Alternatywa dla morfiny?

Śmiertelnie jadowity wąż może zapewnić skuteczny i bezpieczny środek przeciwbólowy, działający podobnie jak zawierająca opium morfina. Czarna mamba (Dendroaspis polylepis)- sięga nawet do 4 m długości, a poprzez ukąszenie może zabić człowieka w ciągu 20 minut. Okazało się jednak, że jej jad mógłby mieć również zastosowanie terapeutyczne: oprócz trujących substancji, w jadzie mamby znajdują się peptydy, które działają tak samo skutecznie jak morfina.

Mambalginy zwiastują pojawienie się nowej klasy leków przeciwbólowych.

Potrzeba było ponad 5 lat od odkrycia aktywności mambalgin do wykonania testów na myszach, których wyniki zostały właśnie opublikowane w czasopiśmie Nature. Najnowsze odkrycie zawdzięczamy francuskiej badaczce, Sophii Antipolis.

Francuscy naukowcy wykazali właśnie właściwości dwóch protein wykrytych w jadzie czarnej mamby. Molekuły te, przetestowane z pozytywnym skutkiem u myszy, wydają się być równie skuteczne jak morfina, jednak nie wykazują tylu efektów ubocznych, co ona.

Myszy, którym wstrzyknięto mambalginy, były w stanie wytrzymać zanurzenie ogona w gorącej wodzie niemal dwukrotnie dłużej niż gryzonie z grupy kontrolnej. Proteiny z jadu węża zmniejszyły również nadwrażliwość na kolejny ból, związany z zapaleniem tkanek.

Ból odczuwany jest dzięki aktywacji specyficznych kanałów jonowych wrażliwych na kwasy w układzie nerwowym.

Éric Lingueglia wraz ze swoim zespołem zbadali wpływ jadów zwierzęcych na owe kanały jonowe. Proteiny membran plazmowych odpowiedzialne są za przekazywanie molekuł do różnych części komórek.

Czasami, jak w tym przypadku, zdarza się, że niektóre składniki jadu wykazują właściwości na te pory i przejawiają własności terapeutyczne. Zidentyfikowane białka nie działają na receptory opioidowe, lecz blokują aktywność kanałów jonowych wykrywających kwasy (ang. ASIC - acid-sensing ion channels). Dotyczy to zarówno obwodowego, jak i ośrodkowego układu nerwowego.

Mambalginy równie skuteczne co morfina

Morfina i mambalginy wydają się być równie skuteczne. Jednak pierwszy środek zdecydowanie gorzej wypada na tle tego drugiego. Opioid, zawarty w morfinie, znany jest z powodowania niepożądanych skutków ubocznych, takich jak mdłości, halucynacje, wymioty, problemy trawienne.

Niestety prowadzi on również do uzależnienia. W przypadku, gdy leczenie jest powtarzane, skuteczność środka spada, a w konsekwencji jego dawkę należy stopniowo zwiększać.

Czarna mamba pomoże w wynalezieniu nowego leku przeciwbólowego?

Naukowcy chylą czoła przed nowym odkryciem. Trzeba przyznać, że w ostatnim dziesięcioleciu pojawiło się mało nowości dotyczących środków przeciwbólowych. Wynalezione proteiny mogą być alternatywą dla klasycznych terapii.

Przeprowadzenie podobnych badań na człowieku pozostaje dla naukowców nie lada wyzwaniem. Mają oni jednak nadzieję, że mambalginy potwierdzą swoją skuteczność podczas testów z udziałem ludzi.

Sophia Antipolis z laboratorium Theralpha rozważa już dalsze działania. Jednak, aby osiągnąć zamierzony cel, potrzeba jeszcze wielu prób przeprowadzonych na zwierzętach.