Bądź świadomy! Nie ryzykuj - zaszczep się! XXIV edycja akcji Żółty Tydzień

W dniach od 12 do 24 marca odbędzie się XXIV edycja ogólnopolskiej akcji Żółty Tydzień. Jej ideą jest edukacja na temat zagrożeń związanych z wirusowym zapaleniem wątroby typu A (WZW A) i typu B (WZW B) oraz popularyzacja szczepień ochronnych, jako skutecznej profilaktyki tych chorób. Adresy punktów szczepień biorących udział w akcji można znaleźć na stronie www.zoltytydzien.pl.

Świadomość zagrożenia

WZW typu A i typu B to jedne z najczęściej występujących chorób zakaźnych na świecie. Nadal stanowią poważne i realne zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi. W ciągu roku na świecie notuje się od 1,2 do 1,4 mln przypadków wzw typu A (tzw. żółtaczką pokarmową lub chorobą brudnych rąk), ale przypuszcza się, że choroba występuje 3-10 razy częściej. Z kolei wirusowe zapalenie wątroby typu B, tzw. żółtaczka wszczepienna18, to jedna najgroźniejszych obecnie chorób zakaźnych. Wirus wywołujący WZW typu B (HBV) nie jest tak dobrze znany opinii publicznej jak wirus HIV, mimo że jest od niego 100 razy bardziej zakaźny, a do zakażenia wystarczy zaledwie kropla krwi8,9. Wśród nosicieli HBV z powodu przewlekłego zapalenia wątroby typu B, marskości wątroby lub raka pierwotnego wątroby umiera rocznie około 1 miliona osób na świecie.

Duże imprezy mogą oznaczać większe ryzyko zakażenia wirusami zapalenia wątroby typu A i typu B.

W czerwcu do Polski przyjadą setki tysięcy kibiców, by uczestniczyć w wielkim sportowym wydarzeniu – finale Mistrzostw Europy w piłce nożnej, EURO 2012. Osoby, które będą brać udział w imprezie (jako kibice czy organizatorzy) powinny już teraz pomyśleć o odpowiedniej profilaktyce. Warto, żeby kibice pamiętali o tym, że można skutecznie zabezpieczyć się przeciwko WZW typu A i typu B – mówi prof. Alicja Wiercińska-Drapało z Kliniki Hepatologii i Nabytych Niedoborów Immunologicznych Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego – Jedyną pewną formą zabezpieczenia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i typu B są szczepienia i nabycie odporności. Bardzo ważne jest również unikanie ryzykownych sytuacji, kiedy może dojść do zakażenia.

Wirusowe zapalenie wątroby typu A to choroba zakaźna szerząca się głównie drogą pokarmową. Do zakażenia dochodzi najczęściej w wyniku spożycia zakażonej wirusem żywności i wody lub podczas kontaktu z osobą zakażoną HAV.

By minimalizować ryzyko zachorowania na wzw typu A, lepiej wybierać butelkowaną wodę czy napoje bez dodatku lodu. Jednak nawet powyższe środki ostrożności, w połączeniu z zakwaterowaniem w hotelu o wysokim standardzie i spożywaniem dań w dobrych restauracjach, nie uchronią nas w 100% przed zachorowaniem.

Przypadek odnotowany w restauracji Monaca w stanie Pensylwania (Stany Zjednoczone) stanowi przykład dobrze ilustrujący powyższe twierdzenie. W 2003 roku zdiagnozowano tam wśród klientów tej restauracji 601 przypadków wzw typu A, hospitalizowano 124 osoby, a trzy zmarły. Do zakażenia wirusem doszło przez spożycie zakażonych cebul. Warzywa były już wcześniej zakażone, zanim trafiły do restauracji. Warto przypomnieć, że polskie prawo zaleca szczepienia przeciwko WZW A wszystkim osobom pracującym przy produkcji i dystrybucji żywności w zakładach zbiorowego żywienia.

