20 lat badań na HCV w Polsce

Mija 20 lat od zmiany procedur medycznych w Polsce. Po 1992 roku rozpoczęto badania krwi, wykorzystywanej w zabiegach medycznych na obecność wirusa HCV. Mimo tego świadomość społeczna w Polsce jest wciąż bardzo słaba - 32 % respondentów  nigdy nie słyszało o WZW C. Badanie opinii publicznej przeprowadzono w ramach kampanii „Obudź się, póki wirus HCV drzemie”, której organizatorem jest Fundacja Urszuli Jaworskiej.

Wirusowe zapalenie  wątroby typu C zostało wykryte w 1989 roku. Od tamtej pory prowadzone są działania mające na celu edukację w zakresie profilaktyki WZW C. Niemniej jednak statystyki z raportu GfK Polonia pokazują, że 32% Polaków nigdy nie słyszało o wirusie HCV. Jedynie 6% ogółu respondentów spontanicznie skojarzyło skrót HCV z wirusem, czy też chorobą wątroby. Zaledwie 8% zakażonych Polaków wie o obecności wirusa w swoim organizmie.

Z badania wynika również, że o wiele większą świadomość WZW C posiadają osoby lepiej wykształcone. Statystyki te powinny budzić społeczny niepokój - wiedza Polaków na temat wirusa jest porażająco niska. Wiele osób myśli, że ten problem dotyczy jedynie osób przyjmujących narkotyki dożylnie lub donosowo i nie zdaje sobie sprawy,że wirusem można zakazić się chociażby podczas wizyty w salonie kosmetycznym czy w studiu tatuażu - jeżeli sprzęt wykorzystany podczas zabiegu uprzednio miał kontakt z zakażoną krwią i nie został odpowiednio zdezynfekowany/wysterylizowany.

Na zakażenie szczególnie narażone są między innymi osoby, które przed rokiem 1992 otrzymały transfuzję krwi lub produkty krwiopochodne. Co więcej, bardzo prawdopodobne jest, że osoby te nadal nie wiedzą o zakażeniu – WZW C może przebiegać bezobjawowo nawet przez 20 lat. Jeżeli istnieje podejrzenie, że mogło dojść do zakażenia, to należy wykonać oznaczenie przeciwciał anty HCV - pozytywny wynik testu oznacza, że organizm zetknął się z wirusem i aby być pewnym czy wirus nadal jest aktywny i się namnaża konieczne jest wykonanie testu HCV RNA, który ostatecznie potwierdza chorobę. Jeśli test HCV RNA wykaże aktywne zakażenie należy z lekarzem prowadzącym ustalić wskazania do leczenia. Obecnie w stacjach krwiodawstwa testy na obecność wirusa HCV przeprowadza się obowiązkowo, ale w innych przypadkach badanie to nie znajduje się podstawowym koszyku świadczeń zdrowotnych. Indywidualnie test można wykonać po otrzymaniu skierowania od lekarza specjalisty, lub prywatnie w cenie od 30-60 złotych.

Kolejne dane pokazują, że 61% osób, które słyszały o HCV uważa, że istnieje szczepionka chroniąca przed wirusem - w tej grupie ponad 20 % ankietowanych zadeklarowało, że zaszczepili się przeciwko WZW C. Jest to mylne przekonanie, związane zapewne z istnieniem szczepionki przeciwko wirusom typu A i B. Przeciwko HCV nie można się zaszczepić, ponieważ dotychczas badaczom nie udało się wynaleźć skutecznej szczepionki. Niestety nieleczone WZW C może prowadzić do marskości wątroby,  a w skrajnym przypadku również do nowotworu wątroby i zgonu.  W sytuacji, kiedy brakuje szczepionki zapobiegającej zakażeniu jedynym rozwiązaniem jest unikanie sytuacji ryzykownych oraz, stosowanie właściwych procedur sterylizacji narzędzi chirurgicznych, używanie sprzętu jednorazowego w trakcie drobnych zabiegów medycznych,  sterylizacji narzędzi kosmetycznych, maszynek do tatuowania.

W Polsce zakażonych wirusem HCV może być nawet ponad 700 000 osób – dlatego tak ważne jest prowadzenie działań profilaktycznych, które nie tylko mogą zmniejszyć liczbę zakażeń, ale niwelują stygmatyzację osób zakażonych. W związku z tym Fundacja Urszuli Jaworskiej rozpoczęła kampanię Obudź się, póki wirus HCV drzemie, której celem jest budowanie świadomości na temat WZW C  w Polsce.  W ramach projektu uruchomiono serwis www.akademiawzwc.pl oraz prowadzone są liczne działania edukacyjne na portalach społecznościowych - profil „Pan Wątroba” na Facebooku i na Twitterze.  Istotnym elementem kampanii jest apel MAM PRAWO WIEDZIEĆ, pod którym może podpisać się każdy Internauta, a który to apel kierowany jest do władz RP. W treści tego interaktywnego apelu zawarte są postulaty dotyczące potrzeby podjęcia natychmiastowych działań m.in. przez rząd, Ministerstwo Zdrowia i Narodowy Fundusz Zdrowia. Działanie te obejmują kwestie zmian procedur medycznych, wprowadzenia obowiązkowych badań na obecność HCV oraz przeprowadzenia szerokiej akcji informacyjno-edukacyjnej. Ich podjęcie może w znaczącym stopniu zmniejszyć ilość zakażeń WZW C w Polsce.  Pozostaje  mieć nadzieję, że działania w tym kierunku zostaną podjęte jak najszybciej, a ich efektem będzie coraz mniejsza ilość nowych zachorowań.

* - źródło badań: GfK HealthCare „HCV-badanie społeczne” dla Janssen Cilag, luty 2012, N=1000
***
Ogólnopolska kampania społeczna o charakterze edukacyjnym pod hasłem „Obudź się, póki wirus HCV drzemie” to projekt zainicjowany przez Fundację Urszuli Jaworskiej w porozumieniu i we współpracy z Koalicją Hepatologiczną. Ma ona na celu podniesienie społecznej wiedzy na temat zakażenia wirusem HCV, powodującym Wirusowe Zapalenie Wątroby typu C (WZW C), ograniczenie skali epidemii oraz poprawę  jakości życia pacjentów z WZW C. Patronat honorowy nad projektem objęła Małżonka Prezydenta RP – Pani Anna Komorowska. Partnerem merytorycznym wszystkich działań podejmowanych w ramach kampanii jest Polska Grupa Ekspertów HCV. Działania social media pod hasłem „Poznaj klasę C!” są częścią kampanii na rzecz budowania świadomości na temat wirusowego zapalenia wątroby typu C w Polsce „Obudź się, póki wirus HCV drzemie”. WZW C jest chorobą przewlekłą, która niszczy wątrobę i przez długie lata może przebiegać bezobjawowo. Szacuje się, że na świecie 3% populacji jest zakażone wirusem zapalenia wątroby typu C zwanym inaczej HCV (Hepatitis C Virus).  Ze względu na przebieg choroby oraz jej zasięg WZW C określanie jest często „cichą epidemią”.  Odpowiednio wczesne rozpoznanie i leczenie wirusowego zapalenia wątroby typu C może znacznie zmniejszyć lub zapobiec uszkodzeniu wątroby. Natomiast brak podjęcia terapii we właściwym czasie może spowodować marskość wątroby,  a w ekstremalnym przypadku również raka wątroby.