmieć zaskakujaco, ponieważ z trądzikiem kojarzymy wiek dojrzewania, aczkolwiek u noworodków jest on bardzo powszechny, ze względu na prawdopodobną rekację dziecka na hormony matki. Pojawia się zwykle w okolicach czwartego bądź szóstego tygodnia życia, a jest leczony za pomocą zwyczajnego mydła w płynie dla niemowląt, które jest całkowicie wystarczajace i umożliwia znikniecie trądziku.

W przypadku niemowląt warto pamietać, że najlepszym sposobem na utrzymanie dziecka w higienie i przede wszystkim zdrowiu, jest nie stosowanie ogromnej ilości kosmetyków, a zwyczajna gąbka, woda i ewentualnie delikatne mydło dla dzieci stosowane raz lub dwa razy w tygodniu. Natomiast nie należy zapominać o ochronie przed słońcem. Na rynku kosmetycznym istnieje bardzo ograniczona ilość produktów z filtrami UV, ze względu na to, że producenci nie chcą testować swoich kosmetyków u dzieci poniżej 6 miesąca życia, ze względu na zbyt duże ryzyko powikłań i niebezpieczeństwa. Dlatego wskazane jest przebywanie dziecka w cieniu i czapka osłaniająca głowę i lekkie ubranka, osłaniające całe ciało.

II faza rozwoju skóry – dzieciństwo

Skóra dziecka charakteryzuje się najlepszą kondycją pod względem walki z problemami skórnymi. Rzadko pojawiajace się plamy i krostki, ewentualnie siniaki i zadrapania, które dodatkowo ze względu na przyspieszoną wymiarę komórek, bardzo szybko się goją. Jednak badania wskazują, że do 18 roku życia promienie UV wyrządzają nam i naszej skórze, największe szkody, dlatego warto aby dziecko regularnie było kremowane produktem z filtrem, co najmniej 15 UVF bądź wyższym. Warto wyrobić w sobie codzienny nawyk stosowania kremu z fitrem u dziecka przed pójściem do szkoły bądź na podwórko.

Piegi – słodka oznaka dzieciństwa czy niebezpieczny symptom

Pojawiajace się piegi, ku naszemu niezadowoleniu, świadczą o szkodach jakie wyrządziło słońce. Oznaczają, że pigment znajdujący się w skórze nie wystarcza do zapewnienia jej prawidłowej ochrony, ponieważ gdyby tak było, to dziecko pokryłoby się równomierną, brązową opalenizną. Również należy zwracać uwagę na pojawiające się w tym okresie pieprzyki i znamiona, szcególnie te, które w ciagu kilku miesięcy wyraźnie się powiększyły i zmieniły kształt, gdyż istnieje wtedy zwiękoszne ryzyko pojawiania się raka skóry.

Dzieciństwo a notoryczne uczulenia

W trakcie dzieciństwa, najczęściej poprzez pokrzywkę lub wysypkę dowiadujemy się, że nasze dziecko jest uczulone na jakiś pokarm, lek, pyłki kwiatowe, rośliny, składniki kosmetyczne i można wymieniać jeszcze mnóstwo innych czynników wywołujących alergię. Bardzo trudno dokładnie zbadać co uczula dziecko, jednak odpowiednia diagnozna pozwala stwierdzić czego w przyszłości się wystrzegać i na co uważać. Dodatkowo w tym młodym wieku najczęściej pojawiają się takie choroby jak odra czy różyczka, które charakteryzują się zasadniczym objawem jakim jest wysypka, aczkolwiek objawy mijają szybką, choć niestety zdarza się, że pozostawiają po sobie niewielkie blizny.

III faza rozwoju skóry – dojrzewanie

Jest to okres najbardziej burzliwy i dramatyczny zarówno pod względem psychicznym nastolatków, jak i biorąc pod uwagę kondycję skóry. W tych latach organizm produkuje zwiększoną ilość hormonów, szczególnie tych męskich czyli androgenów. Powodują one wzrost gruczołów łojowych czyli automatycznie zwiększoną produkcję łoju, który nagromadzając się w kanaliku włosowym, jest znakomitą pożywką dla bakterii, czego wynikiem jest powstawanie trądziku.

Równie częstym problemem, szczególne u dziewcząt, są pojawiajace się rozstępy. Z czasem mogą one tracić kolor, jednak jeśli się raz pojawią, to już nigdy nie znikną całkowicie. Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to, w jaki sposób się pojawiają, jednak istnieją przypuszczenia, iż w okresie dojrzewania (bądź ciąży) napływ hormonów dezaktywuje włókna kolagenowe, powodując zmiejszoną odporność na nadmierne naciąganie się skóry.

Mimo wszystko, skóra nastolatków jeśli będzie odpowiednio pielęgnowa i będzie rezultatem zdrowego trybu życia, może wyglądać bardzo ładnie i zdrowo. Warto pamietać, że wymaga ona delikatnego oczyszczania, bez użycia mocnych środków kosmetycznych i chemicznych, co robi duża ilość nastolatek, bez konsultacji z odpowiednim lekarzem.