Zgodnie z najnowszymi publikacjami medycznymi uczestnictwo w dużych zgromadzeniach, takich jak imprezy sportowe czy festiwale muzyczne, niesie za sobą ryzyko zachorowań na choroby przewodu pokarmowego i choroby przenoszone drogą płciową.

W przypadku wzw typu B zakażenie szerzy się głównie podczas wykonywania zabiegów medycznych niemedycznych lub przypadkowych związanych z naruszeniem ciągłości tkanek (skóry lub błony śluzowej) oraz ekspozycją na zakażoną krew. Do zabiegów medycznych należy np. przetoczenie zakażonej krwi lub dokonanie zabiegu zakażonym HBV sprzętem (igłą, strzykawką), a do niemedycznych np. pobieranie dożylne narkotyków, tatuowanie oraz zabiegi w salonach kosmetycznych, fryzjerskich. z użyciem niesterylnego sprzętu. Do zakażenia HBV dochodzić może również drogą seksualną.

Uczestnictwo w dużej imprezie, w połączeniu z alkoholem może skłaniać do podejmowania ryzykownych zachowań, zwiększających możliwość zakażenia HBV.

Kto powinien się zaszczepić – rekomendacje Polskiej Grupy Ekspertów HBV14

Bezspornie udowodniono, że szczepienia anty-HBV i anty-HAV posiadają bardzo wysoką skuteczność i dlatego powinny być zalecane każdej do tej pory nieszczepionej osobie w każdym wieku.

Szczepienie przeciwko WZW typu A jest szczególnie zalecane:

• osobom podróżującym do krajów z umiarkowanym lub wysokim ryzykiem zachorowania;
• pracownikom służby zdrowia;
• pracownikom zakładów oczyszczania miasta;
• osobom związanym z produkcją oraz dystrybucją żywności;
• pacjentom z przewlekłymi chorobami wątroby;
• hemofilikom;
• mężczyznom homoseksualnym.

W przypadku WZW B szczepieniu powinny poddać się osoby:

• mające kontakt z chorymi i nosicielami HBV;
• przewlekle chorzy, w tym na cukrzycę i schorzenia nerek oraz wątroby;
• mające niedobór odporności, w tym zakażeni HIV;
• przygotowywane do zabiegów w krążeniu pozaustrojowym;
• stosujący dożylne środki odurzające;
• mający w przeszłości lub obecnie wielu partnerów seksualnych;
• osoby zawodowo narażone na zakażenie wirusem;
• osoby odbywające wyrok w zakładach karnych.

Szczepienie = ochrona

Punkty szczepień biorące udział w akcji Żółty Tydzień oferują szczepionkę skojarzoną, uodparniającą przeciwko obu typom wirusa (standardowy schemat szczepień składa się z 3 dawek – pierwszą dawkę podaje się w dowolnie wybranym terminie, drugą dawkę po upływie 1 miesiąca, a trzecią po 6 miesiącach od podania pierwszej dawki) oraz szczepionki monowalentne, czyli takie, które chronią przed jednym z typów wirusa. W przypadku WZW typu A podaje się szczepionkę w 2 dawkach, drugą dawkę w dowolnym czasie pomiędzy 6. mies. a 5. rokiem (ale najlepiej w odstępie 6-12 miesięcy). Podstawowy schemat szczepienia przeciwko WZW typu B obejmuje 3 dawki, drugą po miesiącu od pierwszego szczepienia a trzecią po 6 miesiącach od pierwszej dawki. Tylko przyjęcie pełnego cyklu szczepienia zapewnia długotrwałą ochronę przed zakażeniem wirusem zapalenia wątroby typu A i typu B.

Więcej informacji na temat profilaktyki wirusowych zapaleń wątroby oraz adresy punktów szczepień biorących udział w akcji Żółty Tydzień znajdują się na stronie www.zoltytydzien.pl