Antykoagulant heparyna

Heparyna należy do grupy leków przeciwzakrzepowych. Aktywując antytrombinę III oraz wiążąc jony wapnia, substancja hamuje proces krzepnięcia krwi. Ze względu na sjej działanie stosuje się ją głównie w leczeniu zakrzepicy, krwiaków i zapalenia żył, w celu zmniejszenia obrzęku po urazach, a także w przypadku zawału serca lub dusznicy bolesnej oraz do zwalczania wirusów Herpes.

W zależności od przeznaczenia, lek jest stosowany w postaci maści (głównie w leczeniu siniaków i stłuczeń) lub jako roztwór aplikowany dożylnie bądź też wstrzykiwany do podskórnej tkanki tłuszczowej (w celu zmniejszenia ryzyka zakrzepicy po przebytej operacji).

Wyróżniamy dwa rodzaje heparyny: drobnocząsteczkową  i niefrakcjonowaną, które różnią  się od siebie długością łańcucha. Poza tym, heparyna niefrakcjonowana działa w organizmie szybciej, ponieważ dezaktywuje różne czynniki krzepnięcia. Takie leczenie wymaga jednak stałej kontroli lekarskiej.

Jednoczesne podawanie heparyny oraz niektórych leków, takich jak leki przeciwhistaminowe H1, tetracyklina czy glikozydy nasercowe, może prowadzić do osłabienia jej działania. Podobny efekt na skuteczność heparyny może mieć również nikotyna, a nawet witamina C.

Heparyna jest zwykle dobrze tolerowana, może być też stosowana w okresie ciąży i podczas karmienia piersią, ponieważ nie przenika przez łożysko i nie dostaje się do mleka kobiecego.

Podobnie jak wiele innych leków, niesie jednak ryzyko wystąpienia pewnych skutków ubocznych. Najczęściej występującym powikłaniem jest trombocytopenia.

Trombocytopenia typu I, prowadząca do niewielkiego spadku liczby płytek krwi, ustępuje samoistnie i nie wymaga leczenia.

Trombocytopenia typu II jest związana z długością czasu podawania heparyny - w większości przypadków występuje po około pięciu dniach leczenia i objawia się pobudzeniem procesu krzepnięcie krwi, co może prowadzić do zakrzepów, a nawet udaru lub zatoru płucnego. W takim przypadku należy podjąć leczenie innym środkiem przeciwzakrzepowym.

Stosowanie heparyny może również prowadzić do nadmiernego krwawienia w przypadku uszkodzeń ciała czy zwykłego krwotoku z nosa, a w rzadkich przypadkach może powodować takie niepożądane działania jak: podrażnienia skóry, swędzenie, uczucie pieczenia, nudności, duszność, utrata włosów, spadek ciśnienia krwi lub płytek krwi, skurcze naczyń krwionośnych, osteoporoza czy wstrząs alergiczny.

Skuteczność leczenia heparyną można sprawdzić za pomocą testu PTT, w którym ustala się czas częściowej tromboplastyny. Wynik wskazuje, czy zastosowana dawka leku jest odpowiednia.