AIDS: nowa strategia daje nadzieję na prawdziwe wyzdrowienie

Strategie walki z wirusem wywołującym AIDS są dziś wszystkie skierowane przeciwko samemu wirusowi HIV. Ale stan rzeczy może się wkrótce zmienić, a przynajmniej możemy mieć taką nadzieję. Pewne badanie wykazuje w rzeczywistości, iż jest możliwe zabicie ściśle określonych zarażonych komórek. Jest to nadzieja na definitywne wyzdrowienie chorych. Aktualne terapie, walczące z wirusem HIV, skierowane są wszystkie konkretnie przeciwko temu wirusowi.

Triterapia różnicuje się w zależności od każdego indywidualnego pacjenta, od poziomu infekcji wirusowej, a także od poziomu limfocytów, ale, generalnie, jest ona złożona z inhibitorów nukleozydowych odwrotnej transkryptazy oraz z jednego inhibitora proteazy, czyli z dwóch enzymów wirusowych. Te terapie są skuteczne, ponieważ pozwoliły one na znaczące zmniejszenie poziomu śmiertelności w krajach, gdzie leczenie jest szeroko rozpowszechnione.

W zamian, jeśli nawet te triterapie pozwalają po prostu lepiej żyć z wirusem, to jednakże nie umożliwiają one całkowitego wyzdrowienia, ponieważ wirus HIV na stałe przenika do wnętrza komórek, gdzie następnie jest już kompletnie nie do ruszenia. W rzeczywistości, genom wirusa HIV może zupełnie się zintegrować z genomem komórkowym, przechodząc najpierw przez etap retrotranskrypcji RNA wirusowego w DNA. Nawet jeśli pacjenci są w świetnej formie, a wirus jest kompletnie niewykrywalny we krwi, pozostają oni w dalszym ciągu nosicielami HIV, który może się reaktywować w każdym dowolnym momencie, przybierając znów swą formę RNA.

Wyzdrowienie poprzez zniknięcie wszystkich kopii genomu wirusowego w organizmie jest więc niemożliwe z aktualnymi terapiami, które mamy do dyspozycji. Zespół naukowców z izraelskiego Hebrew University of Jerusalem w Jerozolimie zdecydował się więc na próbę zmiany strategii leczenia, nie próbując już atakować samego wirusa, ale zarażone komórki. Prace uczonych ukazały się niedawno w dzienniku AIDS Research and Therapy.

Liczba kopii genomu wirusa HIV zintegrowanych z genomem komórek jest mało porównywalna do innych retrowirusów. Generalnie, jedynie tylko jedna bądź dwie kopie są zintergowane, a to nawet mimo obecności innych licznych kopii genomu wirusowego w komórce. Powodem, dla którego te liczby są tak niskie jest to, że wirus wyraża proteinę, Rev, której jedym z zadań jest inhibicja integrazy wirusowej, czyli enzymu występującego w kapsydach wirusów typu retrowirus. Z powodu tej proteiny, jak sama nazwa wskazuje, niezbędnej do integracji genomu, proces integracji zostaje zatrzymany.

Mechanizm ten jest środkiem, dzięki któremu wirus steruje swoim własnym przeżyciem. W rzeczywistości, poprzednio przeprowadzone pracyw pokazały, że integracja dużej liczby kopii genomu wirusowego z DNA komórkowym jest śmiertelna dla komórki: wywołuje ona apoptozę, czyli zaprogramowaną śmierć komórkową, samobójstwo komórki, co pociąga ze sobą śmierć wirusa, który zawiera w sobie komórka.

Podczas tych samych prac naukowcy znaleźli także i środek sprzyjający intergracji genomów wirusowym, inhibując interakcję między Rev i integrazą wirusową, dzięki zastosowaniu peptydów pochodzących z integrazy. Te dwa peptydy, nazwane INS oraz INr, posiadają dodatkowo właściwość łatwego przechodzenia przez błonę komórkową, co jest dużym atutem, jeśli chodzi o ich przydatność w terapii. Naukowcy więc przetestowali skuteczność tych dwóch peptydów na kulturze komórkowej limfocytów T zarażonych wirusem HIV-1, wyhodowanych w laboratorium.

Peptydy zostały użyte same, łącznie oraz z inhibitorem proteazy. Rezultaty: jeśli nawet produkcja nowych wirionów znacząco wzrosła podczas pierwszych dni po zainfekowaniu, a także, jeśli nawet liczba integracji genomu wirusowego zachodzących w jednej komórce również wzrosła, wraz z czasem obydwie liczby zmniejszały się znacząco, aby wkrótce osiągnąć dokładnie poziom zerowy.

Zaobserwować można ten fakt wraz ze wzrostem liczby śmierci komórkowych, która wydaje się specyficzna dla komórek zarażonych, prawdopodobnie z powodu zbyt dużej liczby integracju genomów wirusowych. Komórki zdrowe natomiast, jak się wydaje, zostają w tym procesie oszczędzone.

Kilka tygodni po zaprezentowaniu żelu do higieny intymnej dla kobiet, skutecznego także przeciwko wirusowi HIV, a także po obudzeniu nadziei na szczepionkę terapeutyczną przeciwko AIDS, rok 2010 wydaje się naprawdę łaskawy i odpowiedni do poszukiwań i badań mających na celu walkę z HIV i AIDS.

Te nowe rezultaty, mimo że na razie bardzo wstępne, są także bardzo zachęcające, a badania z pewnością zasługują na to, żeby je kontynuować.