Alergiczny nieżyt nosa – niezwykły katar

Według Zakładu Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych i Alergologicznych Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, autorów badań „Epidemiologia Chorób Alergicznych w Polsce”, na alergiczny nieżyt nosa może cierpieć co czwarte dziecko i co piąty dorosły w naszym kraju.

Właśnie zaczęła się najgorsza dla nich pora, bowiem jedną z głównych przyczyn ANN jest uczulenie na alergeny pyłków roślin. Wodnisty katar, zatkany nos, kichanie, swędzenie nosa i oczu, podrażnienie spojówek to tylko część problemu. Nieleczony alergiczny nieżyt nosa prowadzi do rozwoju astmy. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, iż na całym świecie na ANN choruje  około 500 – 600 milionów osób, na astmę – około 300 mln. Tymczasem
w bardzo wielu przypadkach przewlekły katar jest lekceważony.

Alergiczny nieżyt nosa to zespół objawów klinicznych wywołanych przez reakcję zapalną, która jest odpowiedzią na uczulające organizm alergeny. ANN najczęściej wywołują alergeny pyłków roślin, roztoczy kurzu domowego, zarodniki grzybów pleśniowych oraz alergeny odzwierzęce. Od „zwykłego” kataru ANN różni przede wszystkim to, że trwa tygodniami, miesiącami, latami. Poza tym, jeśli nieżyt nosa wywoła infekcja bakteryjna lub wirusowa, prawie nigdy nie towarzyszy mu świąd nosa czy oczu, charakterystyczny dla ANN, za to często pojawia się także ból gardła, który przy alergicznym nieżycie prawie nigdy nie występuje. Rozpoznanie ANN nie jest więc zbyt trudne. Potwierdzeniem są testy skórne z alergenami, pozwalające wykryć przyczynę objawów.

Już ponad dziesięć lat temu opracowano międzynarodowe zalecenia diagnostyki i leczenia ANN oraz współistniejącej często z nieżytem astmy. Znowelizowane w 2010 roku wytyczne ARIA są także podstawą zasad leczenia przyjętych przez Polskie Towarzystwo Alergologiczne i wytycznych w leczeniu ANN, ogłoszonych przez Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce w 2012 roku.

Zgodnie z nimi, w każdej postaci ANN podstawowym lekiem powinny być glikokortykosteroidy donosowe – najskuteczniejsze w łagodzeniu wszystkich objawów i bezpieczne nawet dla małych dzieci (zgodnie z warunkami rejestracji leku), ponieważ nie wywołują takich działań niepożądanych, jakie może mieć przyjmowanie glikokortykosteroidów doustnych. Stosuje się również leki przeciwalergiczne z grup preparatów przeciwhistaminowych i przeciwlekutorienowych.

Leki obkurczające naczynia błony śluzowej – a takie jest działanie wielu kropli do nosa dostępnych bez recepty (leki OTC) - można przyjmować tylko doraźnie i krótko. Samoleczenie tego typu preparatami, bez konsultacji z lekarzem, to prosta droga do rozwoju powikłań i nasilenia alergii. Nieleczonemu prawidłowo ANN towarzyszą nierzadko zapalenie zatok obocznych nosa, polipowatość błony śluzowej nosa, wysiękowe zapalenie ucha środkowego, zakażenia górnych dróg oddechowych, zapalenie spojówek, zaburzenia snu.

Skuteczną metodą leczenia ANN może być immunoterapia swoista, czyli tzw. odczulanie, która jednak musi trwać przynajmniej 3 – 5 lat.

Wszyscy eksperci na świecie zgodnie podkreślają, iż alergiczny nieżyt nosa jest chorobą ogólnoustrojową, znacząco pogarszającą jakość życia nie tylko samych chorych, ale też ich najbliższych.