Witamina B8 (inozytol) – rola w organizmie, zapotrzebowanie i źródła, skutki niedoboru

Witamina B8 została odkryta przez niemieckiego chemika Liebiga w 1848 r. podczas wykonywania badań moczu osób cierpiących na cukrzycę. Wtedy jednak nie miano świadomości tego, jak istotną rolę w organizmie pełni ten związek. Dopiero blisko 100 lat później uczonym Galwinowi i McHenry'emu udało się opisać udział witaminy B8 w procesach przemiany materii.

Inozytol bywa nazywany ,,witaminą dobrego samopoczucia". Wpływa bowiem na funkcjonowanie układu nerwowego, w szczególności odpowiada za zmiany nastroju, uwrażliwia bowiem komórki mózgu na działanie ,,hormonu szczęścia" - serotoniny. Witamina B8 znajduje zastosowanie w profilaktyce miażdżycy i nowotworów płuc.

Charakterystyka witaminy B8

Inozytol należy do grona witamin rozpuszczalnych w wodzie. Ludzki organizm ma zdolność do samodzielnego produkowania tego związku - jest on wytwarzany przez bakterie bytujące w przewodzie pokarmowym. Ponadto witaminy B8 dostarczamy codziennie organizmowi wraz z pożywieniem. Aby inozytol zawarty w pokarmach mógł być wykorzystany, niezbędna jest obecność enzymu zwanego frytazą, znajdującego się w kosmkach jelitowych i soku jelitowym. Wchłanianie inozytolu przebiega sprawniej, jeśli zostaje zaspokojone zapotrzebowanie na inne witaminy z grupy B. Właściwością inozytolu jest podwyższanie poziomu fosforu w organizmie. Dlatego też warto przyjmować witaminę B8 wraz z wapniem (powoli to utrzymać w równowadze gospodarkę fosforowo-wapniową).

Zapotrzebowanie i źródła inozytolu

Dokładne wartości zapotrzebowania na witaminę B8 nie zostały precyzyjnie określone. Przyjmuje się, że dzienna dawka inozytolu powinna zawierać się w przedziale 400-800 mg. Ponadto jest ona uzależniona od różnych czynników - wieku, płci, charakteru wykonywanej pracy (przykładowo osoby narażone na stres powinny spożywać większe ilości witaminy B8).

Główne źródła witaminy B8:

• fasola,
• soczewica,
• kiełki pszenicy,
• owies,
• pełnoziarniste produkty zbożowe,
• otręby pszenne,
• rodzynki,
• drożdże piwowarskie,
• wątroba cielęca,
• wieprzowina,
• wołowe mózgi i serca,
• orzeszki ziemne,
• ryż,
• owoce cytrusowe.

Rola witaminy B8 w organizmie

Inozytol to składnik płynów ustrojowych, glikolipidów i glikoproteidów, a ponadto buduje on błony komórkowe. Jest czynnikiem lipotropowym (odpowiedzialnym za spalanie tłuszczów w wątrobie). Ma działanie aktywujące insulinę. Uczestniczy w wielu procesach w ludzkim organizmie - przemianach metabolicznych, przenoszeniu impulsów nerwowych, produkcji nasienia u mężczyzn. Obecność witaminy B8 jest niezbędna podczas tzw. miogenezy (powstawania włókien mięśniowych).

Działanie inozytolu

Inozytol pozytywnie wpływa szczególnie na funkcjonowanie dwóch układów: nerwowego i krążenia. Wraz z innymi witaminami z grupy B (PP i B6) wspomaga krążenie mózgowe, obwodowe i czynność serca. Zapobiega otłuszczeniu narządów wewnętrznych, zwłaszcza wątroby, nerek i serca. Ma działanie przeciwmiażdżycowe (bierze udział w przemianie cholesterolu), obniża ciśnienie krwi u osób narażonych na stres. Ponadto stymuluje wzrost i procesy regeneracyjne dużej części tkanek naszego organizmu, reguluje pracę enzymów. Warto także wspomnieć o antynowotworowych właściwościach witaminy B8. Szczególnie zaleca się profilaktyczne przyjmowanie inozytolu w przypadku ryzyka raka płuc - np. palaczom.

