AIDS - wykrywanie wirusa HIV za pomocą czytnika DVD

Generalnie środki techniczne stosowane przez naukowców są bardzo skomplikowane i dosyć drogie. Tymczasem szwedzcy badacze zaproponowali metodę wykrywania wirusa HIV w próbce krwi za pomocą zwykłego czytnika DVD. Badania nad AIDS wciąż trwają. W pierwszych latach pandemii nie istniała żadna metoda leczenia chorych. W 1987 roku rynek podbiła Zydowudyna, pierwszy lek przeciwretrowirusowy, pozwalający na przedłużenie życia nosicielom HIV.

Dzięki współczesnym terapiom osoby seropozytywne mają szanse żyć tak samo długo jak reszta populacji.

Mimo tych postępów medycznych sytuacja w krajach biednych jest wciąż bardzo trudna. Dotyczy to zwłaszcza Afryki, gdzie mieszkańcy dotkliwie cierpią z powodu AIDS. Umiera tam rocznie około 2 milionów chorych, a następne 2,5 miliona zostaje zarażone HIV. Dzieje się tak z powodu braku środków nie tylko na odpowiednie leki, ale również na rozpowszechnioną profilaktykę i badania przesiewowe.
 
Pierwszym krokiem w walce z AIDS jest sprawdzenie, czy nie jest się nosicielem wirusa HIV. Istnieją bardzo czułe i precyzyjne testy, takie jak ELISA czy Western Blot, które pozwalają na wykrycie obecności tego wirusa. W zeszłym roku w Stanach Zjednoczonych dopuszczono nawet na rynek test śliny do badania w warunkach domowych.  

Szwedzcy naukowcy z Królewskiego Instytutu Technologii w Sztokholmie wymyślili znacznie tańszą metodę testową. Badacze wyjaśnili na łamach przeglądu Lab on a Chip, w jaki sposób, za pomocą starego czytnika DVD, wykonać test na obecność wirusa HIV.

Wystarczy zaledwie  kilka niezbyt kosztownych modyfikacji sprzętu. Najpierw fotodioda, którą trzeba przytwierdzić odrobiną kleju i podłączyć do odpowiednich kabli. Następnie należy jeszcze dokonać  kilku zmian i wyposażyć czytnik w specjalny program komputerowy. Na koniec odpowiednio przystosować płytę, która musi być zbudowana z kilku warstw polimerów półprzezroczystych, zaprojektowanych w specjalny sposób.

Metoda ta polega na określeniu liczby pomocniczych limfocytów T CT4+, tak zwanych T4, które wirus HIV atakuje i niszczy. Jeżeli jest ich dużo, to badana osoba jest seronegatywna. Niskie stężenie  wskazuje na wysokie ryzyko zespołu nabytego braku odporności. Płyty zawierają przeciwciała wyspecjalizowane w wykrywaniu tego typu limfocytów

Jak to działa? Próbka krwi pacjenta zostaje umieszczona na płycie. Limfocyty T4 zostają zatrzymane przez przeciwciała. Kiedy płyta obraca się w czytniku, to siła odśrodkowa wypycha krew na zewnątrz, pozostawiając tylko T4. Następnie fotodioda ogniskuje się na próbce i przesyła obraz o rozdzielczości kilku mikrometrów. Można wówczas wizualizować komórki i oszacować ich stężenie.

Duża ilość T4 wskazuje, że wirus HIV jest nieobecny w próbce bądź też zakażenie nastąpiło bardzo niedawno. W drugim przypadku wirus stopniowo, rok po roku, niszczy kolonie limfocytów, aż jest ich zbyt mało, aby zwalczyć nawet błahe zakażenie.

Technologia opracowana przez szwedzkich naukowców pozwala również wykryć ślady długotrwałych infekcji, a porównując próbki z różnych okresów, można śledzić stan układu odpornościowego chorego.

Oczywiście test ten nie jest ani zbyt miarodajny ani lepszy od innych. Pozwala za to na szybkie i tanie wykrycie wirusa HIV. Mógłby więc zostać wykorzystany jako narzędzie diagnostyczne w ubogich krajach. Pozwoliłby wstępnie określić, którzy pacjenci powinni wykonać bardziej precyzyjne testy w celu potwierdzenia lub wykluczenia obecności  HIV. Jak widać, wystarczy odrobina wyobraźni, aby spowolnić epidemię AIDS.