IV faza rozwoju skóry – lata reprodukcji (20 – 40)

Następuje okres, kiedy skóra zaczyna się normować. Wiele kobiet uważa, że jest to najlepszy okres stanu ich skóry, staje się gładka, nieskazitelna i promienna, rozszerzone pory się ściągają, a cera staje się nieco bardziej sucha. Dlatego w tym wieku, kobiety które nigdy wcześniej nie stosowały kremów nawilżajacych mogą odczuć potrzebę sięgnięcia po takie produkty. Natomiast rozpoczyna się okres życia, kiedy zmiany łojotokowe zaczynają odpowiadać tygodniom poprzedzającym menstruację.

Okres poprzedzający owulację, charakteryzuje się dominacją produkcji estrogenu, który łagodzi trądzik i wpływa kojąco na stan skóry. Natomiast po upływie około 2 tygodni cyklu menstruacyjnego organizm zwiększa produkcję androgenów i progesteronu, które pobudzają czynność gruczołów łojowych. Często stosowanie doustne środków antykoncepcyjnych pomaga w likwidacji zmian trądzikowych.

Ciąża a cera dojrzałej kobiety

Pierwszy trymestr ciąży u większości kobiet sprawia, że 'kwitną', ponieważ zwiększona ilość krwi obwodowej powoduje, że skóra jest zaróżowiona i promienista, jednak w niektórych przypadkach może być przczyną powstawiania 'pajączków' lub popękanych naczynek. Natomiast ze względu na zmiany hormonalne u częście kobiet, mogą ulec pogorszeniu zmiany trądzikowe, a dodatkowo nie można zastosować zbyt radykalnego leczenia, ze względu na możliwość uszkodzenia płodu.

Ciąży często towarzyszą powstające plamy wybroczynowe, których przyczyną jest zbyt duże ciśnie krwi w obiegu, jednak zaraz po porodzie ulegają zniwelowaniu.

V faza rozwoju skóry – po pięćdziesiątce

Ostatni okres rozwoju skóry charakteryzuje się jej starzeniem. Większość kobiet w tym wieku, już dorobiła się kilku głębszych zmarszczek, ze względu na to, że skóra coraz bardziej wiotczeje.

Fotostarzenie – zgubny wpływ promieni słonecznych

Nic tak bardzo nie wpływa na naszą skórę i jej pogarszajacy się stan jak promienie UV. Istnieje wiele zdjęć i historii osób, które całe życie unikały promieni słonecznych i obecnie wyglądają bardzo młodo lub kierowców zawodowych, którzy kilkadziesiat lat wystawiali na działanie promieni słonecznych tylko jedną część twarzy i teraz w wieku 60 – lat widoczna jest ogromna różnica. Sami na własnej skórze możemy zauważyć różnicę stanu kondycji skóry w miejscach, które raczej sporadycznie były wystawiane na słońce, a skóry twarzy.

Ogromny wpływ na powstawianie zmarszczek, ma palenie papierosów – szczególnie można zauważyć powstałe zmiany w okolicach ust i ukośne zmiarszczki wokół oczu. Palenie tytoniu sprawia, że naczynia krwionośne się zwężają, przez co krew może dostarczyć wyłącznie zmiejszoną ilość witamin i wartości odżywczych do skóry. Również wpływa na zmianę kolorytu skóry – staje się bardziej blada i ziemista.

Odpowiedzialność włókien kolagenowych w skórze właściwej

Włókna kolagenowe pełnią rolę metaforycznych sprężyn w naszej skórze – tak samo jak sprężyny w materacu z biegiem czasu ulegają zużyciu i stają się coraz mniej elastyczne i rozciągnięte. Dodatkowo skóra ze względu na spłaszczenie się fałdowanej warstwy brodawek, która znajduje się pomiędzy naskórkiem a skórą właściwą, staje się coraz cieńsza, przez co staje się bardziej podatna na przyciąganie i zaczyna obwisać.

Jednak zmarszczki i wiotkość skóry, to nie jedyny problem u osób starszych. Często pojawiają się inne zmiany typu plam starczych ( plamy wątrobowe). Pojawiają się na twarzy, dłowniach, plecach oraz stopach i powstają na skutek działania słońca na skórę w starszym wieku.

Równie często pojawiają się brązowe lub czarne brodawki. Nie są one niebezpieczne, jednak powinny być bardzo dokładnie obserwowane ze względu na możliwość nagłego rozrostu lub wszelkich zmian, które mogą sygnalizować wczesne stadium raka skóry. Najczęściej u osób starszych pojawiają się jasnoczerwone plamki na skórze, wywłane rozszerzajacymi się naczyniami krwionośnymi. Nie niosą za sobą jakiegokolwiek bezpieczeństwa i bez większych problemów, można je usunąć ambulatoryjnie.

Stan skóry w ogromnym stopniu zależy od nawyków wypracowanych już w najmłodszych latach – zdrowa i pełnowartościowa dieta, aktywny tryb życia, nie palenie papierosów i unikanie alkoholu, zaowocuje zdrowszym stanem skóry i odciagnie od nas wizję starości. Natomiast najważniejsze jest unikanie niebezpiecznych zarówno dla naszej skóry jak i dla naszego zdrowia promieni UV – i nie chodzi tutaj o spędzanie większości życia z dala od słońca, a regularne stosowanie kremów z filtrem UVF. Ostatecznie zawsze możemy mieć w zanadrzu wspaniałe geny, które mimo wszelkich przeciwieństw, zwykle wygrywają walkę o to, w jakiej kondycji i w jakim stanie ostatecznie będzie nasze ciało.

Autor:

Ewelina Undas