Wpływ witaminy B8 na kondycję psychiczną

Inozytol to naturalny środek o działaniu uspokajającym i relaksującym. Zwiększa on wrażliwość receptorów na serotoninę, w związku z czym wspomaga organizm w radzeniu sobie z objawami stresu. Pozytywny wpływ witaminy B8 na neuroprzekaźniki sprawia, że usprawnia ona zapamiętywanie i inne funkcje poznawcze, a także stabilizuje nastrój. W związku z tym suplementacja inozytolem wykorzystywana jest w terapii zaburzeń psychicznych. Substancja ta pomaga chorym na depresję, a jej zwiększona dawka łagodzi symptomy nerwic i napady paniki. Witamina B8 pozwala na utrzymanie równowagi jonów miedzi i cynku w komórkach mózgowych, co ma wpływ na ogólną kondycję układu nerwowego.

Inozytol na urodę

Witamina B8 to związek, dzięki któremu włosy i skóra wyglądają zdrowo. Inozytol wzmacnia cebulki włosów i zapobiega łysieniu, hamuje łojotok. Sprawia, że włosy są odżywione i nie elektryzują się. Może pomóc w przypadku problemów z trądzikiem, zwłaszcza różowatym, sterydowym oraz na tle zaburzeń lipidowych i cukrowych. Znajduje zastosowanie także w przypadku innego typu zmian skórnych i przebarwień, np. pajączków (zapobiega pękaniu naczyń krwionośnych oraz uszczelnia je). Ma działanie przeciwstarzeniowe i antyoksydacyjne - usuwa z komórek nadmiar jonów żelaza oraz aktywny tlen.

Witamina B8 a płodność

Badania naukowe wykazały, że niedobór inozytolu może powodować niepłodność u mężczyzn. Witamina B8 bierze bowiem udział w procesie spermatogenezy (powstawania i dojrzewania plemników). W 100 g spermy znajdują się 53 mg inozytolu.

Niedobór inozytolu

Przyczyny braku witaminy B8

Osoby narażone na stres mają zwiększone zapotrzebowanie na inozytol, stąd mogą u nich wystąpić niedobory tej substancji. Witamina B8 jest wrażliwa na działanie kofeiny. Szacuje się, że picie 2-4 filiżanek kawy dziennie znacznie zwiększa ryzyko braku inozytolu w organizmie. Co ciekawe, nie tylko używki mogą być przyczyną niedoboru witaminy B8. Picie dużych ilości wody (ponad 2,5 l dziennie) skutkuje wypłukiwaniem omawianej substancji z ustroju. Brak inozytolu może współwystępować z niedoborem innych witamin z grupy B. Ponadto przyczyną tego rodzaju awitaminozy bywa przewlekła antybiotykoterapia i nadużywanie alkoholu, a także nieprawidłowa dieta, zwłaszcza spożywanie wysokoprzetworzonych produktów.

Skutki niedoboru inozytolu

Niedobór witaminy B8 skutkuje obniżeniem nastroju i pogorszeniem samopoczucia. Osoba, w organizmie której brakuje inozytolu, jest podenerwowana, odczuwa nieuzasadniony niepokój i pobudzenie. W skrajnych przypadkach dochodzi do napadów paniki, rozwinąć może się nerwica natręctw. Niski poziom witaminy B8 odbija się także na wyglądzie, zwłaszcza skóry i włosów. Pojawić mogą się wypryski i zmiany skórne, a nawet egzema, dochodzi do wypadania włosów. Niedobór inozytolu zwiększa ryzyko wystąpienia miażdżycy, podwyższa poziom cholesterolu, sprzyja także otyłości. U mężczyzn może nawet stać się przyczyną niepłodności.

Brak witaminy B8 bywa przyczyną problemów neurologicznych. Do przykładów należy niedowład mięśni. U cukrzyków wskutek niedoboru omawianego związku może wystąpić neuropatia cukrzycowa, objawiająca się drętwieniem dłoni oraz stóp.

Czy można przedawkować witaminę B8

Inozytol wydalany jest wraz z moczem i potem, dlatego trudno doprowadzić do nadmiaru tej substancji w organizmie. Nawet w przypadku przyjęcia dużej ilości witaminy B8 w postaci suplementów nie stwierdzono toksycznego działania omawianego związku, co oznacza, iż jego nadmiar nie wywołuje żadnych objawów.

Autor: Justyna Błasiak