Witamina B10 (kwas paraaminobenzoesowy, PABA) – właściwości, skutki nadmiaru i niedoboru

Witamina B10 nie powinna być określana witaminą, jednak ta nazwa została umownie przyjęta. W rzeczywistości jest to kwas paraaminobenzoesowy. Wchodzi on w skład kwasu foliowego (witaminy B9). W 1941 roku opisano właściwości fizjologiczne PABA i oficjalnie zatwierdzono jego działanie.

Dzienne zapotrzebowanie na witaminę B10 jest bardzo małe, to zaledwie kilka mikrogramów. Wystarczy stosować kwas foliowy, wraz z którym przyjmujemy jednocześnie odpowiednią dawkę PABA. Wymieniony związek pomaga (wraz z witaminą C) w przyswajaniu witaminy B10. PABA znajduje się w komórkach skóry, dzięki czemu powstrzymuje szkodliwe promienie słoneczne, które mogłyby wywołać oparzenia, a nawet raka.

Charakterystyka PABA

Właściwości witaminy B10

Kwas paraaminobenzoesowy jest organicznym związkiem chemicznym występującym w postaci kryształów. To witamina łatwo rozpuszczalna w alkoholu, słabiej rozpuszczalna w wodzie, a najsłabiej - w eterze. Może być ona syntetyzowana w organizmie, gdzie magazynowana jest w wątrobie i jelitach. Za właściwy poziom jej wchłaniania odpowiedzialne są witamina C, witamina B9 (kwas foliowy) i kompleks witamin B, natomiast przyswajalność zmniejszają kawa i alkohol.

Za co odpowiada kwas paraaminobenzoesowy w organizmie

Rolą witaminy B10 jest wzmacnianie działania kortyzonu (hormonu kory nadnerczy), który łagodzi stany zapalne. Uczestniczy ona również w przemianie żelaza i tworzeniu czerwonych krwinek. PABA posiada właściwości bakteriobójcze oraz wspomaga redukcję białka. Dużą zaletą kwasu paraaminobenzoesowego jest to, że chroni przed zaburzeniami płodności. Dodatkowo opóźnia procesy starzenia (m.in. pojawianie się zmarszczek i siwizny) oraz wspomaga utrzymanie dobrej kondycji skóry i włosów. Podczas opalania działa jako naturalny filtr ochronny, odbijając szkodliwe promienie UV. Witamina B10 przyspiesza też procesy regeneracji po przebytych złamaniach czy skręceniach kończyn. Kwas ten pobudza bakterie jelitowe, które produkują kwas foliowy.

Źródła PABA

Witaminę B10 znaleźć można w:

• drożdżach piwnych,
• jajkach,
• mleku,
• wątrobie,
• mięsie wołowym i wieprzowym,
• kiełkach pszenicy,
• produktach pełnoziarnistych.
• ryżu, jogurtach, nasionach słonecznika i melasie (śladowe ilości).

Skutki nadmiaru i niedoboru PABA

Pomimo początkowo lekceważącego podejścia naukowców do witaminy B10, z czasem przekonano się, że jest ona korzystna i niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jej zapotrzebowanie zależne jest od wieku i trybu życia, a ponadto zwiększa się w wyniku częśtych sytuacji stresowych. Również podczas przyjmowania antybiotyków należy zwiększyć dawkę PABA. Substancje zawarte w lekach atakują florę jelitową chroniącą witaminę B10 w jelitach. Powoduje to niedobór kwasu paraaminobenzoesowego.

Niedobór witaminy B10

Niedobór witaminy B10 może skutkować wypadaniem włosów i przedwczesnym siwieniem. Zdenerwowanie, przygnębienie i brak energii to również oznaki niedostatecznej ilości kwasu paraaminobenzoesowego w organizmie. Na skórze mogą pojawić się wypryski. Kolejnym problemem spowodowanym zbyt niską dawką PABA jest wzmożona aktywności bakterii wydzielających toksyny chorobotwórcze, co powoduje większą podatność na zachorowania.

Nadmiar witaminy B10

Nadmiar skutkuje licznymi reakcjami alergicznymi, np. powstaniem wysypki na skórze. Mogą wystąpić również wymioty, a nawet uszkodzenie wątroby i serca. Bardzo rzadko jednak mamy do czynienia z hiperwitaminozą, czyli przedawkowaniem witaminy B10, ponieważ w produktach znajduje się niewielka ilość PABA.

Witamina B10 w kosmetykach

Działanie PABA na włosy

Kwas ten odpowiada za intensywność i trwałość koloru włosów, dlatego dodawany jest do farb fryzjerskich. Wzmacnia on również cebulki włosów, stymulując ich wzrost oraz pełni funkcję substancji przeciwłupieżowej, więc znaleźć można go w składzie szamponów.

Kwas paraaminobenzoesowy na skórę

Będąca składnikiem maści witamina B10 powstrzymuje promienie słoneczne, tworząc naturalny filtr na skórze. Zapobiega ona także pojawianiu się bólu w przypadku poparzeń skóry. PABA utrzymuje również odpowiednią pigmentację skóry.

Czy spożywanie witaminy B10 może być ryzykowne?

Dla kobiet w ciąży (lub planujących ją w najbliższym czasie) spożywanie PABA może być ryzykowne. Dlatego przed rozpoczęciem suplementacji zawsze warto zasięgnąć porady lekarskiej. Nie ma przeciwwskazań co do kosmetyków, które zawierają w składzie witaminę B10. Kwas paraaminobenzoesowy zmniejsza skuteczność antybiotyków, dlatego nie powinno się go stosować razem z nimi.

Autor: Aleksandra Jurek